PDF ýükläň

641

وعن عائشة رضي اللَّه عنها قالت: مَا خُيِّر رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بَينَ أَمْرينِ قَطُّ إِلاَّ أَخذَ أَيْسَرَهُمَا، مَا لَم يَكُن إِثماً، فإنْ كانَ إِثماً كَانَ أَبعد النَّاسِ مِنْهُ. ومَا انتَقَمَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم لِنَفْسِهِ في شَيءٍ قَطُّ، إِلاَّ أَن تُنتَهكَ حُرْمَةُ اللَّهِ ، فَينتَقِم للَّهِ تعالى. متفقٌ عليه.

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem iki zadyň birini saýlamaly bolanda, eger günä bolmasa, hökman onuň ýeňilini saýlardy. Eger edilmeli zat günä iş bolsa, onda Ol hemmelerden ilki bolup daş durardy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Allahyň gadagan eden zatlaryny bozmasalar hiç haçan öz şahsy bähbidi üçin, hiç kimden ar almazdy. Ol ar alanda diňe Allah Tagala üçin ar alardy”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

642

وعن ابن مسعود رضي اللَّه عنه قال: قال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « أَلا أَخْبرُكُمْ بِمَنْ يَحْرُمُ عَلى النَّارِ أَوْ بِمَنْ تَحْرُمُ عَلَيْهِ النَّارُ ؟ تَحْرُمُ على كُلِّ قَرِيبٍ هَيِّنٍ ليِّنٍ سَهْلٍ». رواه الترمذي وقال: حديثٌ حسنٌ .

Ibn Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kimiň dowzaha girmejegini ýa-da dowzahyň kimi ýakmajakdygyny size habar bereýinmi?! Dowzah, her bir adama golaý, hemmeler bilen oňuşýan, mylaýym häsiýetli we ynsanlara ýeňillik döredýän adamy ýakmaz”.

Salgylanma:

(Tirmizi.Ol:hadys hasan,diýipdir)

643

وعن عائشة رضي اللَّه عنها أَنها قالت للنبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: هل أَتى عَلَيْكَ يَوْمٌ كَانَ أَشدَّ مِنْ يوم أُحُدٍ؟ قال: « لَقَدْ لَقِيتُ مِنْ قَومِكِ، وكَان أَشدُّ ما لَقِيتُ مِنْهُمْ يوْم العقَبَةِ، إِذْ عرَضتْ نَفسِي على ابْنِ عَبْدِ يَالِيلَ ابنِ عبْدِ كُلال، فلَمْ يُجبنِى إِلى ما أَردْتُ، فَانْطَلَقْتُ وَأَنَا مَهْمُومٌ على وَجْهِي، فلَمْ أَسْتَفِقْ إِلاَّ وَأَنا بقرنِ الثَّعالِبِ، فَرفَعْتُ رأْسِي، فَإِذا أَنَا بِسحابَةٍ قَد أَظلَّتني، فنَظَرتُ فَإِذا فِيها جِبريلُ عليه السلام، فنَاداني فقال: إِنَّ اللَّه تعالى قَد سَمِع قَولَ قومِك لَكَ، وَما رَدُّوا عَلَيكَ، وَقد بعثَ إِلَيك ملَكَ الجبالِ لِتأْمُرهُ بما شِئْتَ فِيهم فَنَادَانِي ملَكُ الجِبَالِ، فَسلَّمَ عَليَّ ثُمَّ قال: يا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّه قَد سمعَ قَولَ قَومِكَ لَكَ، وأَنَا مَلَكُ الجِبالِ، وقَدْ بَعَثَني رَبِّي إِلَيْكَ لِتأْمُرَني بِأَمْرِكَ، فَمَا شئتَ: إِنْ شئْتَ: أَطْبَقْتُ عَلَيهمُ الأَخْشَبَيْن» فقال النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم:» بلْ أَرْجُو أَنْ يُخْرِجَ اللَّه مِنْ أَصْلابِهِم منْ يعْبُدُ اللَّه وَحْدَهُ لا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً » متفقٌ عليه. «الأَخْشبان»: الجبلان المُحِيطَان بمكَّة. والأَخْشَبُ: هو الجبل الغليظ .

