PDF ýükläň

741

وعن سَلَمَةَ بنِ الأكوعِ رضيَ اللَّه عنه أَن رَجُلاً أَكلَ عِنْدَ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بشِماله فَقَالَ : كُلْ بِيَمِينكَ قَالَ: لا أَسْتطِيعُ قالَ : لا اسْتَطَعْتَ، مَا مَنَعَهُ إِلاَّ الكِبْرُ، فَمَا رَفَعَهَا إِلى فِيهِ. رواه مسلم.

741. Selemete ibn Äkwa’adan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

"bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanynda çep eli bilen iýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Sag eliň bilen iý!” diýdi. Ol adam: “Başaramok-da” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Başarman geç!” diýdi.
Çünki, ol adam ulumsylygy sebäpli Pygamberimiziň sözüni diňlemek islemändi. Şondan soň ol, elini agzyna-da ýetirip bilmedi”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

742

عن جبَلَةَ بن سُحَيْم قَالَ : أَصابَنا عامُ سَنَةٍ معَ ابْنِ الزُّبَيْرِ، فرُزقْنَا تَمْراً، وَكانَ عَبْدُ اللَّه بنُ عمر رضي اللَّه عنهما يمُر بنا ونحْنُ نأْكُلُ، فيقولُ: لاَ تُقَارِنُوا، فإِن النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم نَهى عنِ الإقرانِ، ثُمَّ يقولُ : إِلاَّ أَنْ يَسْتَأْذِنَ الرَّجُلُ أَخَاهُ .متفقٌ عليه.

742. Jäbälä ibn Suhaýmdan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Biz bir ýyl Ibn Zubeýr bilen (söweşde) bile boldyk. Şol gytçylyk ýyly boldy. Bize iýmek üçin hurma berilipdi. Bir gün hurma iýip durkak, ýanymyzdan geçip barýan Abdulla ibn Omar (Allah olardan razy bolsun), bize şeýle diýdi: “Hurmany iki-ikiden iýmäň, çünki, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem iki-ikiden iýmegi gadagan etdi”. diýdi. Soňra-da: “Diňe ýanyndaky ýoldaşy rugsat berse, iýip biler” diýdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

743

"عن وَحْشيِّ بنِ حرب رضيَ اللَّه عنه أَن أَصحابَ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قالُوا : يَا رسولَ اللَّهِ، إِنَّا نَأْكُلُ وَلاَ نَشْبَعُ؟ قَالَ : فَلَعَلَّكُمْ تَفْترِقُون قالُوا: نَعَمْ . قَالَ :فَاجْتَمِعُوا عَلى طَعَامكُمْ، وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ، يُبَارَكْ لَكُمْ فِيهِ.
رواه أَبُو داود (قال المحدث الألباني في صحيح أبي داود : هذا الحديث حسن، الصفحة أو الرقم 3764)
"

Wahşi ibn Harpdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň sahabalary: “Ýa Resulallah! Biz nahar iýýäris, ýöne doýup bilemzok” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Siz aýry-aýry tabakda iýýän bolaýmaň?!” diýdi. Olar: “Hawa” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem olara: “Nahary bileleşip, “Bismilläh” diýip iýiň, şonda naharyňyz bereketli bolar” diýdi”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud. Albani “Sahyh Ebu Dawud”-de hasan hadys diýdi (3764))

744

عن ابن عباس رضيَ اللَّه عنهما عن النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : الْبَرَكَةُ تَنْزِلُ وَسَطَ الطَّعَام فَكُلُوا مِنْ حَافَّتَيْهِ ولاَ تَأْكُلُوا مِن وَسَطِهِ .رواه أَبُو داود، والترمذي، وقال : حديثٌ حسنٌ صحيحٌ.

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bereket naharyň ortasyna iner, şol sebäpli hem naharyň ortasyndan däl-de, gyrasyndan iýiň!”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud,Tirmizi. Ol : Hadys hasan sahyh – diýipdir)

745

وعن عبدِ اللَّه بن بُسْرٍ رضيَ اللَّه عنه قَالَ :كَانَ لِلنبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَصْعَةٌ يُقالُ لَهَا: الْغَرَّاءُ، يحْمِلُهَا أَرْبَعَةُ رِجالٍ، فَلمَّا أَضْحوا وَسَجَدُوا الضُّحى أُتِي بتَلْكَ الْقَصْعَةِ، يعني وَقَدْ ثُرِدَ فِيهَا، فالتَفُّوا عَلَيْهَا، فَلَمَّا كَثُرُوا جَثَا رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فقالَ أَعرابيٌّ: ما هذه الجلْسةُ؟ قال رسولُ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: إِنَّ اللَّه جَعَلني عَبْداً كَرِيماً، ولَمْ يجْعَلْني جَباراً عَنيداً، ثمَّ قالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : كُلُوا مِنْ حَوَالَيْهَا، وَدَعُوا ذِرْوَتَهَا يُبَارَكْ فِيهَا .رواه أَبُو داودٍ بإِسناد جيد . ذِرْوَتَهَا أَعْلاَهَا: بكسر الذال وضمها.

