PDF ýükläň

761

وعن سهلِ بن سَعدٍ رضي اللَّه عنه أَن رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أُتِيَ بشرابٍ، فشرِبَ مِنْهُ وعَنْ يَمِينِهِ غُلامٌ، وَعَنْ يَسَارِهِ أَشْيَاخٌ، فَقَالَ للغُلام أَتَأْذَنُ لِي أَنْ أُعْطِيَ هُؤلاءِ؟ فَقَالَ الغُلامُ: لا واللَّهِ، لا أُوثِرُ بِنصِيبى مِنكَ أَحَداً، فَتلَّهُ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في يدهِ. متفقٌ عَلَيْهِ . قَوْله :تَلَّه أَيْ: وَضَعَهُ، وهذا الغُلامُ هُوَ ابْنُ عباس رضي اللَّه عنهما.

Sähl ibn Sa’dden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme içer ýaly şerbet suwy getirdiler. Ol hem ondan içdi. Onuň sag tarapynda bir oglanjyk, çep tarapynda bolsa ýaşulylar otyrdy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oglana garap: “Muny ilki bilen ýaşululara bersem bolarmy? diýip sorady. Oglanjyk: “Ýok, ýa Resulallah! Allahdan ant içýärin, Senden gelen nesibämi hiç kime bermerin” diýdi. Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem gaby onuň eline berdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi) Ol oglanjyk Ibnu Abbasdy (Allah olardan razy bolsun)

762

"عن أَبي سعيدٍ الخدْرِيِّ رضي اللَّه عنه قَالَ نَهَى رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عنِ اخْتِنَاثِ الأَسْقِيَةِ.
يعني : أَنْ تُكسَرَ أَفْوَاهُها، وَيُشْرَب مِنْهَا. متفقٌ عَلَيْهِ.
"

Ebu S’ayd El-Hudrydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem suw içilýän gaplardan agzyny döwüp ondan suw içmegi gadagan etdi”[1].

Salgylanma:

(Muttafakun aleýh)

bellikler:

[1] Bu hadysyň “Suw tulumlarynyň agzyny egip, ondan suw içmegi gadagan etdi” diýen manysy hem bardyr.

763

وعن أَبي هريرة رضي اللَّه عنه قَالَ : نَهَى رَسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أَن يُشْرَبَ مِنْ فِيِّ السِّقاءِ أَو القِرْبةِ. متفقٌ عَلَيْهِ.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem uly ýa-da kiçi suw tulumlarynyň, gaplarynyň agzyndan suw içmekligi gadagan etdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýh)

764

وعن أُمِّ ثابِتٍ كَبْشَةَ بِنْتِ ثَابتٍ أُخْتِ حَسَّانِ بْنِ ثابت رضي اللَّه عنه وعنها قالت: دخَل علَيَّ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فَشَرِبَ مِن فيِّ قِرْبةٍ مُعَلَّقةٍ قَائماً. فَقُمْتُ إِلى فِيهَا فَقطَعْتُهُ .رواه الترمذي وقال: حديث حسن صحيح

Hassan ibni Säbitiň gyz dogany Ummu Säbit Käbşä bint Säbitden (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem meniň öýüme gelip, asylgy duran kirbanyň (suw tulumynyň) agzyndan dik duran ýerinden suw içdi. Men hem teberrik üçin kirbanyň agzyny kesip aldym”.

وَإِنَّمَا قَطَعَتْها : لِتَحْفَظَ موْضِعَ فَم رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وَتَتَبَرَّكَ بِهِ، وَتَصُونَهُ عَن الابتِذالِ، وَهذا الحَدِيثُ محْمُول عَلَى بَيانِ الجوازِ، والحديثان السابقان لبيان الأفضل والأَكمل واللَّه أعلم.

