709

"وعن أَبي موسى الأشعريِّ رضي اللَّه عنه، أَنَّهُ تَوضَّأَ في بيتهِ، ثُمَّ خَرَجَ فَقَالَ : لألْزَمَنَّ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، ولأكُونَنَّ معَهُ يوْمِي هَذَا، فجاءَ المَسْجِدَ، فَسَأَلَ عَن النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فقَالُوا: وَجَّهَ ههُنَا، قَالَ: فَخَرَجْتُ عَلى أَثَرِهِ أَسأَلُ عنْهُ، حتَّى دَخَلَ بئْرَ أريسٍ فجلَسْتُ عِنْدَ الْباب حتَّى قَضَى رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم حاجتَهُ وتَوضَّأَ، فقُمْتُ إِلَيْهِ، فإذا هُو قَدْ جلَس على بئرِ أَريس، وتَوسطَ قفَّهَا، وكَشَفَ عنْ ساقَيْهِ ودلاهمَا في البِئِر، فَسلَّمْتُ عَلَيْهِ ثُمَّ انْصَرفتْ . فجَلسْتُ عِند البابِ فَقُلت : لأكُونَنَّ بَوَّاب رسُولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم اليوْم فَجاءَ أَبُو بَكْرٍ رضي اللَّهُ عنه فدفَع الْبَابَ فقُلْتُ: منْ هَذَا؟ فَقَالَ: أَبُو بكرٍ، فَقلْت: عَلَى رِسْلِك، ثُمَّ ذَهَبْتُ فَقُلتُ: يَا رسُول اللَّه هذَا أَبُو بَكْرٍ يسْتَأْذِن، فَقال: ائْذَنْ لَه وبشِّرْه بالجنَّةِ فَأَقْبَلْتُ حتَّى قُلت لأبي بكرٍ: ادْخُلْ ورسُولُ اللَّه يُبشِّرُكَ بِالجنةِ، فَدَخَلَ أَبُو بَكْرٍ حتَّى جلَس عنْ يمِينِ النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم معَهُ في القُفِّ، ودَلَّى رِجْلَيْهِ في البئِرِ كما صنَعَ رَسُولُ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، وكَشَف عنْ ساقيْهِ، ثُمَّ رَجَعْتُ وجلسْتُ، وَقَدْ ترَكتُ أَخي يتوضأُ ويلْحقُني، فقُلْتُ: إنْ يُرِدِ اللَّه بِفُلانٍ يُريدُ أَخَاهُ خَيْراً يأْتِ بِهِ. فَإِذا إِنْسانٌ يحرِّكُ الْبَاب، فقُلت: منْ هَذَا؟ فَقال: عُمَرُ بنُ الخطَّابِ: فقُلْتُ: على رِسْلِك، ثمَّ جئْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فَسلَّمْتُ عليْهِ وقُلْتُ: هذَا عُمرُ يَسْتَأْذِنُ؟ فَقَالَ:ائْذنْ لَهُ وبشِّرْهُ بِالجَنَّةِ فَجِئْتُ عُمَرَ، فَقُلْتُ: أَذِنَ وَيبُشِّرُكَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بِالجَنَّةِ، فَدَخَل فجَلَسَ مَعَ رسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في القُفِّ عَنْ يسارِهِ ودَلَّى رِجْلَيْهِ في البِئْر، ثُمَّ رجعْتُ فَجلَسْتُ فَقُلْت: إنْ يُرِدِ اللَّه بِفلانٍ خَيْراً يعْني أَخَاهُ يأْت بِهِ، فَجَاءَ إنْسانٌ فحركَ الْبَابَ فقُلْتُ: مَنْ هذَا؟ فقَال: عُثْمانُ بنُ عفانَ. فَقلْتُ: عَلى رسْلِكَ، وئْتُ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فَأْخْبرْتُه فَقَالَ:ائْذَن لَهُ وبَشِّرْهُ بِالجَنَّةِ مَعَ بَلْوى تُصيبُهُ فَجئْتُ فَقُلتُ: ادْخلْ وَيُبشِّرُكَ رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بِالجَنَّةِ مَعَ بَلْوَى تُصيبُكَ، فَدَخَل فَوَجَد القُفَّ قَدْ مُلِئَ، فَجَلَس وُجاهَهُمْ مِنَ الشَّقِّ الآخِرِ . قَالَ سَعِيدُ بنُ المُسَيَّبِ : فَأَوَّلْتُها قُبُورهمْ. متفقٌ عَلَيْهِ.
قوله: وجَّهَ بفتحِ الواوِ وتشديدِ الجيمِ، أَيْ: توجَّهَ . وَقَوْلُه: بِئْر أريسٍ: هُوَ بفتحِ الهمزةِ وكسرِ الراءِ، وبعْدَها ياءٌ مثَناةٌ مِن تحت ساكِنَةٌ، ثُمّ سِينٌ مهملةٌ، وَهُوَ مصروفٌ، ومنهمْ منْ منَع صرْفَهُ. والقُفُّ بضم القاف وتشديدِ الفاء: هُوَ المبْنيُّ حوْلَ البِئْرِ . قوله: عَلى رِسْلِك بكسر الراءِ عَلَى المشهور، وقيل بفتحِهَا، أَيْ: ارْفُقْ.
"