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

"bir gün ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden: “Uhud söweşi günündenem has agyr gün gördüňmi?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi: “Seniň kowmuňdan[1] gaty köp ezýetler çekdim. Iň agyry hem Akaba güni boldy.
Men Ibn Abduýaliýl bin Abdukulal atly adamdan meni öz hemaýatyna alyp goramagyny isledim, ýöne ol kabul etmedi[2]. Men oňa gaty gynandym, şol gynanjym bilen tä, Karnus-saʹalib[3] diýilen ýere barýançam, özüme gelip bilmedim. Şol ýerde başymy galdyryp seretdim, ýokarda maňa saýa berip duran bir buludy gördüm. Dykkat bilen seretdim, içinde Jebraýyl aleýhissalamy gördüm. Ol maňa seslenip: “Elbetde, Allah Tagala kowmuň saňa aýdan zatlaryny hem-de seniň haýyşyňy red edendiklerini eşitdi. Olara garşy islän zadyňt etmek üçin seniň ýanyňa daglaryň perişdesini iberdi” diýdi.
Daglaryň perişdesi maňa salam berdi, soňra şeýle diýdi: “Eý Muhammed! Elbetde, Allah kowumyň saňa aýdan zatlaryny eşitdi. Men daglaryň perişdesi, Robbum meni seniň buýrugyňy ýerine ýetirmeklik üçin seniň ýanyňa iberdi. Indi sen näme isleýärsiň? Isleseň şu iki uly dagy olaryň üstüne ýykaýyn!” – diýdi.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bolsa: “Ýok! Men Allahdan diňe olaryň nesillerinden, hiç zady Oňa şärik getirmän, ýeke täk Allaha ybadat edip, gulluk etjek zürýatlarynyň döremegini umyt edýärin!” diýip jogap berdi”. "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

“[1] Kureýişlerden
[2] Ibn Abduýaliýlynyň red etmesi ýöne bir kabul etmezlik däldi, ol üstünden gülip masgaralamakdy.
[3] Mekge bilen Tayfyň aralygynda ýerleşýän bir dag”

644

وعنها قالت: ما ضرَبَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم شَيْئاً قَطُّ بِيَدِهِ، ولا امْرأَةً ولا خادِماً، إِلاَّ أَنْ يُجَاهِدَ في سَبِيل اللَّهِ، وما نِيل منْهُ شيء قَطُّ فَيَنتَقِم مِنْ صاحِبِهِ إِلاَّ أَنْ يُنتَهَكَ شَيء مِن مَحَارِمِ اللَّهِ تعالى: فَيَنْتَقِمَ للَّهِ تعالى. رواه مسلم .

Ýene-de Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Allahyň ýolunda jihäd eden wagtyndan başga hiç bir wagt ne bir aýaly, ne-de bir hyzmatkäri, hiç kimi eli bilen urmandy. Ol özüne edilen ýamanlyk üçin hiç kimden ar almazdy, diňe Allah Tagalanyň gadagan eden zatlary bozulan ýagdaýynda, Allah Tagala üçin ar alardy”.

Salgylanma:

(Muslim)

645

وعن أَنس رضي اللَّه عنه قال: كُنتُ أَمْشِي مَعَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وعليه بُردٌ نَجْرَانيٌّ غلِيظُ الحَاشِيةِ، فأَدركَهُ أَعْرَابيٌّ، فَجبذهُ بِرِدَائِهِ جَبْذَة شَديدَةً، فَنظرتُ إلى صفحة عاتِقِ النَّبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، وقَد أَثَّرَت بِها حَاشِيةُ الرِّداءِ مِنْ شِدَّةِ جَبذَتِهِ ، ثُمَّ قال: يَا مُحَمَّدُ مُرْ لي مِن مالِ اللَّهِ الذي عِندَكَ. فالتَفَتَ إِلَيْه، فضحِكَ، ثُمَّ أَمر لَهُ بعَطَاءٍ . متفقٌ عليه .

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Günleriň birinde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen bir ýere gidip barýardym, onuň egninde Nejrandan[1] getirilen gyralary galyň dokalan bir dony bardy. Şol wagt bir beduin onuň yzyndan ýetip, güýç bilen onuň donunyň gyrasyndan çekdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň egnine seretdim, donuny gaty çekenligi sebäpli, donunyň gyrasy Onuň boýnunda yz galdyrdy. Soňra ol beduin: “Eý, Muhammed! Eliňdäki Allahyň mal-baýlygyndan maňada ber diýip aýtsana” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi we sellem oňa seredip güldi-de, oňa bir zatlar bermegi emr etdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

[1] Ýemende bir ýeriň ady.