Kesip almagyndan maksat, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň agzynyň degen ýerini aýap saklamak we ondan teberriklenmek üçindi. Bu hadys jaýyzlygyny aňladýar, öňki geçen iki hadys bolsa, iň gowusyny, kämilligini aňladyp gelýär. Has dogrusyny Allahyň Özi bilýändir.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: Bu hadys hasan sahyh, diýipdir)

765

"عن أَبي سعيدٍ الخدريِّ رضي اللَّه عنه أَنَّ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم نَهَى عَنِ النَّفخِ في الشَّرابِ فَقَالَ رَجُلٌ:
القذَاةُ أَراها في الإِناءِ؟ فقال :أَهْرِقْهَا قال: فإِنى لا أُرْوَى مِنْ نَفَسٍ وَاحِدٍ؟ قَالَ :فَأَبِن القَدَحَ إِذاً عَنْ فِيك .رواه الترمذي وقال: حديث حسن صحيح.
"

Ebu Sa’yd El-Hudrydan(Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä,

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem içilýän zatlara üflemekligi gadagan etdi. Şondan soň bir adam: “Gabyň içine çör-çöp, hapa düşse näme edeýin?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Düşen hapany döküp aýyr!” diýdi. Ol adam: “Men bir demde (suw içip) ganyp bilemok” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Onda suw içýän gabyňy (käsäňi), agzyňdan uzagrak tutup (dem alaý)!” diýdi.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: bu hadys hasan sahyh, diýipdir)

766

وعن ابن عباس رضي اللَّه عنهما أن النَّبيّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم نَهَى أَن يُتنَفَّسَ في الإِنَاءِ، أَوْ يُنْفَخَ فِيهِ. رواه الترمذي وقال: حديث حسن صحيح.

Ibni Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem gabyň içine dem almagy ýa-da onuň içine üflemegi gadagan etdi”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: bu hadys hasan sahyh – diýipdir)

767

وعن ابن عباس رضي اللَّه عنهما قَالَ : سَقَيْتُ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم مِنْ زَمْزَمَ، فَشَرِبَ وَهُوَ قَائمٌ. متفقٌ عَلَيْهِ.

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gezek men Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme Zemzem suwundan berdim. Ol ony dik duran ýerinden içdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýh)

768

وعن النَزَّال بنِ سبْرَةَ رضيَ اللَّهُ عنه قَالَ : أَتَى عَلِيٌّ رضيَ اللَّهُ عنهُ بَابَ الرَّحْبَةِ فَشَرِب قَائماً، وقالَ: إِنِّى رَأَيْتُ رَسولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَعَلَ كما رَأَيْتُمُونى فَعَلْتُ .رواه البخاري.

Nazzal ibn Sabradan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gezek Aly radyýallahu anhu (Kufa mesjidiniň) “Ar-Rahba” gapysyna gelip, dik duran ýerinden suw içdi we: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň edil meniň edişimi görüşiňiz ýaly edenini görüpdim” diýdi”.

Salgylanma:

(Buhary)

769

وعن ابن عمر رضيَ اللَّه عنهما قال : كنَّا نَأْكُلُ عَلى عَهدِ رسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ونحْنُ نَمْشى، ونَشْرَبُ وَنحْنُ قيامٌ. رواهُ الترمذي، وقال: حديث حسن صحيح.

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň döwründe biz ýöräp barýarkak dik duran ýerimizden iýip-içen wagtlarymyz bolupdy”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: bu hadys hasan sahyh – diýipdir)

770

وعن عمرو بن شعيب عن أَبيهِ عن جدِّه رضي اللَّهُ عنه قَالَ : رَأَيْتُ رسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يشربُ قَائماً وقَاعِداً . رواه الترمذي وقال: حديث حسن صحيح.

‘Amr ibn Şu’aýb kakasyndan, ol hem atasyndan (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň dik durubam, oturybam suw içenini görüpdim”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: bu hadys hasan sahyh, diýipdir)

771

وعن أَنسٍ رضي اللَّهُ عنه عن النَّبيّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أَنهُ نهَى أَنْ يشربَ الرّجُلُ قَائماً . قَالَ قتادة : فَقلْنَا لأنَس: فالأَكْلُ؟ قَالَ : ذلكَ أَشَرُّ أَو أَخْبثُ. رواهُ مسلم

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

"Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem dik durup suw içmekligi gadagan etdi.
Katada şeýle diýdi: Biz Enesden: “Dik durup iýmek nähili?” diýip soradyk. Enes: “Dik durup iýmek ondanam beter (ýa-da ondanam erbet)” diýdi”.
"

وفي رواية لَهُ: أَنَّ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم زَجَرَ عَنِ الشُّرْبِ قَائماً.

