1503

وعنْ أبي مُحَمَّدٍ عَبْدِ الرَّحْمن بنِ أبي بكر الصِّدِّيقِ رضي اللَّه عنْهُما أنَّ أصْحاب الصُّفَّةِ كانُوا أُنَاساً فُقَرَاءَ وأنَّ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ مرَّةً: « منْ كانَ عِنْدَهُ طَعامُ اثنَينِ فَلْيذْهَبْ بِثَالث ومَنْ كَانَ عِنْدهُ طعامُ أرْبَعَةٍ فَلْيَذْهَبْ بخَامِسٍ وبِسَادِسٍ « أوْ كَما قَالَ وأنَّ أبَا بَكْرٍ رضي اللَّه عَنْهُ جاءَ بثَلاثَةٍ وَانْطَلَقَ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بِعَشرَةٍ وَأنَّ أبَا بَكْرٍ تَعَشَّى عِنْد النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ثُّمَّ لَبِثَ حَتَّى صلَّى العِشَاءَ ثُمَّ رَجَعَ فَجَاءَ بَعْدَ ما مَضَى من اللَّيلِ مَا شاءَ اللَّه . قَالَتْ امْرَأَتُهُ: ما حبسَكَ عَنْ أضْيافِكَ ؟ قَالَ: أوَ ما عَشَّيتِهمْ ؟ قَالَتْ: أبوْا حَتَّى تَجِيءَ وَقدْ عرَضُوا عَلَيْهِم قَال: فَذَهَبْتُ أنَا فَاختبأْتُ فَقَالَ: يَا غُنْثَرُ فجدَّعَ وَسَبَّ وَقَالَ: كُلُوا لا هَنِيئاً واللَّه لا أَطْعمُهُ أبَداً قال: وايمُ اللَّهِ ما كُنَّا نَأْخذُ منْ لُقْمةٍ إلاَّ ربا مِنْ أَسْفَلِهَا أكْثَرُ مِنْهَا حتَّى شَبِعُوا وصَارَتْ أكثَرَ مِمَّا كَانَتْ قَبْلَ ذلكَ فَنَظَرَ إلَيْهَا أبُو بكْرٍ فَقَال لامْرَأَتِهِ: يَا أُخْتَ بني فِرَاسٍ مَا هَذا ؟ قَالَتْ: لا وَقُرّةِ عَيني لهي الآنَ أَكثَرُ مِنْهَا قَبْلَ ذَلكَ بِثَلاثِ مرَّاتٍ فَأَكَل مِنْهَا أبُو بكْرٍ وَقَال: إنَّمَا كَانَ ذلكَ مِنَ الشَّيطَانِ يَعني يَمينَهُ ثُمَّ أَكَلَ مِنهَا لٍقمةً ثُمَّ حَمَلَهَا إلى النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَأَصْبَحَت عِنْدَهُ. وكانَ بَيْننَا وبَيْنَ قَومٍ عهْدٌ فَمَضَى الأجَلُ فَتَفَرَّقنَا اثني عشَرَ رَجُلاً مَعَ كُلِّ رَجُلٍ مِنْهُم أُنَاسٌ اللَّه أعْلَم كَمْ مَعَ كُلِّ رَجُلٍ فَأَكَلُوا مِنْهَا أَجْمَعُونَ . متفق عليه.

Ebu Muhammed Abdurrahman ibn Ebu Bekr Es-Syddykdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä ol şeýle diýipdir:

"“Ashabus-Suffa” (öýsüz-öwzarsyz mesjitde ýaşaýan sahabalar) gaty garyp adamlardy. Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Iki adamlyk nahary bar bolan adam üçünjini, dört adamlyk nahary bar bolan adam bolsa, bäşinjini ýa-da altynjyny (naharlamak üçin ashabys-suffadan) ýany bilen alyp gitsin ýa-da şuňa meňzeş bir zat diýdi”.
Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsyn), şolardan üçüsini öýe getirdi. Pygamberimiz sallahu aleýhi wesellem on adamy alyp gitdi.
Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsyn) agşamlyk naharyny Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanynda iýdi. Soňra ýassy namazy okalýança, şol ýerde galdy. Gijäniň esli wagty geçenden soň, ol öýüne gaýdyp geldi.
Aýaly oňa “Näme sebäpden myhmanlaryň ýanyna gijä galyp geldiň?” diýdi. Ol aýalyna: “Sen henizem olara nahar bermediňmi näme?” diýip azgyryldy. Aýaly oňa: “Sen gelýänçäň nahar iýmejekdiklerini aýtdylar. Nahar hödürledik, ýöne olar kabul etmediler” diýdi.
(Hadysy rowaýat eden Ebu Bekriň ogly) Abdurrahman şeýle diýdi: “Men (kakamdan gorkujgyma) gidip bir ýerde gizlendim. Ol maňa gygyryp: “Eý, akmak, nadan!” diýip sögmage başlady. Soňra ol gaharly: “Iýiň, iýeniňiz siňmän geçsin! Allahdan ant içýärin, men bu nahardan iýjek däl” diýdi.
Abdurrahman şeýle diýdi: “Allaha kasam bolsun, biz (nahar iýip başlanymyzdan soň) nahardan (elimizi uzadyp) alan her bir lukmamyzyň aşagyndaky nahar öňküsinden has beter köpelip başlady. (Bu ýagdaý hemmeler) doýýança dowam etdi. Nahar öňküsinden has beter köpeldi. Ebu Bekr gelip, nahara seredip gördi. Ol naharyň öňküsi ýaly, belki ondan hem köp bolup durandygyny gördi[1]. Ebu Bekr aýalyna ýüzlenip: “Eý, Benu Firasyň dogany[2] , bu näme bollugy?” diýdi. Ol “Gözümiň nury! Bu nahar öňküsinden üç esse köpelipdir” diýdi.
Şondan soň Ebu Bekr hem nahardan iýdi we “Ýaňky eden kasamym, şeýtanyň işidi” diýdi. Soňra ol nahardan bir lukma iýenden soňra, galanyny Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme alyp gitdi. Nahar daň atýança Onuň ýanynda galdy.
Biziň bir kowum bilen aramyzda sözleşmämiz bardy. Sözleşmäniň möhleti gutarypdy. (Şonuň üçin olar Medinä gelipdiler). Biz olaryň içinden on iki adamy (ýolbaşçy edip) saýlap aldyk we her adamyň toparynda-da näçe sany adam bardygyny diňe bir Allahyň Özi bilýärdi. Olaryň hemmesi hem şol nahardan iýdiler”.
"

"
وفي روايَة : فَحَلَفَ أبُو بَكْرٍ لا يَطْعمُه فَحَلَفَتِ المرأَةُ لا تَطْعِمَه فَحَلَفَ الضِّيفُ ¬ أوِ الأَضْيَافُ ¬ أن لا يَطعَمَه أوْ يطعَمُوه حَتَّى يَطعَمه فَقَالَ أبُو بَكْرٍ: هذِهِ مِنَ الشَّيْطَانِ فَدَعا بالطَّعامِ فَأَكَلَ وَأَكَلُوا فَجَعَلُوا لا يَرْفَعُونَ لُقْمَةً إلاَّ ربَتْ مِنْ أَسْفَلِهَا أَكْثَرَ مِنْهَا فَقَال: يَا أُخْتَ بَني فِرَاس ما هَذا ؟ فَقالَتْ: وَقُرَّةِ عَيْني إنهَا الآنَ لأَكْثَرُ مِنْهَا قَبْلَ أنْ نَأْكُلَ فَأَكَلُوا وبَعَثَ بهَا إلى النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فذَكَرَ أَنَّه أَكَلَ مِنهَا.
"

Başga bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Ebu Bekr şol nahardan iýmejekdigine ant içdi. Aýaly hem şol nahardan iýmejekdigine ant içdi. Myhman (ýa-da myhmanlar) hem şol nahardan tä (öý eýesi) iýýänçä iýmejekdiklerine ant içdiler. Şonda Ebu Bekr: “Bu (kasam) şeýtandan-dy, geliň nahar iýeliň” diýdi we özi iýdi we olaryň hemmesi hem iýdiler. Her bir galdyrylan lukmanyň aşagyndan nahar öňküden has hem köpeldi. Ebu Bekr aýalyna: “Eý Benu Firasyň dogany, bu näme bollugy?!” diýdi. Ol hem: “Gözümiň nury! Bu nahar öňküsinden has köpeldi” diýdi. Ol ýerdäki adamlaryň hemmesi ondan iýdiler we galan nahary Pygamberimiz sallahu aleýhi weselleme iberdi. (Abdurrahman Pygamberimiz sallahu aleýhi wesellemiň) hem şol nahardan iýendigini habar berdi”.

