261

وعن أبي هبيرة عائذ بن عمرو المزني، وهو من أهل بيعة الرضوان رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أن أبا سفيان أتى على سلمان وصهيب وبلال في نفر فقالوا: ما أخذت سيوف اللَّه من عدو اللَّه مأخذها. فقال أبو بكر رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أتقولون هذا لشيخ قريش وسيدهم! فأتى النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم فأخبره فقال: (يا أبا بكر لعلك أغضبتهم، لئن كنت أغضبتهم لقد أغضبت ربك) . فأتاهم فقال: يا إخوتاه آغضبتكم قالوا: لا، يغفر اللَّه لك يا أخي. رَوَاهُ مُسْلِمٌ. قوله:(مأخذها) أي لم تستوف حقها منه. وقوله: (يا أخي) روي بفتح الهمزة وكسر الخاء وتخفيف الياء. وروي بضم الهمزة وفتح الخاء وتشديد الياء.

“Beýgatur-Rydwana”[1] gatnaşan sahabalardan bolan, Ebu Hubeýre ‘Aiz ibn ‘Amr El-Muzaniýden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Bir gün Selman, Suheýb we Bilaldan ybarat bolan bir toparyň ýanyna Ebu Sufýan geldi. Olar: “Allahyň gylyçlary, Allahyň duşmanyndan haklaryny doly alyp bilmediler”[2] diýdiler. Şol wagt Ebu Bekr (Allah olardan razy bolsun) olara: “Bu sözleri Kureýşiň şeýhi we hojaýyny bolan adama diýýärsiňizmi?!” diýdi. Soňra Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsun) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna baryp, bu wakany habar berdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem:
“Eý Ebu Bekr! Sen olaryň gaharyny getirenä dälsiň-dä. Eger-de sen olaryň gaharyny getiren bolsadyň, Robbuň gaharyny getirdigiň bolardy” diýdi.
Ebu Bekr derrew olaryň ýanyna baryp: “Eý doganlarym, men siziň gaharyňyzy getirdimmi? diýip sorady. Olar hem: “Ýok, sen biziň gaharymyzy getirmediň. Allah seni bagyşlasyn, eý doganymyz!” diýdiler”. "

Salgylanma:

(Muslim)

bellikler:

” [1] Razy bolunan Ähtleşik
[2]Başgaça aýdanda Ebu Sufýanyň musulmanlar bilen söweşenden soňam diri galdygyna gynanç bildirdiler.”

262

وعن سهل بن سعد رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: قال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (أنا وكافل اليتيم في الجنة هكذا) وأشار بالسبابة والوسطى وفرج بينهما. رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ. و(كافل اليتيم) : القائم بأموره.

Sähl ibn S’addan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Ýetime hossar çykyp, hemaýat eden adam, Jennetde Meniň bilen şeýle golaý bolar diýip, süýem barmagy bilen orta barmagynyň arasyny çalaja açyp görkezdi”.

Salgylanma:

(Muslim)

263

وعن أبي هريرة رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: قال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (كافل اليتيم له أو لغيره أنا وهو كهاتين في الجنة) وأشار الراوي، وهو مالك بن أنس، بالسبابة والوسطى. رَوَاهُ مُسْلِمٌ. قوله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم (اليتيم له أو لغيره) معناه: قريبه أو الأجنبي منه. فالقريب مثل أن تكفله أمه أو جده أو أخوه أو غيرهم من قرابته، والله أعلم.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Öz ýetimine ýa-da başganyň ýetimine hossar çykan adam, Meniň bilen Jennetde şu ikisi ýaly golaý boljakdyr”. Bu hadysy rowaýat eden Mälik ibn Enes, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň edişi ýaly süýem barmagy bilen orta barmagyny yşarat edip görkezdi”.

Salgylanma:

(Muslim)

264

وعنه رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: قال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (ليس المسكين الذي ترده التمرة والتمرتان ولا اللقمة واللقمتان، إنما المسكين الذي يتعفف) مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Gapy-gapy aýlanyp bir ýa iki hurma ýa-da bir-iki lukma bilen yzyna gaýdýan adam misgin bolman, hakyky misgin mätäç hem bolsa sadaka soramakdan saklanýan adamdyr”.

وفي رواية في الصحيحين (ليس المسكين الذي يطوف على الناس ترده اللقمة واللقمتان والتمرة والتمرتان، ولكن المسكين الذي لا يجد غنى يغنيه، ولا يفطن به فيتصدق عليه، ولا يقوم فيسأل الناس) .