Başga bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem dik durup suw içmekligi zejr etdi, ýagny, gadagan etdi”.

Salgylanma:

(Muslim)

772

وعن أبي هريرةَ رضي اللَّه عنه قَالَ : قالَ رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : لاَ يشْرَبَن أَحدٌ مِنْكُمْ قَائماً، فَمَنْ نَسِيَ فَلْيَسْتَقيءْ .رواهُ مسلم.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Siziň hiç biriňiz dik durup suw içmesin! Kim ýadyndan çykaryp içäýse, derrew gaýtarsyn”.

Salgylanma:

(Muslim)

773

عن أَبي قتادة رضيَ اللَّه عنه عن النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : سَاقى القَوْمِ آخِرُهُم .يعنى: شرْباً. رواه الترمذي، وقال: حديث حسن صحيح.

Ebu Katadadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Adamlara suw paýlan adam, özi iň soňky bolup içer”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: bu hadys hasan sahyh – diýipdir)

774

عنْ أَنسٍ رضيَ اللَّه عنه قَالَ: حَضَرَتِ الصَّلاةُ، فَقَامَ منْ كانَ قَريب الدَّارِ إِلى أَهْلِهِ، وبقِى قَوْمٌ فَأَتَى رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بِمِخْضَب مِن حِجَارَةٍ، فَصَغُرَ المِخْضَبُ أَن يبْسُطَ فِيهِ كَفَّهُ، فَتَوَضَّأَ القَوْمُ كُلَّهُمْ قَالُوا: كَم كُنْتُمْ؟ قَالَ: ثَمَانِين وزِيادةً. متفقٌ عليه. هذه رواية البخاري.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“(Bir gün) namaz wagty bolanda, mesjidiň golaýynda ýaşaýanlaryň hemmesi (täret almak üçin) öýlerine gitdiler, käbirleri bolsa (mesjitde) galdylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme daşdan ýasalan bir gap getirdiler. Ol şeýle bir kiçidi welin, hatda onuň içine elem sygmaýardy. Adamlaryň hemmesi şol gapdaky suwdan täret aldylar. Enesden “Siziň hemmäňiz şol ýerde näçeräk adamdyňyz?” diýip soralanda, “Segsenden gowurak adamdy” diýdi.

وفي رواية لَهُ ولمسلم: أَنَّ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم دَعا بِإِناءٍ مِنْ ماءٍ، فأُتِيَ بِقَدحٍ رَحْرَاحٍ فِيهِ شَيءٌ مِنْ مَاءٍ، فَوَضَعَ أَصَابِعَهُ فِيهِ . قَالَ أَنس : فَجعَلْتُ أَنْظُرُ إِلى الماءِ يَنْبُعُ مِنْ بَيْنِ أَصابِعِه، فَحزَرْتُ منْ تَوَضَّأَ مَا بيْنَ السَّبْعِينِ إِلى الثَّمَانِينَ.

Muslimiň we Buharynyň başga bir rowaýatynda şeýle gelýär: Enesden (Allah ondan razy bolsun) habar berilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“(Bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Içi suwly bir gap getiriň!” diýdi. Oňa çuň bolmadyk ýalpak we içi azrak suwly bir gap getirdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem barmaklaryny gabyň içine saldy. Enes şeýle diýdi: “Men Onuň barmaklarynyň arasyndan syzyp çykýan suwa seredip durdum. Ol suwdan takmynan ýetmiş-segsen adam täret aldy”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

775

وعن عبد اللَّه بنِ زيدٍ رضي اللَّهُ عنه قَالَ : أَتَى النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فَأَخْرَجْنَا لَهُ مَاءً في تَوْرٍ مِنْ صُفرٍ فَتَوَضَّأَ. رواه البخاري .الصُّفْربضم الصاد، ويجوز كسرها، وهو النحاس، والتَّوْر كالقدح، وَهُوَ بالتاءِ المثناة من فوق.

Abdulla ibn Zeýdden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize geldi. Biz oňa bir mis gabyň içinde suw berdik, ol şondan täret aldy”.