Ebu Musa El-Aş’arydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

"ol bir gün öýünde täret alyp, daşaryk çykdy we öz-özüne: “Bu gün men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyndan hiç aýrylmaryn, bütin gün onuň ýanynda bolaryn” diýdi. Soňra mesjide gelip sahabalardan Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň nirä gidendigini sorady. Olar hem: “Şu tarapa gitdi” diýdiler.
Men Ony sorap-idäp, ahyrsoňy Aris guýusynyň ýerleşýän bagynyň içinden tapdym we onuň gapysynda Resulallah tä, täret alýança garaşyp oturdym. Soňra men ýerimden turup onuň ýanyna bardym. Ol guýynyň gyrasyna örülen daşlaryň üstünde aýaklaryny sallap oturan eken. Men Oňa salam berdim-de, yzyma öwrülip, ýene-de gapynyň ýanynda oturdym we öz-özüme “Men şu gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň gapysynda sakçy bolup oturaryn” diýdim.
Birnäçe wagtdan soň Ebu Bekr gelip gapyny itekledi. Men: “Kim sen?” diýdim. Ol: “Ebu Bekr” diýdi. Men: “Biraz garaş” diýdim-de, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna baryp: “Ýa Resulalla! Ebu Bekr geldi, girmäge rugsat soraýar” diýdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Rugsat ber we ony Jennet bilen buşla!” diýdi. Men yzyma dolanyp Ebu Bekre: “Giriň, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem seni Jennet bilen buşlaýar” diýdim. Soňra Ebu Bekr girdi we guýynyň gyrasynda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň sag tarapyna geçip, aýaklaryny Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň edişi ýaly guýydan aşak sallap, injiklerini açyp Onuň gapdalynda oturdy. Soňra men yzyma gaýdyp öňki ýerimde oturdym.
Men, agam täret alyp duran wagty öýden çykyp gaýdypdym, ol meniň yzymdan gelip ýetişmelidi. Ol hakda pikirlenip, öz-özüme: “Egerde, Allah pylana (öz doganyny göz öňüne tutup) haýyr islese-di, ony hem bu ýere getirerdi” diýdim we şol wagt bir adam gapyny itekledi. Men: “Kim sen?” diýdim. Ol: “Omar ibn Hattab” diýdi. Men: “Biraz garaş, diýdim-de, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna baryp, salam berdim we: “Omar geldi, huzuryňa girmek üçin rugsat soraýar” diýdim. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Rugsat ber we ony Jennet bilen buşla!” diýdi. Men yzyma dolandym-da, Omara: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem saňa rugsat berdi we seni Jennet bilen buşlaýar” diýdim. Soňra Omar girdi we guýynyň gyrasynda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň çep tarapyna geçip, aýaklaryny Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň edişi ýaly guýydan aşak sallap, injiklerini açyp Onuň gapdalynda oturdy. Men yzyma gaýdyp öňki ýerimde oturdym.
Men ýene-de öz-özüme: “Egerde, Allah pylana (öz doganyny göz öňüne tutup) haýyr islese-di, ony hem bu ýere getirerdi” diýdim we şol wagt bir adam gapyny itekledi. Men: “Kim sen?” diýdim. Ol: “Osman ibn ‘Affan” diýdi. Men: “Biraz garaş” diýdim-de (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň) ýanyna baryp, habar berdim. Ol: “Oňa rugsat ber we ony başyna geljek belalar sebäpli Jennet bilen buşla!” diýdi. Men yzyma dolanyp bardym-da, Osmana: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem saňa rugsat berdi we seni başyňa geljek belalar sebäpli Jennet bilen buşlaýar” diýdim. Osman içeri girdi we gyrada oturmana ýeriň ýokdugyny görüp, olaryň garşylaryna geçip, beýleki tarapda oturdy”.
Sa’yd ibn Musaýýeb: “Men olaryň bu oturyş şeklini, olaryň gabyrlarynyň ýerleşjek şekline ýordum” diýdi”.
"

وزاد في روايةٍ : وأمَرني رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بحِفْظِ الباب

Başga bir rowaýatda:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň Özi maňa gapyny goramagy emr etdi” diýip gelýär.

وَفِيها: أَنَّ عُثْمانَ حِينَ بشَّرهُ حمدَ اللَّه تَعَالَى، ثُمَّ قَال: اللَّه المُسْتعَانُ.

Ene-de şol rowaýatda şeýle gelýär:

“Haçan-da Osmany buşlanda, Osman Allaha hamd aýtdy we: “Allahyň Özi ýardam bersin-dä!” diýdi.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)