646

وعن ابن مسعود رضي اللَّه عنه قال: كأَنِّي أَنظُرُ إلى رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يحْكِي نَبِيّاً مِن الأَنبياءِ، صلوَاتُ اللَّهِ وَسلامُه عَلَيهم، ضَرَبَهُ قَومُهُ فَأَدموهُ ، وَهُوَ يَمسَحُ الدَّمَ عَنْ وَجهِهِ، ويقول: «اللَّهُمَّ اغفِرِ لِقَومي فَإِنَّهُم لا يَعْلَمُونَ». متفقٌ عليه .

Ibn Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň, Pygamberlerden (Allahyň salat we salamy olara bolsun) bir pygamber barada gürrüň berip durşy häzirem göz öňümden gidenok. Kowmy ol pygamberi urup, gara gan edip taşladylar. Ol bolsa şol ýagdaýda-da ýüzündäki ganlary süpürip: “Allahym, kowmumy bagyşla! Çünki olar (hakykaty) bilmeýärler” diýip dileg ederdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

647

وعن أبي هريرة رضي اللَّه عنه أَن رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « لَيس الشَّديدُ بِالصُّرعَةِ، إِنَّما الشديدُ الذي يَملِكُ نفسهُ عِند الغضبِ « متفقٌ عليه .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Güýçli adam, adamlary göreşde ýeňip bilýän adam däl-de, gahary gelen wagty özüni saklap, erk edip bilýän adamdyr”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

648

وعن أبي هريرة رضي اللَّه عنه أَن رجلاً قال: يا رسول اللَّه إِنَّ لي قَرَابَةً أَصِلُهم وَيَقطَعوني، وَأُحسِنُ إِليهِم ويُسِيئُونَ إليَّ، وأَحلُمُ عَنهم ويجهلُونَ عَلَيَّ، فقال: « لَئِن كُنتَ كَمَا قُلتَ فَكَأَنَّمَا تُسِفَّهم الملَّ ولا يزَالُ معكَ من اللَّه تعالى ظَهيرٌ عَلَيهم ما دُمْتَ عَلى ذلك « رواه مسلم. وقد سَبَقَ شَرْحُه في « باب صلة الأرحام«

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, bir adam:

"“Ýa Resulallah! Meniň garyndaşlarym bar, men olar bilen gatnaşjak bolýan, olar meniň bilen gatnaşygy kesýärler, men olara ýagşylyk edýän, olar maňa ýamanlyk edýärler, olar bilen mähirli, mylaýym boljak bolýan, olar bolsa, maňa gödek, nadanlar ýaly garaýarlar” diýdi.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Hakykatdanam eger diýşiň ýaly edýän bolsaň, sen olaryň agyzlaryny gyzgyn külden dolduran ýaly bolarsyň. Eger-de sen şeýle dowam etseň, onda Allahyň ýardamy mydama seniň bilen bile bolar” diýdi. "

Salgylanma:

(Muslim)

649

وعن أبي مسعود عقبة بن عمرو البدريِّ رضي اللَّه عنه قال: جَاءَ رَجُلٌ إلى النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فقال: إنِّي لأتَأَخَّر عَن صَلاةِ الصُّبْحِ مِن أجْلِ فلانٍ مِما يُطِيل بِنَا، فمَا رأيت النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم غَضِبَ في موعِظَةٍ قَطُّ أَشدَّ ممَّا غَضِبَ يَومئذٍ، فقال: يَا أَيهَا النَّاس: إنَّ مِنكم مُنَفِّرين. فأَيُّكُمْ أَمَّ النَّاسَ فَليُوجِ، فإنَّ مِنْ ورائِهِ الكَبيرَ والصَّغيرَ وذا الحَاجَةِ « متفق عليه.