Salgylanma:

(Buhary)

776

وعن جابر رضي اللَّهُ عنه أَنَّ رسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم دَخَلَ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الأَنْصارِ، ومَعهُ صاحبٌ لَهُ، فقالَ رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : إِنْ كَانَ عِنْدَكَ مَاءٌ بَاتَ هَذِهِ اللَّيْلَةَ في شَنَّةٍ وَإِلاَّ كَرعْنا .رواه البخاري. الشَّنُّ : القِرْبة.

Jabirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem dosty bilen Ensarylardan bolan bir adamyň ýanyna geldi we şeýle diýdi:

“Bize şu gije küýzede galan sowuk suwuň bar bolsa ber. Ýok bolsa, egilip ýapdan içeris” diýdi.

Salgylanma:

(Buhary)

777

وعن حذيفة رضي اللَّه عنه قالَ : إِنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم نَهَانَا عَن الحَرير والدِّيبَاجِ والشُّرْبِ في آنِيةِ الذَّهَب والفِضَّةِ، وقال : هِيَ لهُمْ في الدُّنْيا، وهِيَ لَكُمْ في الآخِرَةِ .متَّفقٌ عليه.

Huzeýfeden (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize ýüpek we dibaž (atlazdan, näzik we ýakymly matalardan) dikilen egin-eşikleri geýmäni, altyn we kümüşden ýasalan gaplarda iýip-içmekligi gadagan edip şeýle diýdi: “Bular şu dünýäde kapyrlaryňky, ahyretde bolsa siziňki bolar”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

778

وعن أُمِّ سلمة رضي اللَّه عنها أَنَّ رسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : الَّذِي يَشْرَبُ في آنِيَةِ الفِضَّةِ إِنَّما يُجرْجِرُ في بَطْنِهِ نَارَ جَهَنَّمَ .متفقٌ عَلَيْهِ

Ummu Selemeden (Allah ondan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kümüş gapdan suw içen adamyň garnynda, jähennem ody (alawy) jugurdap ses eder”.

وفي رواية لمسلم : إِنَّ الَّذِي يَأْكُلُ أَوْ يَشْرَبُ في آنِيَةِ الفِضَّةِ والذَّهَبِ .

Muslimiň rowaýatynda:

“Altyn-kümüş gaplarda iýip-içenleriň...” diýip gelýär.

وفي رواية لَه : مَنْ شَرِبَ في إِناءٍ مِنْ ذَهَبٍ أَوْ فضةٍ فَإِنَّما يُجرْجِرُ في بَطْنِهِ نَاراً مِنْ جَهَنَّمَ.

Muslimiň başga bir rowaýatynda:

“Altyn-kümüş gaplarda içenleriň garnynda jähennem ody jugurdap ses eder” diýip gelýär.

Salgylanma:

Muttafakun aleýhi)

779

وعن ابنِ عبَّاس رضيَ اللَّه عنْهُما أنَّ رسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ : الْبَسُوا مِنْ ثِيَابِكُمُ البَيَاضَ، فَإِنَّهَا مِن خَيْرِ ثِيابِكُمْ، وَكَفِّنُوا فِيها مَوْتَاكُمْ .رواهُ أَبُو داود، والترمذي وقال: حديث حسن صحيح.

Ibn Abbasdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Ak reňkdäki egin-eşikleriňizi geýiň. Çünki ol, eşikleriň içinde iň gowusydyr. Ölüleriňizi hem ak kepene dolaň”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud weTirmizi. Ol bu hadys hasan sahyh – diýipdir)

780

وعن سَمُرَةَ رضيَ اللَّه عنه قال : قالَ رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : الْبَسُوا البَيَاضَ، فَإِنها أَطْهرُ وأَطَيبُ، وكَفِّنُوا فِيها مَوْتَاكُمْ .رواهُ النسائي، والحاكم وقال : حديث صحيح.

Semuradan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Ak reňkli egin-eşik geýiň. Çünki ol eşikleriň iň arassasy we has göze ýakymlysydyr. Ölüleriňizi hem ak kepene dolaň”.

Salgylanma:

(Nisai we Hakim. Ol: Bu hadys sahyh – diýipdir)

Riyad al-Salihin yslam dininiň meşhur hadys ýygyndysydyr. Takmynan 1,900 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň (S.A.W) sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Riyad al-Salihin Programmasyny

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!