PDF ýükläň

1202

وعنْ عائِشَةَ رَضِي اللَّه عَنْها أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « السِّواكُ مَطهَرةٌ للفَمِ مرْضَاةٌ للرَّبِّ » رواهُ النَّسائيُّ ، وابنُ خُزَيمةَ في صحيحهِ بأَسانيد صحيحةٍ .

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Miswäk, agzyň arassa bolmagyna we Allahyň razylygyny gazanmaga sebäpdir”.

Salgylanma:

(Nisai we Ibn Huzaýma özüniň sahyhynda, sahyh isnadlar bilen)

1203

وعَنْ أَبي هُريرةَ رضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « الفِطرةُ خَمسٌ أَوْ خمْسٌ مِنَ الفِطرةِ: الخِتان وَالاسْتِحْدَادُ وَتقلِيمُ الأَظفَارِ ونَتف الإِبِطِ وقَصُّ الشَّارِبِ » مُتفقٌ عليه. الاسْتِحْدَادُ: حلْقُ العَانَةِ وهُو حَلقُ الشعْرِ الذي حَوْلَ الفرْجِ.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bäş zat ozalky pygamberlerden galan sünnetdir: Sünnete ýatyrmak, uýat ýerlerdäki we goltukdaky tüýleri aýyrmak, dyrnaklary almak we murty gyrkyp, gysgaltmak”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1204

وعَنْ عائِشة رضيَ اللَّه عنْهَا قَالَتْ: قالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « عَشرٌ مِنَ الفِطرَةِ: قَصُّ الشَّارِبِ وإِعفَاءُ اللِّحْيَةِ وَالسِّوَاكُ واسْتِنشَاقُ الماءِ وقَصُّ الأَظفَارِ وغَسلُ البَرَاجِمِ وَنَتفُ الإِبطِ وَحلقُ العانَة وانتِقاصُ المَاءِ » قال الرَّاوي: ونسِيتُ العاشِرة إِلاَّ أَن تَكون المَضمضَةُ ، قالَ وَكيعٌ ¬ وَهُوَ أَحَدُ روَاتِهِ ¬: انتِقَاصُ الماءِ يَعني: الاسْتِنْجاءَ. رَواهُ مُسلِمٌ . «البَراجِمُ» بالباءِ الموحدةِ والجيم وهي: « عُقَدُ الأَصَابِعِ ». « وَإِعْفَاءُ اللَّحْيَةِ» مَعْنَاهُ: لا يقُص مِنْهَا شَيئاً.

Aişadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“On zat fytratdandyr (ýagny, ozalky pygamberlerden galan sünnetdir): Murty gyrkyp gysgaltmak, sakgal goýbermek, miswäk ulanmak, burna suw alyp sümgürmek, dyrnaklary almak, barmaklaryň aralaryny ýuwmak, goltukdaky we uýat ýerlerdäki tüýleri aýyrmak hem-de suw bilen synja gylmak”.
Bu hadysy rowaýat eden adam ýene-de şeýle diýipdir: “Men onunjyny unutdym, ýöne ol agzyňy suw bilen çaýkamak bolmagy mümkindir”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1205

وَعَن ابنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّه عَنْهُمَا عن النَّبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قالَ: « أَحْفُوا الشَّوارِبَ وأَعْفُوا اللِّحَى » مُتفقُ عليهِ.

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Murtlaryňyzy gysgaldyň, sakgallaryňyzy goýberiň!”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1206

وَعنِ ابنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّه عَنْهُما أَنَّ رَسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: بُنِيَ الإِسْلامُ عَلى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللَّه وأَنَّ مُحمَّداً عَبْدُهُ ورسُولهُ وإِقامِ الصَّلاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ وحَجِّ البَيْتِ وَصَوْمِ رمضَان» . متفقٌ عليه.