Abdulla ibn Busrden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň “Al-Garra” atly, dört adam bolup göterilýän, agaçdan tabagy bardy. Bir gün guşluk namazy okalandan soň, tabagyň içine çörek dograp getirdiler. Sahabalar onuň töweregine üýşüp başladylar. Adamlar köpelip başlandan soň Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem dyza çöküp oturdy. Bir beduin “Bu nähili oturyş?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Allah Tagala meni gödek, zalym däl-de, asylly we jomart bir gul edip ýaratdy” diýdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Naharyň gyrasyndan iýiň, ortasyna degmäň, şonda bereketli bolar!” diýdi.

Salgylanma:

(Ebu Dawud. Isnad jeýýid (gowy) isnad bilen rowaýat etdi)

746

عن أَبي جُحَيْفَةَ وهبِ بنِ عبد اللَّه رضي اللَّه عنه قَالَ : قَالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: لا آكُلُ مُتَّكِئاً .رواه البخاري

Ebu Juhaýfa Wähb ibn Abdulladan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Men ýaplanyp nahar iýmerin”.

قال الخَطَّابيُّ : المُتَّكِيءُ هُنا: هُوَ الجالِسُ مُعْتَمِداً عَلَى وِطاءٍ تحته، قَالَ : وأَرَادَ أَنَّهُ لا يَقعُدُ عَلى الْوطَاءِ والْوسائِدِ كَفعْلٍ مَنْ يُريدُ الإِكْثار مِنَ الطعامِ بل يَقْعدُ مُسْتَوْفِزاً لاَ مُسْتوْطِئاً، ويَأْكُلُ بُلْغَةً. هَذَا كلامْ الخطَّابي، وأَشَار غَيْرهُ إِلى أَنَّ المتكيءَ هُوَ المائلُ عَلى جَنْبِه، واللَّه أعلم.

Al-Hattaby şeýle diýdi: Bu ýerdäki ýaplanyp diýdigi aşagyndaky düşege ýaplanmaklyga aýdylýar. Şeýle hem, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bu ýerde, has köp iýmek üçin düşegiň we ýassygyň üstünde oturýanlar ýaly däl-de, turmaga taýyn we rahatlanman, bolşuna görä, açlygy gidirmek üçin iýýän adamyň oturyşy ýaly diýmek isledi. Bu Al-Hattabynyň sözidir. Başgalaryň aýdyşlaryna görä bolsa, ýaplanmakdan maksat – bir tarapa gyşarmaga aýdylýar. Has dogrusyny Allah bilýändir.

Salgylanma:

(Buhary)

747

"وعن أَنسٍ رضي اللَّه عنه قَالَ : رَأَيْتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم جَالِساً مُقْعِياً يَأْكُلُ تمْراً. رواه مسلم
المُقْعِي هُوَ الَّذِي يُلْصِقُ أليَتيهِ بالأرضِ، ويُنْصِبُ ساقَيْهِ.
"

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň dyzlaryny dikip, ýanbaşysynyň üstünde oturup hurma iýip duranyny gördüm”.

Salgylanma:

(Muslim)

748

عن ابنِ عباسٍ رضي اللَّه عنهما قَالَ : قَالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : إِذا أَكلَ أَحدُكُمْ طَعَاماً، فَلا يَمسحْ أَصابِعَهُ حَتَّى يلعَقَهَا أَو يُلْعِقَها . متفقٌ عَلَيْهِ.

Ibni Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Nahar iýip bolanyňyzdan soňra tä, barmaklaryňyzy ýalaýançaňyz ýa-da (başga birlerine) ýaladýançaňyz süpürmäň”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

749

وعن كعْبِ بنِ مالك رضيَ اللَّه عنه قَالَ : رَأَيْتُ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَأْكُلُ بِثلاثِ أَصابِعَ فَإِذا فَرغَ لَعِقَها. رواه مسلم.