وفي روايةٍ: إنَّ أبَا بَكْرٍ قَالَ لِعَبْدِ الرَّحْمَنِ: دُونَكَ أَضْيافَكَ فَإنِّي مُنْطَلِقٌ إلى النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَافْرُغْ مِنْ قِراهُم قَبْلَ أنْ أجِيءَ فَانْطَلَقَ عبْدُ الرَّحمَن فَأَتَاهم بمَا عِنْدهُ. فَقَال: اطْعَمُوا فقَالُوا: أيْنَ رَبُّ مَنزِلَنَا ؟ قال: اطعموا قَالُوا: مَا نَحْنُ بآكِلِين حتَى يَجِيىء ربُ مَنْزِلَنا قَال: اقْبَلُوا عَنَّا قِرَاكُم فإنَّه إنْ جَاءَ ولَمْ تَطْعَمُوا لَنَلقَيَنَّ مِنْهُ فَأَبَوْا فَعَرَفْتُ أنَّه يَجِد عَلَيَّ فَلَمَّا جاءَ تَنَحَّيْتُ عَنْهُ فَقالَ: ماصنعتم؟ فأَخْبَروهُ فقالَ يَا عَبْدَ الرَّحمَنِ فَسَكَتُّ ثم قال: يا عبدالرحمن. فسكت فَقَالَ: يا غُنثَرُ أَقْسَمْتُ عَلَيْكَ إن كُنْتَ تَسمَعُ صوتي لما جِئْتَ فَخَرَجتُ فَقُلْتُ: سلْ أَضْيَافِكَ فَقَالُوا: صَدقَ أتَانَا بِهِ. فَقَالَ: إنَّمَا انْتَظَرْتُموني وَاللَّه لا أَطعَمُه اللَّيْلَةَ فَقالَ الآخَرون: وَاللَّهِ لا نَطعَمُه حَتَّى تَطعمه فَقَالَ: وَيْلَكُم مَالَكُمْ لا تَقْبَلُونَ عنَّا قِرَاكُم ؟ هَاتِ طَعَامَكَ فَجاءَ بِهِ فَوَضَعَ يَدَه فَقَالَ: بِسْمِ اللَّهِ الأولى مِنَ الشَّيطَانِ فَأَكَلَ وَأَكَلُوا. متفقٌ عليه . قوله: « غُنْثَر » بغين معجمةٍ مضمومةٍ ثم نونٍ ساكِنةٍ ثُمَّ ثاءٍ مثلثةٍ وهو: الغَبيُّ الجَاهٍلُ وقوله: « فجدَّع « أي شَتَمه وَالجَدْع: القَطع . قوله: « يجِدُ عليَّ » هو بكسر الجيمِ ، أيْ : يَغْضَبُ .

Ýene bir rowaýatda şeýle gelýär:

"“Ebu Bekr, (ogly) Abdurrahmana: “Men Pygamberimiz sallahu aleýhi wesellemiň ýanyna barýan. Men gelýänçäm myhmanlaryňa hezzet-hormat et, olaryň naharyny ber” diýdi. Abdurrahman olaryň naharyny getirip: “Geliň nahar iýiň!” diýdi. Olar: “Öýüň eýesi nirede?” diýip soradylar. Abdurrahman: “Siz nahar iýiberiň!” diýdi. Olar: “Öýüň eýesi gelýänçä biz nahar iýmeris” diýdiler. Abdurrahman: “Haýyş edýärin, siz naharyňyzy iýäýiň. Ýogsam kakam gelende siz naharyňyzy iýmedigiňiz üçin biz ondan käýinç sözleri eşideris” diýdi. Olar şonda-da iýmekden ýüz öwürdiler.
Kakam gelende maňa gaty gaharlanjagyny bilýärdim. Şol sebäpden men ol gelende, ondan gaçyp bir ýerde gizlendim. Kakam gelen badyna: “Myhmanlary näme etdiňiz?” diýip sorady. Olar hem habar berdiler. Ol: “Abdurrahman!” diýip gygyrdy. Men jogap bermedim. Soň ýene: “Abdurrahman!” diýip gygyrdy. Men ýene jogap bermedim. Soňra kakam: “Haý, nadan akmak! Allahdan ant içýärin, eger sesimi eşidýän bolsaň çyk-da gel” diýdi. Men (onuň ýanyna) gelip: “(Meniň günäm ýok, ynanmasaň) myhmanlaryňdan sorap göräý!” diýdim. Olar: “Abdurrahman dogrusyny aýdýar, ol bize nahar getirdi ýöne biziň özümiz iýmedik” diýdiler. Ol: “Diýmek siz maňa garaşypsyňyz-da, men hem şu gije iýmejekdigime Allahdan ant içýärin” diýdi. Olar: “Sen iýmeseň biz hem iýmeris” diýip, olar hem Allahdan ant içdiler. Ebu Bekr: “Aý siziňem bir!” diýip gaharlandy. “Size näme bolýar beýle, taýyn nahary iýip bileňzokmy” diýdi. “Nahary getiriň!” diýip seslendi. Nahary getirdiler, “Bismilläh” diýip elini uzatdy-da, “Birinjisi (ýagny eden kasamym) şeýtandan-dy” diýdi-de naharyny iýdi, olar hem iýdiler”. (Muttafakun aleýhi)
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

” [1]Bu bir keramatdyr.
[2]Ebu Bekriň aýalynyň ady Ummu Ruman bolup, ol Firas tiresinden bolany üçin oňa şeýle ýüzlenipdir.