“Sahyheýniň” başga bir rowaýatynda şeýle gelýär:

“Adamlaryň arasynda gapy-gapy aýlanyp bir-iki lukma ýa-da bir-iki hurma üçin dilegçilik edip ýören adam misgin däldir. Hakyky misgin mätäçligini aýryp biljek baýlygy bolmadyk we halk tarapyndan haly bilinmän, sadaka berilmedik we özi hem hiç kimden dilegçilik edip ýörmedik adamdyr”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

265

وعنه رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عن النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم قال: الساعي على الأرملة والمسكين كالمجاهد في سبيل اللَّه وأحسبه قال: (وكالقائم لا يفتر، وكالصائم لا يفطر) مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Dul hatyn bilen misginleriň hajatlaryny bitirmek üçin ylgap ýören adam, Allah ýolunda jihäd eden adam ýalydyr”.
Bu hadysy rowaýat eden (Ebu Hureýräniň) aýtmagyna görä, hat-da Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ol adam - gijelerine durman ybadat edip, gündizlerine bolsa agzyny açman oraza tutan adam ýalydyr” diýendir diýip pikir edýärin diýipdir."

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

266

وعنه رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عن النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم قال: (شر الطعام طعام الوليمة يمنعها من يأتيها ويدعى إليها من يأباها، ومن لم يجب الدعوة فقد عصى اللَّه ورسوله) رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Naharlaryň iň erbedi çagyrylanda geljek adamlar çagyrylman[1], gelmek islemeýänler[2] çagyrylýan toý naharydyr. Hiç hili sebäpsiz çakylyga gelmedik adam, Allah we Pygamberine boýun bolmadyk adam ýalydyr”.

وفي رواية في الصحيحين عن أبي هريرة من قوله: بئس الطعام طعام الوليمة يدعى إليها الأغنياء ويترك الفقراء.

“Sahyheýniň” rowaýatynda Ebu Hureýreden rowaýat edilmegine görä:

“Iň erbet tagam, baýlar çagyrylyp, garyplar çagyrylmadyk toýuň tagamydyr”.

Salgylanma:

(Muslim)

bellikler:

” [1]garyplar
[2]baýlar”

267

وعن أنس رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عن النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم قال: (من عال جاريتين حتى تبلغا جاء يوم القيامة أنا وهو كهاتين) وضم أصابعه. رَوَاهُ مُسْلِمٌ. و(جاريتين) : أي بنتين.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kimde-kim iki gyz perzendini ulalýançalar (Yslam terbiýesinde) terbiýeläp ýetişdirse, Kyýamat güni ol meniň bilen şeýle bir (ýakyn) bolar, diýip barmaklaryny biri-birine degirip görkezdi”.

Salgylanma:

(Muslim)

268

وعن عائشة رَضِيَ اللَّهُ عَنْها قالت: دخلت علي امرأة ومعها ابنتان لها تسأل فلم تجد عندي شيئاً غير تمرة واحدة فأعطيتها إياها، فقسمتها بين ابنتيها ولم تأكل منها ثم قامت فخرجت، فدخل النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم علينا فأخبرته. فقال: (من ابتلي من هذه البنات بشيء فأحسن إليهن كن له ستراً من النار) مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi:

“Bir gün bir aýal ýanynda iki sany gyz çagasy bilen meniň ýanyma sadaka sorap geldi. Meniň ýanymda ýekeje hurmadan başga hiç zat ýokdy. Men ony aýala berdim. Ol aýal özi iýmän ikä bölüp, çagalaryna berdi-de, çykyp gitdi. Şol wagt Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem geldi. Men oňa bolan wakany gürrüň berenimden soňra, Ol şeýle diýdi: “Haýsy bir adama, bu gyzlardan synag hökmünde beriler-de, ol hem olary ýagşy (Yslamy terbiýede terbiýeläp) ýetişdirse, ol gyzlar ol adam üçin jähennem odundan goraýan bir perde bolar”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