Ebu Mas’ud ‘Ukba bin ‘Amr El-Badriden (Allah ondan razy bolsyn) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Ýa Resulallah, pylany bize namaz okanda şeýle uzak okaýar, şol sebäpli hem men ertir namazyna gelip bilemok” diýdi. Men hiç haçan Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň wagyz edende şol günki ýaly gaharlanan ýerini görmändim. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Eý adamlar, araňyzda adamlary (namazdan we jemagatdan) irizýänleriňiz bar. Kimde kim adamlara ymam bolsa, namazyny gysga okasyn. Çünki onuň yzynda duranlaryň içinde ýaşulular, çagalar we işli-derti bolan adamlar bardyr!” diýdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

650

وعن عائشة رضي اللَّه عنها قالت: قدِمَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم مِنْ سفَرٍ، وقَد سَتَرْتُ سَهْوةً لي بقِرامٍ فَيهِ تَمَاثيلُ، فَلمَّا رآهُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم هتكَهُ وتَلَوَّنَ وجهُهُ وقال: « يَا عائِشَةُ: أَشَدُّ النَّاسِ عَذَاباً عِند اللَّهِ يوم القيامةِ الَّذينَ يُضاهُونَ بِخَلقِ اللَّهِ » متفق عليه. « السَّهْوَةُ »: كالصُّفَّة تكُونُ بين يدي البيت...و « القِرام » بكسر القاف: ستر رقيق، و « هتكه »: أفسد الصورة التي فيه .

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem sapardan gaýdyp gelende, men öýdäki tekjämi[1] , ýüzünde (janly zadyň) suraty, şekil bolan ýuka bir perde bilen örtüp goýupdym. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem perdäni görende, ýüzüniň reňki üýtgäp gitdi we ony çekip ýyrtdy. Soňra şeýle diýdi: “Eý Aişa! Kyýamat gününde iň agyr jeza çekjekler, döreden zatlaryny Allahyň ýaradan zatlaryna meňzetjek bolýanlardyr”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

[1] Diwardaky oýulup ýasalýan tekje, şkaf.

651

وعنها أَنَّ قريشاً أَهَمَّهُم شَأْنُ المرأةِ المَخزُومِية التي سَرقَت فقالوا: من يُكلِّمُ فيها رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم؟ فقالوا: مَن يجتَرِيءُ عليهِ إلا أُسامةُ بنُ زيدٍ حِبُّ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم؟ فَكَلَّمهُ أُسامةُ، فقالِ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « أَتَشفعُ في حدٍّ مِن حُدُودِ اللَّهِ تعالى؟» ثم قامَ فَاخْتَطَبَ ثم قال: «إنما أهْلَكَ من قبلكُم أنَّهُم كانُوا إذَا سرقَ فِيهِم الشَّريفُ تَركُوهُ، وإذا سرق فِيهمِ الضَّعِيفُ أَقامُوا عليهِ الحدَّ، وايْمُ اللَّه، لو أنَّ فاطمَة بنت محمدٍ سرقَتْ لقَطَعْتُ يَدهَا ». متفقٌ عليه .

Ýene-de Aişadan (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Benu Mahzum taýpasyndan ogurlyk eden bir aýalyň halyna Kureýşliler gaty gynandy. Olar bu ýagdaýdan biynjalyk bolup, öz aralarynda: “Kim bu hakda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen gürleşip biler?” diýdiler. Soňra olar: “Muny diňe Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň iň eziz görýäni, Usameta ibn Zeýtden başga hiç kim het edip bilmez” diýdiler.
Usame bu hakda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen gürleşdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa şeýle diýdi: “Nädip sen, Allah Tagalanyň goýan jezalaryndan biriniň ýerine ýetirilmezligi üçin arada durup (aralykçy bolup) bilýärsiň?!” diýdi. Soňra ýerinden turup, adamlara şeýle wagyz etdi:
“Sizden öňki kowumlaryň heläk bolmagynyň asyl sebäbi, haçan-da içlerinden hormatlanýan, abraýly bir adam ogurlyk etse, oňa degmediler, hossarsyz ejiz bir adam ogurlyk etse welin, oňa jeza berdiler. Allaha kasam bolsun, eger-de, Muhammediň gyzy Fatyma ogurlyk edenem bolsa, Men hökman onuň elini keserdim”. "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