Ka’b ibn Mälikden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň üç barmakda nahar iýenini we iýip bolandan soň hem barmaklaryny ýalanyny gördüm”.

Salgylanma:

(Muslim)

750

وعن جابرٍ رضي اللَّه عنه أَنَّ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أَمَرَ بِلَعْقِ الأَصَابِعِ والصَّحْفَةِ وقال :إِنَّكُمْ لاَ تَدرُونَ في أَيِّ طعَامِكم البَركةُ . رواه مسلم.

Jabirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem barmaklary we tabagy ýalamaklygy emr edip: “Siz naharyňyzyň niresinde bereketiň bardygyny bilmersiňiz” diýdi.

Salgylanma:

(Muslim)

751

وعنه أنَّ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : إِذا وَقَعَتْ لُقمَةُ أَحدِكُمْ، فَليَأْخُذْهَا فَلْيُمِطْ مَا كَانَ بِهَا مِنْ أذىً وليَأْكُلْهَا، وَلاَ يدَعْها للشَّيطَانِ، وَلا يمسَحْ يَدهُ بِالمِنْدِيلِ حتَّى يَلعقَ أَصَابِعَهُ، فإِنه لاَ يَدرِي في أَيِّ طعامِهِ البركةُ . رواه مسلم.

Ýene-de Jabirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Siziň biriňiziň lukmasy ýere gaçsa, ony alyp hapasyny aýyrsyn-da iýsin, ony şeýtana goýmasyn. Barmaklaryny ýalaýança, elini elýaglyk bilen süpürmesin, çünki ol naharyň niresinde berekediň bardygyny bilmez!”.

Salgylanma:

(Muslim)

752

وعنه أَن رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: إِن الشَّيْطَانَ يَحضرُ أَحدَكُم عِند كُلِّ شَيءٍ مِنْ شَأْنِهِ، حَتَّى يَحْضُرَهُ عِندَ طعَامِهِ، فَإِذا سَقَطَتْ لُقْمةُ أَحَدِكم فَليَأْخذْهَا فَلْيُمِطْ مَا كانَ بِهَا مِن أَذى، ثُمَّ ليَأْكُلْهَا وَلاَ يَدَعها للشَّيْطَانِ، فإذا فَرغَ فَلْيلْعَقْ أَصابِعِهُ فإِنَّه لاَ يَدْرِي في أَيِّ طعامِهِ تكون البرَكَةُ .رواه مسلم.

Ýene-de Jabirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Hiç şübhesiz, şeýtan siziň hemme edýän hereketleriňize gatnaşýandyr, hat-da nahar iýeniňizde-de gelýändir. Eger-de, siziň biriňiziň lukmasy ýere gaçsa, ony alsyn hapasyny aýryp arassalap iýsin, ony şeýtana goýmasyn. Iýip bolandan soň barmaklaryny ýalasyn, çünki ol naharyň niresinde bereketiň bardygyny bilmez”.

Salgylanma:

(Muslim)

753

وعن أَنسٍ رضي اللَّه عنه قَالَ : كَانَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم إِذا أَكَلَ طعَاماً، لعِقَ أَصَابِعَهُ الثَّلاثَ، وقالَ: إِذا سقَطَتْ لُقمةُ أَحدِكم فَلْيَأْخُذْها، وليمِطْ عنها الأذى، وليَأْكُلْهَا، وَلاَ يَدعْهَا للشَّيطَانِ وأَمَرنَا أَن نَسلتَ القَصعةَ وقال: إِنَّكم لا تدْرُونَ في أَيِّ طَعَامِكم البَركةُ .رواه مُسلمٌ.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem nahar iýip bolandan soňra üç barmagyny ýalap şeýle diýdi: “Haýsydyr biriňiz elindäki lukmasyny ýere gaçyrsa, ony alsyn we hapasyny aýrandan soň iýsin, ony şeýtana goýmasyn”.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize tabagyň içinde hiç hili nahar galdyrman syryp iýmegi tabşyryp: “Elbetde, siz bereketiň, tagamyň niresindedigini bilip bilmersiňiz” diýdi.
"

Salgylanma:

(Muslim)

754

وعن سعيد بنِ الحارث أَنَّه سأَل جابراً رضيَ اللَّه عنه عنِ الوضوءِ مِمَّا مَسَّتِ النَّارُ، فَقَالَ : لا، قَدْ كُنَّا زمنَ النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم لا نجدُ مثلَ ذلك من الطعامِ إِلاَّ قلِيلاً، فإِذا نَحنُ وجدناهُ، لَم يَكْنْ لَنَا مَنَادِيلُ إِلا أَكُفَّنَا وسَوَاعدنَا وأَقْدَامَنَا، ثُمَّ نُصَلِّي وَلا نَتَوَضَّأُ. رواه البخاري.