269

وعن عائشة أيضاً رَضِيَ اللَّهُ عَنْها قالت: جاءتني مسكينة بحمل ابنتين لها فأطعمتها ثلاث تمرات، فأعطت كل واحدة منهما تمرة ورفعت إلى فيها تمرة لتأكلها فاستطعمتها ابنتاها فشقت التمرة التي كانت تريد أن تأكلها بينهما، فأعجبني شأنها فذكرت الذي صنعت لرَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم فقال: (إن اللَّه قد أوجب لها بها الجنة أو أعتقها بها من النار) رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Ýene-de Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gün bir misgin, biçäre aýal iki sany gyzyny göterip, meniň ýanyma geldi. Men oňa üç sany hurma berdim. Ol aýal gyzlarynyň her birine bir hurmadan berdi. Galan bir hurmany bolsa, iýjek bolup agzyna göteren wagty, gyzlary ol hurmany hem islediler. Biçäre aýal ol hurmany hem ikä bölüp, gyzlaryna berdi. Muny görüp haýran galdym. Onuň bu eden işini Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme habar berdim. Ol hem şeýle diýdi: “Elbetde, Allah bu sebäpli oňa Jenneti wajyp edendir ýa-da şol sebäpli ony dowzahdan halas edendir”.

Salgylanma:

(Msulim)

270

وعن أبي شريح خويلد بن عمرو الخزاعي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال، قال النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (اللهم إني أحرّج حق الضعيفين: اليتيم والمرأة) حديث حسن رواه النسائي بإسناد جيد. ومعنى (أحرج) : ألحق الحرج وهو الإثم بمن ضيع حقهما، وأحذر من ذلك تحذيراً بليغاً، وأزجر عنه زجراً أكيداً.

Amr Huza’ynyň ogly Ebu Şureýh Huweýlitden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Allahym! Men iki ejiziň ýagny, ýetim bilen aýalyň hakyny iýmegi gadagan edýärin”.

Salgylanma:

(Hadys Hasan. Nisäi, jeýýid (gowy) isnad bilen rowaýat edipdir).

271

وعن مصعب بن سعد بن أبي وقاص رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما قال: رأى سعد أن له فضلاً على من دونه فقال النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (هل تنصرون وترزقون إلا بضعفائكم) رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ هكذا مرسلاً، فإن مصعب بن سعد تابعي، ورواه الحافظ أبو بكر البرقاني في صحيحه متصلاً عن مصعب عن أبيه رَضِيّ اللّهُ عَنْهُ.

S’ad ibn Ebi-Wakkasyň ogly Mus’abdan (Allah ol ikisinden razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“(Kakam) S’ad özüni beýleki sahabalardan artykmaç hasap edermiş[1]. Şol wagt Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Allah size kömek edip, ryzkyňyzy berýän bolsa, bu araňyzdaky ejizler sebäpli dälmidir?!” diýdi”.

Salgylanma:

(Buhary)

bellikler:

[1]Batyrlygy sebäpli özüni ejizlerden üstün görermiş

272

وعن أبي الدرداء عويمر رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: سمعت رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم يقول: (ابغوني الضعفاء؛ فإنما تنصرون، وترزقون بضعفائكم) رواه أبو داود بإسناد جيد.

Ebud-Derda ‘Uwaýmyrdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Garyp-biçäreleri goldaň, ünsden düşürmäň. Çünki size Allahyň ýardamy we ryzkyňyz araňyzdaky ejizler sebäpli berilýändir”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud, jeýýid (gowy) isnad bilen rowaýat etdi).

273

وعن أبي هريرة رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: قال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (استوصوا بالنساء خيراً؛ فإن المرأة خلقت من ضلع وإن أعوج ما في الضلع أعلاه، فإن ذهبت تقيمه كسرته، وإن تركته لم يزل أعوج، فاستوصوا بالنساء) مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ..قوله: (عوج) هو بفتح العين والواو.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Aýallara gowy serediň! Çünki, aýal maşgala gapyrgadan ýaradylandyr. Iň egri gapyrga onuň ýokarky bölegidir. Eger sen ony göneltjek bolsaň, döwersiň. Şol bir durşuna goýsaňam, egri bolup galar. Şol sebäpli hem, aýallara gowy serediň! (Wesýetimi tutuň!)”.

وفي رواية في الصحيحين (المرأة كالضلع: إن أقمتها كسرتها، وإن استمتعت بها استمتعت بها وفيها عوج)

“Sahyheýniň” rowaýatynda şeýle gelýär:

“Aýal maşgala gapyrga ýalydyr, eger sen ony göneltjek bolsaň, döwersiň. Eger-de, ondan peýdalanmak isleseň, şol egriligine-de peýdalanyp bilersiň”.