652

"وعن أنس رضي اللَّه عنه أن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم رَأَى نُخامَةً في القِبلةِ. فشقَّ ذلكَ عَلَيهِ حتَّى رُؤِي في وجهِهِ، فَقَامَ فَحَكَّهُ بيَدِهِ فقال: « إن أحَدكم إذا قَام في صَلاتِه فَإنَّهُ يُنَاجِي ربَّه، وإنَّ ربَّهُ بَينَهُ وبَينَ القِبْلَةِ، فلا يَبْزُقَنَّ أَحدُكُم قِبلَ القِبْلَةِ، ولكِن عَنْ يَسَارِهِ أوْ تحْتَ قدَمِهِ » ثُمَّ أخَذَ طرفَ رِدائِهِ فَبصقَ فِيهِ، ثُمَّ ردَّ بَعْضَهُ على بعْضٍ فقال: « أَو يَفْعَلُ هكذا» . متفقٌ عليه .
والأمرُ بالبُصاقِ عنْ يسَارِهِ أو تحتَ قَدمِهِ هُوَ فيما إذا كانَ في غَيْرِ المَسجِدِ، فَأَمَّا في المسجِدِ فَلا يَبصُقْ إلاَّ في ثوبِهِ ."

Enes ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem mesjidiň kybla tarapynda tüýkülik gördi. Onuň muňa şeýle bir gahary geldi, hatda, gahary ýüzünden belli boldy. Ýerin turup ony eli bilen gazap aýyrdy. Soňra Ol şeýle diýdi: “Siziň biriňiz namaz okamaga duran wagty, Robbuna mynajat edýändir, (ýagny Robby bilen gizlin söhbetdeşlige girýändir), onuň Robby (namazda) özi bilen kyblasynyň arasynda bolýandyr. Şonuň üçin hem hiç kim kybla tarapa tüýkürmesin. (Eger-de tüýkürmekçi bolsa-da), çepine ýa-da aýagynyň aşagyna tüýkürsin!”. Soňra Ol donunyň bir ujuny alyp, onuň içine tüýkürdi we beýleki tarapy bilen ony epläp: “Ýa-da şeýle etsin!” diýdi.

Salgylanma:

“(Muttafakun aleýhi) “Çep tarapyna ýa-da aýagynyň aşagyna tüýkürsin” buýrugy mesjitden başga ýerde bolan adama degişlidir. Mesjidiň içindäki adam diňe eşigine tüýkürip bilýändir.”

653

وعن ابن عمر رضي اللَّه عنهما قال: سمِعتُ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول : « كُلُّكُم راعٍ، وكُلُّكُمْ مسؤولٌ عنْ رعِيتِهِ: الإمامُ راعٍ ومَسْؤُولٌ عَنْ رعِيَّتِهِ، والرَّجُلُ رَاعٍ في أهلِهِ وَمسؤولٌ عنْ رَعِيَّتِهِ، وَالمَرأَةُ راعيةٌ في بيتِ زَوجها وَمسؤولةًّ عَنْ رعِيَّتِها، والخَادِمُ رَاعٍ في مال سَيِّدِهِ وَمَسؤُولٌ عَنْ رَعِيتِهِ، وكُلُّكُم راع ومسؤُولٌ عَنْ رعِيَّتِهِ « متفقٌ عليه .

Ibni Omardan (Allah ol ikisinden razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Siziň her biriňiz çopansyňyz we her biriňiz özüniň gol astyndakylardan jogapkärdir (soraljakdyr). Hökümdar (ýagny islendik bir baş tutan) bir çopandyr we ol öz gol astyndakylardan jogapkärdir. Erkek adam öz maşgalasynyň çopanydyr we olardan jogapkärdir. Aýal maşgala öz äriniň öýüniň çopanydyr we ondan jogapkärdir. Hyzmatkär öz hojaýynynyň çopanydyr we onuň emläginden jogapkärdir. Şeýlelik-de siziň her biriňiz çopansyňyz we her biriňiz hem özüniň garamagyndakylardan jogapkärdir we soraljakdyr”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

654

وعن أبي يَعْلى مَعْقِل بن يَسَارٍ رضي اللَّه عنه قال: سمعتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول: « ما مِن عبدٍ يسترعِيهِ اللَّه رعيَّةً، يَمُوتُ يومَ يَموتُ وهُوَ غَاشٌ لِرَعِيَّتِهِ، إلاَّ حَرَّمَ اللَّه علَيهِ الجَنَّةَ » متفقٌ عليه .

Ebu Ýa’la Ma’kyl ibn Ýasardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Allahyň ýolbaşçy (dolandyryjy) edip bellän bir bendesi, dolandyrýan adamlaryny aldan halynda ölse, Allah ol bendesine Jenneti haram eder”.