Sa’yd ibn Harisden rowaýat edilmegine görä, ol Jabirden (Allah ondan razy bolsun):

“Otda bişirilen bir zady iýenden soň täret almalymy?” diýip sorady. Jabir: “Ýok, gerek däl, biz Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň döwründe onuň ýaly oda bişirilen nahary gaty seýrek görerdik. Eger-de, onuň ýaly nahar tapyp iýen wagtymyz, ellerimizi süpürer ýaly elýaglyklar bolmanlygy üçin ellerimizi bileklerimize we aýaklarymyza süpürerdik, soňra bolsa täret alman namaz okardyk” diýdi”.

Salgylanma:

(Buhary)

755

عن أَبي هريرة رضيَ اللَّه تعالى عنه قالَ : قَالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: طَعَامُ الإثنينِ كَافِي الثَّلاثَةِ، وَطَعَامُ الثَلاثَةِ كافي الأَربعَةِ . متفقٌ عَلَيْهِ.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Iki kişilik nahar üç kişä, üç kişilik nahar bolsa dört kişä ýeter”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýh)

756

وعن جابرٍ رضي اللَّه عنهُ قالَ : سمعتُ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ : طَعامُ الوَاحِدِ يَكْفي الإثَنيْنِ، وطعامُ الإثنينِ يكْفي الأربعةَ، وطعامُ الأرَبَعةِ يَكْفي الثَّمانِيَةَ . رواه مسلم.

Jabirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden şeýle eşitdim diýipdir:

“Bir kişilik nahar iki kişä, iki kişilik nahar dört kişä, dört kişilik nahar bolsa sekiz kişä ýeter”.

Salgylanma:

(Muslim)

757

"عن أَنسٍ رضي اللَّه عنه أنَّ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم كانَ يتنَفَّسُ في الشرَابِ ثَلاثاً. متفقٌ عَلَيْهِ.
يعني : يَتَنَفَّسُ خَارِجَ الإِناءِ.
"

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem suw içen wagty üç nepesde (üç demde) içerdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýh) (Demini gabyň daşyna alardy)

758

وعن ابن عباسٍ رضي اللَّه عنهما قال : قالَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : لاَ تَشْرَبُوا واحِداً كَشُرْبِ البَعِير، وَلكِن اشْرَبُوا مَثْنى وثُلاثَ، وسَمُّوا إِذا أَنْتُمْ شَرِبْتُمْ، واحْمدوا إِذا أَنْتُمْ رَفعْتُمْ .رواه الترمذي وقال: حديث حسن.

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Suw içeniňizde düýe ýaly bir demde içmäň, iki ýa üç demde içiň. Içen wagtyňyz “Bismilläh!” diýip içiň, içip bolanyňyzdan soň “Älhämdulilläh!” diýiň!”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol hadys hasan – diýipdir) (Da’yf hadys)

759

"وعن أَبي قَتَادَةَ رضي اللَّه عنه أَنَّ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم نَهَى أنْ يُتَنَفَّسَ في الإِناءِ. متفقٌ عَلَيْهِ.
يعني : يُتَنَفَّسُ في نَفْسِ الإِناءِ.
"

Ebu Katadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem suw içilen gabyň içine dem almaklygy gadagan etdi.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýh)

760

وعن أَنسٍ رضي اللَّه عنه أَن رسول الَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أُتِي بِلَبنٍ قَدْ شِيب بمَاءٍ، وعَنْ يمِينِهِ أَعْرابي، وعَنْ يَسارِهِ أَبو بَكرٍ رضي اللَّه عنه، فَشَرِبَ، ثُمَّ أَعْطَى الأَعْرَابيَّ وقال :الأَيمَنَ فالأَيمنَ . متفقٌ عَلَيْهِ . قَوْله : شِيبَ أَي: خُلِط.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme suw goşulan süýt getirdiler. Şol wagt Onuň sag tarapynda bir beduin, çep tarapynda bolsa, Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsun) bardy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem süýtden içen soň, ony beduine berdi we: “Sagdan-saga geçiriň!” diýdi.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýh)

Riyad al-Salihin yslam dininiň meşhur hadys ýygyndysydyr. Takmynan 1,900 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň (S.A.W) sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Riyad al-Salihin Programmasyny

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!