1509

"وعنْ أبي هُرَيْرةَ رضي اللَّه عَنْهُ قَال: بَعثَ رَسُولُ اللِّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عَشَرَةَ رهْطٍ عَيْناً سَريَّةً وأمَّرَ عليْهِم عَاصِمَ بنَ ثابِتٍ الأنصاريَّ رضي اللَّه عنْهُ فَانطَلَقُوا حتَّى إذا كانُوا بالهَدْاةِ بيْنَ عُسْفانَ ومكَّةَ ذُكِرُوا لَحِيِّ منْ هُذَيْلٍ يُقالُ لهُمْ: بنُوا لِحيَانَ فَنَفَرُوا لهمْ بقَريب منْ مِائِةِ رجُلٍ رَامٍ فَاقْتَصُّوا آثَارَهُمْ فَلَمَّا أحَسَّ بهِمْ عاصِمٌ ؤَأصحابُهُ لجَأوا إلى مَوْضِعٍ فَأحاطَ بهمُ القَوْمُ فَقَالُوا: انْزلوا فَأَعْطُوا بأيْدِيكُمْ ولكُم العَهْدُ والمِيثاقَ أنْ لا نَقْتُل مِنْكُم أحداً فَقَالَ عاصم بن ثابت: أيها القومُ أَمَّا أَنَا فلا أَنْزِلُ عَلَى ذِمةِ كَافرٍ. اللهمَّ أخْبِرْ عَنَّا نَبِيَّكَ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَرمَوْهُمْ بِالنَّبْلِ فَقَتَلُوا عَاصِماً ونَزَل إلَيْهِمْ ثَلاثَةُ نَفَرٍعلى العهدِ والمِيثاقِ مِنْهُمْ خُبيْبٌ وزَيْدُ بنُ الدَّثِنِة ورَجُلٌ آخَرُ فَلَمَّا اسْتَمْكَنُوا مِنْهُمْ أطْلَقُوا أوْتَار قِسِيِّهمْ فرَبطُوهُمْ بِها قَال الرَّجلُ الثَّالِثُ: هذا أوَّلُ الغَدْرِ واللَّهِ لا أصحبُكمْ إنَّ لي بهؤلاءِ أُسْوةً يُريدُ القَتْلى فَجرُّوهُ وعالجوه فَأبي أنْ يَصْحبَهُمْ فَقَتَلُوهُ وانْطَلَقُوا بخُبَيْبٍ وَزيْدِ بنِ الدَّثِنَةِ حتى بَاعُوهُما بمكَّةَ بَعْد وَقْعةِ بدرٍ. فَابتَاعَ بَنُو الحارِثِ ابنِ عامِرِ بن نوْفَلِ بنِ عَبْدِ مَنَافٍ خُبَيْباً وكانَ خُبَيبُ هُوَ قَتَل الحَارِثَ يَوْمَ بَدْرٍ فلَبِثَ خُبيْبٌ عِنْدهُم أسِيراً حَتى أجْمَعُوا على قَتْلِهِ فَاسْتَعارَ مِنْ بعْضِ بنَاتِ الحارِثِ مُوسَى يَسْتحِدُّ بهَا فَأَعَارَتْهُ فَدَرَجَ بُنَيُّ لهَا وَهِي غَافِلةٌ حَتى أَتَاهُ فَوَجَدْتُه مُجْلِسَهُ عَلى فَخذِهِ وَالمُوسَى بِيده فَفَزِعتْ فَزْعَةً عَرَفَهَا خُبَيْبٌ فَقَال: أتَخْشيْنَ أن أقْتُلَهُ ما كُنْتُ لأفْعل ذلكَ قَالَتْ: وَاللَّهِ ما رأيْتُ أسِيراً خَيْراً مِنْ خُبيبٍ فواللَّهِ لَقَدْ وَجدْتُهُ يوْماً يأَكُلُ قِطْفاً مِنْ عِنبٍ في يدِهِ وإنَّهُ لمُوثَقٌ بِالحديدِ وَما بمَكَّةَ مِنْ ثمَرَةٍ وَكَانَتْ تقُولُ: إنَّهُ لَرزقٌ رَزقَهُ اللَّه خُبَيباً فَلَمَّا خَرجُوا بِهِ مِنَ الحَرمِ لِيقْتُلُوهُ في الحِلِّ قَال لهُم خُبيبُ: دعُوني أُصلي ركعتَيْنِ فتَرَكُوهُ فَركعَ رَكْعَتَيْنِ فقالَ: واللَّهِ لَوْلا أنْ تَحسَبُوا أنَّ مابي جزَعٌ لَزِدْتُ: اللَّهُمَّ أحْصِهمْ عدداً واقْتُلهمْ بَدَداً ولا تُبْقِ مِنْهُم أحداً. وقال:

فلَسْتُ أُبالي حينَ أُقْتلُ مُسْلِماً على أيِّ جنْبٍ كَانَ للَّهِ مصْرعِي
وذلِكَ في ذَاتِ الإلَهِ وإنْ يشَأْ يُبَارِكْ عَلَى أوْصالِ شِلْوٍ مُمَزَّعِ

وكانَ خُبيْبٌ هُو سَنَّ لِكُلِّ مُسْلِمٍ قُتِلَ صبْراً الصَّلاةَ وأخْبَر¬ يعني النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم. أصْحَابهُ يوْمَ أُصِيبُوا خبرهُمْ وبعَثَ نَاسٌ مِنْ قُريْشٍ إلى عاصِم بن ثابتٍ حينَ حُدِّثُوا أنَّهُ قُتِل أنْ يُؤْتَوا بشَيءٍ مِنْهُ يُعْرفُ. وكَانَ قتَل رَجُلاً مِنْ عُظَمائِهِمْ فبَعثَ اللَّه لِعَاصِمٍ مِثْلَ الظُّلَّةِ مِنَ الدَّبْرِ فَحَمَتْهُ مِنْ رُسُلِهِمْ فَلَمْ يقْدِرُوا أنْ يَقْطَعُوا مِنهُ شَيْئاً. رواه البخاري
قولُهُ: الهَدْاَةُ: مَوْضِعٌ ، وَالظُّلَّةُ: السحاب، والدَّبْرُ: النَّحْلُ. وقَوْلُهُ: « اقْتُلْهُمْ بِدَداً « بِكسرِ الباءِ وفتحهَا، فمن كسر، قال هو جمعٍ بِدَّةٍ بكسر الباءِ، وهو النصِيب، ومعناه اقْتُلْهُـمْ حِصَصاً مُنْقَسِمَةً لِكلِّ واحِدٍ مِنْهُمْ نصيبٌ، ومن فَتَح، قَالَ: مَعْنَاهُ : مُتَفَرِّقِينَ في القَتْلِ واحِداً بَعْدَ وَاحِد مِنَ التّبْدِيدِ .
"

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem on adamdan ybarat bolan bir topary, başlaryna Ensarylardan bolan ‘Asym ibn Säbiti (Allah ondan razy bolsun) baştutan belläp bir ýere iberdi. Olar ‘Usfan bilen Mekgäniň arasynda ýerleşýän Hudat diýen ýere baryp ýetdiler. Olar hakda Huzeýl taýpasynyň bir şahasy bolan, Lihýan ogullary diýilip atlandyrylýan bir taýpa habar berdiler. Şol taýpadan ýüze golaý okçy adamlar olaryň yzyna düşdi. Asym we dostlary özleriniň yzarlanýandyklaryna göz ýetirenlerinde, özlerini goramak üçin bir beýik ýere çykdylar. Duşmanlar olaryň daşyny gabadylar we:
“Ýaraglaryňyzy taşlap, aşak düşüp, boýun bolsaňyz, siziň hiç biriňizi öldürmejekdigimize söz berýäris” diýdiler. Şonda ‘Asym ibn Säbit:
“Adamlar! Menä bir kapyryň sözüne ynanyp aşak düşüp biljek däl. “Allahym! Biz hakda Pygamberiň sallallahu aleýhi weselleme habar ber!” diýdi”.
Soňra olar ok atyp başladylar we ‘Asymy öldürdiler. Olardan üç sany adam Hubaýb, Zeýd ibnud-Dasine we ýene bir adam olaryň sözüne ynanyp, aşak düşdiler. Müşrikler bu üç adamy ele geçiren soňlar, ellerini ýaý kirişleri bilen daňyp başladylar. Üçünji adam:
“Bu bize garşy ilkinji dönüklikdir. Allahdan ant içýärin, men size hiç haçan boýun egmerin. Bu öldürilenler meniň üçin bir gowy göreldedir” diýdi. Olar ony zor bilen süýräp äkitjek boldular, emma ol boýun bolman, garşy çykdy. Olar ony hem öldürdiler. Hubaýb bilen Zeýd ibnud-Dasinäni alyp gitdiler we olary Bedr söweşinden soň Mekgede gul edip satdylar.
Hubeýbi Haris ibn ‘Amr ibn Hewfel ibn Abdumanaf ogullary satyn aldy. Hubeýb, Bedr söweşinde (olaryň kakalary) Harisi öldüripdi. Öldürmek kararyna gelýänçäler, Hubeýb olaryň ellerinde ýesir hökmünde galdy.
Ýesirlikde bolup ýörkä, Harisiň gyzlarynyň birinden, endamyndaky gyllary syrmak üçin bir päki getirip bermegini sorady, ol hem ony getirip berdi. Ejesiniň geleňsizligi sebäpli, kiçijik oglanjyk Hubeýbiň ýanyna geldi. Eli päkili Hubeýb çagany dyzyna oturdanyny gören aýal gaty gorkdy. (Aýalyň gorkanyny) duýan Hubeýb: “Men ony öldürerin öýdüp gorkýaňmy? Men asla beýle iş etmerin” diýdi. Ol aýal:
“Allahdan ant içýän, ömrümde Hubeýbden has gowy ýesir görmändim! Wallahi, men ony zynjyrlanan halynda, Mekgede hiç hili miwe ýok wagty elinde bir üzüm hoşasyny tutup, ondan iýip duranyny gördüm. Bu Allahyň Hubeýbe beren bir ryskdyr!” diýerdi.
Haçanda Harysyň ogullary ony öldürmek üçin Haramyň (Mekgäniň) daşyna çykanlarynda, Hubeýb olara: “Maňa iki rekagat namaz okamaga rugsat beriň” diýdi. Oňa rugsat berdiler, ol iki rekagat namaz okady. Soňra ol: “Allahdan ant içýän, men egerde ölümden gorkýandyr öýdüp pikir etmejekdigiňizi bilsedim, has köpräk okardym” diýdi. Soňra: “Allahym! Olary ýeke-ýeke sanap, bir-birden (öldürip) ýok et, hiç birini hem diri goýma!” diýip bet doga etdi we şu goşgyny okady:

Musulman bolup ölenden soň
Allah üçin nädip ölsem-de, parhy ýok maňa
Bu ölüm elbetde, Onuň ugrunadyr
Islese Ol, parçalanan bedenime-de merhemet eder.

Şeýlelikde Hubeýb, her bir öldüriljek bolýan musulmana, sabyrlylygy görkezmek we iki rekagat namaz okamak däbini goýan adam boldy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem sahabalaryna olar hakda olaryň başyna bu belanyň gelen güni habar beripdi. Kureýşlilerden birnäçe adam ‘Asym ibn Säbitiň öldürilendigini habar berenlerinde anyklamak üçin onuň jesedinden bir bölek (kesip) getirmek üçin adam ugratdylar. Çünki ol (Bedr söweşinde) olaryň ulularyndan birini öldüripdi. Allah ‘Asymyň bedenini olardan goramak üçin bulut ýaly ary sürüsini ugratdy. Olar ony goradylar. Olar bolsa onuň bedeninden hiç zady kesip alyp bilmediler”.
"

وفي الباب أحاديثٌ كَثِيرَةٌ صحِيحَةُ سبقت في مواضِعها مِنْ هذا الكتاب مِنها حديثُ الغُلام الذي كانَ يأتي الرَّاهِبَ والسَّاحِرَ ومِنْهَا حَديثُ جُرَيجٍ، وحديثُ أصحَابِ الغار الذين أَطْبقَتْ علَيْهمُ الصَّخْرةُ، وحديثُ الرَّجُلِ الذي سَمِعَ صَوتاً في السَّحاب يقولُ: اسْقِ حدِيقة فلانٍ، وغيرُ ذلك والدَّلائِلُ في الباب كثيرةٌ مَشْهُورةٌ، وبِاللَّهِ التَّوْفِيقُ.

Bu bapda aýdylanlar hakda ozal hem şu kitabyň kän ýerinde agzalyp geçilen köp sanly hadyslar bardyr, şolaryň içinde: Ruhanynyň we jadygöýiň ýanyna barýan ýigit baradaky hadys, Juraýj baradaky hadys, dagdan bir uly daş togalanyp gowagyň agzyny ýapyp, içinde galan üç adam baradaky hadys we bulutdan: “Pylanyň bagyny suwar” diýen sesi eşiden adam baradaky hadys we ýene-de beýleki hadyslarda-da bu bapda aýdylanlar hakda subutnamalar köpdür we olar meşhurdyr. Allah üstünlik we şowlulyk bersin!

Salgylanma:

(Buhary)