وفي روايةٍ : « فَلَم يَحُطهَا بِنُصْحهِ لم يجِد رَائحَةَ الجَنَّة » .

Başga bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Olara eýe çykyp goramasa, Jennetiň ysynam almaz”.

وفي روايةٍ لمسـلم : « ما مِن أَمِيرٍ يَلِي أُمورَ المُسلِمينَ ، ثُمَّ لا يَجهَدُ لَهُم ، ويَنْصحُ لهُم، إلاَّ لَم يَدخُل مَعَهُمُ الجَنَّةَ»

Muslimiň bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Musulmanlaryň işlerini dolandyrmagy boýnuna alyp, ýöne olar üçin ýürekden, güýç-gaýratyny sarp etmeýän hiç bir ýolbaşçy, musulmanlar bilen bile Jennete girip bilmez”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

655

وعن عائشة رضي الله عنها قالت: سمعت رسول الله صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول في بيتي هذا: «اللهم من وَلي من أمر أُمتي شيئاً فشق عليهم فاشقق عليه، ومن وَلِيَ من أمر أمتي شيئاً فرفق بهم فارفق به » رواه مسلم.

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden meniň şu öýümde şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Allahym! Ymmatymyň haýsam bolsa bir işini dolandyrmagy öz üstüne alyp, olara kynçylyk döreden adama, Senem oňa kynçylyk döret! Ymmatymyň haýsam bolsa bir işini dolandyrmagy öz üstüne alyp, olar bilen mylaýym çemeleşen adam bilen Senem mähirli, mylaýym bol!”.

Salgylanma:

(Muslim)

656

وعن أبي هريرة رضي اللَّه عنه قال: قال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « كَانَت بَنُو إسرَائِيلَ تَسُوسُهُمُ الأَنْبياءُ، كُلَّما هَلَكَ نبي خَلَفَهُ نبي، وَإنَّهُ لا نبي بَعدي، وسَيَكُونُ بَعدي خُلَفَاءُ فَيَكثُرُونَ» قالوا: يَا رسول اللَّه فَما تَأْمُرُنَا؟ قال: « أَوفُوا بِبَيعَةِ الأَوَّلِ فالأَوَّلِ، ثُمَّ أَعطُوهُم حَقَّهُم، وَاسأَلوا اللَّه الذي لَكُم، فَإنَّ اللَّه سائِلُهم عمَّا استَرعاهُم» متفق عليه .

656. Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Ysraýyl ogullaryny (ýahudileri) pygamberler dolandyrardy. Bir pygamber ölse, onuň ýerine başga bir pygamber gelerdi. Elbetde, menden soň pygamber gelmez, ýöne köp halyflar bolar” diýdi. Sahabalar: “Ýa Resulallah! Bize (bu meselede) näme etmekligi emr edýärsiň?” diýip soradylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi: “Yzly-yzyna geljek her bir halyfa beren kasamyňyza wepaly boluň. Haklaryny berjaý edip, olara boýun boluň. Öz hakyňyzy bolsa Allahdan soraň, çünki, Allah olardan özlerine ynanyp, tabşyran zadyndan hökman sorajakdyr”[1].

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

[1] Eger şol halyflar, ýolbaşçylar, hökümdarlar size garşy adalatsyz bolsalar, özleriniň öňlerindäki borçlaryny talaba laýyk ýerine ýetirmeseler, siz kömegi Allahdan soraň. Allah olardan hökman hasap sorar.

657

وعن عائِذ بن عمروٍ رضي اللَّه عنه أَنَّهُ دَخَلَ على عُبيدِ اللَّهِ ابن زِيادٍ، فقال له: أَيْ بُنَيَّ، إني سَمِعتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول: « إنَّ شَرَّ الرِّعاءِ الحُطَمةُ « فإيَّاكَ أن تَكُونَ مِنْهُم. متفقٌ عليه .