وفي رواية لمسلم: (إن المرأة خلقت من ضلع لن تستقيم لك على طريقة، فإن استمتعت بها استمتعت بها وفيها عوج، وإن ذهبت تقيمها كسرتها وكسرها طلاقها)

Muslimiň rowaýatynda şeýle gelýär:

“Aýal maşgala gapyrgadan ýaradylandyr. Ol saňa hiç haçan, hiç bir ýol bilen dogry bolup bilmez. Şol sebäpli hem, sen ondan peýdalanjak bolsaň, şol egriligine peýdalanyber. Eger-de, ony göneltjek bolsaň, onda sen ony döwersiň. Onuň döwülmegi talak berip, boşadylmagydyr”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

274

وعن عبد اللَّه بن زمعة رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أنه سمع النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم يخطب وذكر الناقة والذي عقرها فقال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: {إذ انبعث أشقاها}: انبعث لها رجل عزيز، عارم، منيع في رهطه. ثم ذكر النساء فوعظ فيهن فقال: (يعمد أحدكم فيجلد امرأته جلد العبد، فلعله يضاجعها من آخر يومه!) ثم وعظهم في ضحكهم من الضرطة فقال: (لم يضحك أحدكم مما يفعل!) مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ. و(العارم) بالعين المهملة والراء: هو الشرير المفسد. وقوله (انبعث) أي قام بسرعة.

Abdulla ibn Zem’andan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň bir hutbasynda, Salyh aleýhissalamyň düýesi we ony öldüren adam hakda söz açyp şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

"“Olaryň iň betbagty (düýäni öldürmek üçin) okdurylyp gitdi” diýen aýatyny tefsir edip şeýle diýdi: “Şol düýäni öldürmek üçin güýçli, ýaramaz, öz kowumunyň hemaýatyna daýanan we kesirligi bilen tanalýan bir adam atylyp öňe çykdy”.
Soňra aýallar hakynda wagyz edip, şeýle diýdi: “Siziň biriňiz aýalyny uran wagty guly uruşy ýaly urar, soňra onuň bilen belkide agşam bir düşekde ýatar!”.
Soňra bir kişiden ýel çyksa, onuň üstünden gülýänler hakda şeýle diýdi: “Näme üçin ynsan özi hem edip ýören işi üçin güler”. "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

275

وعن أبي هريرة رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: قال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (لا يفرك مؤمن مؤمنة، إن كره منها خلقاً رضي منها آخر أو قال غيره) رَوَاهُ مُسْلِمٌ. وقوله (يفرك) هو بفتح الباء وإسكان الفاء وفتح الراء معناه: يبغض. يقال: فركت المرأة زوجها وفركها زوجها. بكسر الراء يفركها: أي أبغضها، والله أعلم.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Hiç bir mu’min erkek, mu’min aýaly ýigrenmesin. Eger onuň bir häsiýetini halamasa-da, başga bir häsiýetini halar”.

Salgylanma:

(Muslim)

276

وعن عمرو بن الأحوص الجشمي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أنه سمع النبي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم في حجة الوداع يقول بعد أن حمد اللَّه تعالى وأثنى عليه وذكر ووعظ، ثم قال: (ألا واستوصوا بالنساء خيراً فإنما هن عوان عندكم، ليس تملكون منهن شيئاً غير ذلك، إلا أن يأتين بفاحشة مبينة، فإن فعلن فاهجروهن في المضاجع، واضربوهن ضرباً غير مبرح، فإن أطعنكم فلا تبغوا عليهن سبيلاً. ألا إن لكم على نسائكم حقاً، ولنسائكم عليكم حقاً: فحقكم عليهن أن لا يوطئن فرشكم من تكرهون، ولا يأذن في بيوتكم لمن تكرهون. ألا وحقهن عليكم أن تحسنوا إليهن في كسوتهن وطعامهن) رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ حَدِيْثٌ حَسَنٌ صحيح. قوله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم (عوان) : أي أسيرات. جمع عانية، بالعين المهملة وهي: الأسيرة. والعاني: الأسير. شبه رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم المرأة في دخولها تحت حكم الزوج بالأسير. و(الضرب المبرح) : هو الشاق الشديد. وقوله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم (فلا تبغوا عليهن سبيلا) : أي لا تطلبوا طريقاً تحتجون به عليهن وتؤذونهن به، والله أعلم.