‘Aaiz ibn ‘Amrdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol ‘Ubaýdulla ibn Ziýadyň ýanyna girip:

“Oglum! Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň: “Iň erbet hökümdar, rehimsiz hökümdardyr” diýenini eşitdim, seresap bol, sen bir şolardan bolaýmagyn!”diýipdir.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

658

وعن أبي مريمَ الأَزدِيِّ رضي اللَّه عنه، أَنه قَالَ لمعَاوِيةَ رضي اللَّه عنه: سَمِعتُ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول: « من ولاَّهُ اللَّه شَيئاً مِن أُمورِ المُسلِمينَ فَاحَتجَبَ دُونَ حَاجتهِمِ وخَلَّتِهم وفَقرِهم، احتَجَب اللَّه دُونَ حَاجَتِه وخَلَّتِهِ وفَقرِهِ يومَ القِيامةِ « فَجعَل مُعَاوِيةُ رجُلاً على حَوَائجِ الناسِ . رواه أبو داودَ، والترمذي. ( وصححه الألباني في صحيح أبي داود، الصفحة أو الرقم: 2948).

Ebu Merýem Ezdiden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol Mu’awiýa (Allah ondan razy bolsun) ýüzlenip şeýle diýipdir:

"“Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim: “Allah musulmanlaryň haýsam bolsa bir işi üçin bir adamy ýolbaşçy, hökümdar edip bellese, ol hem olaryň mätäçlik çekip, zerur gerek bolan zatlaryny we dertlerini aýyrmak üçin jogapkärçiligini ýerine ýetirmese, Allah kyýamat güni ol adamyň hajatlaryny, dertlerini we mätäçliklerini gidirmez”.
Şondan soň Mu’awiýe halkyň hajatlaryny bitirmek üçin bir adamy wezipä belledi”. "

Salgylanma:

Ebu Dawud we Tirmizi. Albani “Sahyh Ebu Dawud”-da sahyh diýdi. 2948

659

وعن أبي هريرة رضي اللَّه عنه، عن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللَّه في ظِلِّهِ يومَ لا ظِلَّ إلاَّ ظِلُّهُ: إمَامٌ عادِلٌ، وشَابٌّ نَشَأَ في عِبادَةِ اللَّهِ تَعالى، ورَجُلٌ مُعَلَّقٌ قَلبُهُ في المَسَاجِدِ، ورجُلانِ تَحَابَّا في اللَّه، اجتَمعَا عليهِ، وتَفرَّقَا علَيهِ، ورجُلٌ دعَتهُ امرَأَةٌ ذَاتُ مَنصِب وجمَالٍ، فقَال: إنِّى أَخَافُ اللَّه، ورَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصدقةٍ، فَأَخْفَاها حَتَّى لا تَعلَمَ شِمالُهُ ما تُنفِقُ يميِنُهُ، ورَجُلٌ ذَكَر اللَّه خَالِياً فَفَاضَتْ عينَاهُ « .متفقٌ عليه

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Allah Tagala ýedi (hili) adamy, Özüniň kölegesinden başga hiç hili kölege bolmajak Kyýamat gününde, olary Öz saýasynyň astyna alar. Olar:
1. Adalatly ymam (hökümdar).
2. Robbuna ybadat edip ýetişen ýigit.
3. Ýüregi mesjidler bilen ysnyşykda bolan adam.
4. Allahyň razylygy üçin biri-birini gowy gören, Onuň razylygy üçin duşuşan we aýrylyşýan iki adam.
5. Asylzada, owadan bir aýal, bile bolmak (ýagny zyna etmek) üçin çagyran wagty, “Men Allahdan gorkýaryn” diýip, saklanyp bilen erkek adam.
6. Sag eliniň berenini sol eliniň hem bilmejek derejesinde, gizlin sadaka beren adam.
7. Allahy ýekelikde ýatlap, göz ýaş döken adam”. "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

660

وعن عبد اللَّهِ بنِ عمرو بن العاص رضي اللَّهُ عنهما قال: قال رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « إنَّ المُقسِطينَ عِنْدَ اللَّهِ عَلى مَنابِرَ مِنْ نورٍ: الَّذِينَ يعْدِلُونَ في حُكْمِهِمْ وأَهليهِمْ وما وُلُّوا« .رواهُ مسلم .

Abdulla ibn ‘Amr ibn ‘Asdan (Allah ol ikisinden razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Maşgalasynyň we gözegçilik edip dolandyrýan adamlarynyň arasynda adalatly höküm eden adamlar, Allahyň ýanynda nurdan bolan münberlerde oturarlar”.

Salgylanma:

(Muslim)

Riyad al-Salihin yslam dininiň meşhur hadys ýygyndysydyr. Takmynan 1,900 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň (S.A.W) sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Riyad al-Salihin Programmasyny

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!