‘Amr ibn Ahwas El-Juşeminiň (Allah ondan razy bolsun) aýtmagyna görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Hajjatul-Wedag” hutbasynda Allah Tagala hamdu-sena aýdyp, halka öwüt-nesihat edenden soňra şeýle diýenini eşidipdir:

"“(Eý Ymmatym!) Aýallara gowy seretmegiňizi size wesýet edýärin. Çünki olar siziň gol astyňyza berilen amanatlardyr. Aç-açan bir ahlaksyzlyk etmeseler, olara hiç bir zat etmäge hakyňyz ýokdur. Eger-de, olar fahişe ýagny, ahlaksyzlyk ýaly bir iş edäýseler, onda ýatjak düşegiňizi aýry ediň we olary ynjytmajak şekilde uruň. Eger-de, olar size boýun bolsalar, gaýdyp olara garşy bir zat etjek bolmaň.
Şuny bilip goýuň, siziň aýallaryňyzyň üstlerinde haklaryňyzyň bar bolşy ýaly, aýallaryňyz hem siziň üstüňizde hak-hukuklary bardyr.
Siziň olaryň üstlerindäki haklaryňyz, düşekleriňizi kesekilerden goramak we siziň halamaýan adamlaryňyzy öýleriňize goýbermezlikdir.
Olaryň siziň üstüňizdäki haklary bolsa, olary gowy edip geýindirmek we iýdirip-içirmekdir”."

Salgylanma:

(Tirmizi, Hadys Sahyh we Hasandyr)

277

وعن معاوية بن حيدة رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال قلت: يا رَسُول اللَّهِ ما حق زوجة أحدنا عليه قال: (أن تطعمها إذا طعمت، وتكسوها إذا اكتسيت، ولا تضرب الوجه، ولا تقبّح، ولا تهجر إلا في البيت) حديث حسن رواه أبو داود وقال معنى (لا تقبح) : لا تقل قبحك اللَّه.

Mugawiýe ibn Haýdeden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Men: “Ýa Resulallah! Aýallarymyzyň biziň üstümizdäki haklary näme?” diýip soradym. Ol: “Iýeniňden iýdirmek, geýeniňden geýindirmek, ýüzlerine urmazlyk, bedroý, betgelşik ýaly sözleri aýdyp olary kemsitmezlik we öýden başga ýerde aýry ýatmazlyk”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud. Hadys Hasandyr)

278

وعن أبي هريرة رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: قال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (أكمل المؤمنين إيماناً أحسنهم خلقاً، وخياركم خياركم لنسائهم) رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَقَالَ حَدِيْثٌ حَسَنٌ صحيح.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Mu’minleriň içinde imany iň kämil bolany, ahlagy iň gowy bolanydyr. Siziň iň haýyrlyňyz, öz aýallaryna haýyrly bolanyňyzdyr”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Hadys Hasan, sahyhdyr)

279

وعن إياس بن عبد اللَّه بن أبي ذباب رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قال: قال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (لا تضربوا إماء اللَّه) فجاء عمر رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ إلى رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم فقال: ذَئِرْنَ النساء على أزواجهن، فرخص في ضربهن، فأطاف بآل رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم نساء كثير يشكون أزواجهن، فقال رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم: (لقد أطاف بآل محمد نساء كثير يشكون أزواجهن ليس أولئك بخياركم) رواه أبو داود بإسناد صحيح. قوله (ذئرن) هو بذال معجمة مفتوحة ثم همزة مكسورة ثم راء ساكنة ثم نون: أي اجترأن. قوله (أطاف) : أي أحاط.

Iýäs ibn Abdulla ibn Zubäbeden (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem:

"“Allahyň gyrnaklaryny ýagny, aýallaryňyzy urmaň!” diýdi.
Soňra Hezreti Omar (Allah olardan razy bolsun) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Aýallar öz ärlerini diňlemän, kejirlik edip başladylar”[1] diýdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýene-de olary urmaklyga rugsat berdi. Bu gezek, köp aýallar Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň aýallarynyň daşyna üýşip ärlerini şikaýat edip başladylar.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi: “Köp aýallar Muhammediň maşgalasynyň ýanyna gelip, ärlerinden şikaýat edýärler. Ol aýallaryny urýan erkekler siziň iň haýyrlyňyz däldirler”. "

Salgylanma:

(Ebu Dawud, sahyh isnad bilen rowaýat etdi).

bellikler:

[1] Ýagny, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň urmagy gadagan edendigini eşidip, olar juda batyr syrap, kejirlik edip başlapdyrlar.

280

وعن عبد اللَّه بن عمرو بن العاص رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أن رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم قال: (الدنيا متاع وخير متاعها المرأة الصالحة) رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Abdulla ibn ‘Amr ibn ‘Asdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Dünýä bir metagdyr (ýagny, wagtlaýyn geldi-geçer, güýmenjedir). Dünýä metaglarynyň iň haýyrlysy bolsa salyha, dindar aýaldyr”.

Salgylanma:

(Muslim)