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Yslam dini bäş zadyň üstüne bina edilendir: “Lä ilähä illallah, Muhammädur- rasulullah” (Allahdan başga ybadat edere hakly hiç hili hudaý ýok, Muhammed hem Onuň guly we ilçisidir) – diýip şaýatlyk etmek, namaz okamak, zekat bermek, haj etmek we Remezan aýynyň orazasyny tutmakdyr”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1207

وعن طَلْحَةَ بنِ عُبيْدِ اللَّهِ رَضِي اللَّه عنْهُ قالَ: جَاءَ رجُلٌ إِلى رسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم مِنْ أَهْلِ نَجْدٍ ثَائِرُ الرَّأْسِ نَسَمْعُ دَوِيَّ صَوْتِهِ ولا نَفْقَهُ ما يقُولُ حَتى دَنَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فإِذا هُوَ يَسْأَلُ عَنِ الإِسْلامِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « خَمْسُ صَلَواتٍ في اليوْمِ واللَّيْلَةِ » قالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهُنَّ؟ قَالَ: «لا ، إِلاَّ أَنْ تَطَّوَّعَ » فَقَالَ رَسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « وصِيَامُ شَهْرِ رَمضَانَ » قَالَ: هَلْ عَلَيَّ غيْرُهْ؟ قَالَ: «لا، إِلاَّ أَنْ تَطَّوَّعَ » قَالَ: وَذَكَرَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم الزَّكَاةَ فَقَالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهَا؟ قَالَ: « لا، إلاَّ أَنْ تَطَّوَّعَ » فَأَدْبَر الرَّجُلُ وهُوَ يَقُولُ: واللَّهِ لا أَزيدُ عَلى هذا وَلا أَنْقُصُ مِنْهُ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «أَفْلَحَ إِنْ صَدَقَ » . مُتفقٌ عليهِ.

Talha ibn ‘Ubaýdulladan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,ol şeýle diýipdir:

"“(Bir gün) Nejd şäherinden saçlary bulam-bujar bolup duran bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna geldi. Onuň gaty sesini eşitdik, ýöne biz ol adamyň tä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelýänçä, näme diýýänine düşünip bilmedik. Görüp otursak, ol adam Yslam dini hakynda soraýan eken. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa şeýle diýdi: “Yslam – bu bir gije-gündiziň dowamynda bäş wagt namaz okamakdyr”.
Ol “Şolardan başga okamaly (namaz) barmy?” diýip sorady. (Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem) “Ýok, ýöne nepil (meýletin) namazlaryny okap bilersiň” diýdi.
Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýene-de: “(Yslam) Remezan aýynda agyz bekemekdir” diýdi.
Ol “Şondan başga tutmaly oraza barmy?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ýok, ýöne nepil orazalaryny tutup bilersiň” diýdi.
Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa zekat bermelidigini hem aýtdy. Ol “Başga bermeli zadym barmy?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem “Ýok, ýöne goşmaça (nepil sadaka) berip bilersiň” diýdi.
Şondan soň ol adam “Allaha kasam bolsun, men mundan hiç zat artdyrmaryn we hiç zady hem kemeltmerin” diýip, öwrülip çykyp gitdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bolsa oňa “Eger bu adam sözünde durup bilse, halas bolar” diýdi.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1208

وعن ابن عبَّاس رَضيَ اللَّه عَنهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بعَثَ مُعَاذاً رضيَ اللَّه عَنْهُ إِلى اليَمنِ فَقَالَ: « ادْعُهُمْ إِلى شهادَةِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ اللَّه وَأَنِّي رسُولُ اللَّهِ فإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذلكَ فَأَعْلِمْهُم أَنَّ اللَّهَ تَعَالى افترض عَليهِمْ خَمسَ صَلواتٍ في كُلِّ يَوْمِ وليلةٍ فَإِن هُمْ أَطاعُوا لِذلكَ فَأَعْلمْهُمْ أَنَّ اللَّه افترض عَليهِمْ صَدقَةً تُؤخَذُ مِنْ أَغْنِيَائِهِمْ وَتُردُّ عَلى فُقَرائهِم» .متفقٌ عليه.

Ibn ‘Abbasdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Mu’azy (Allah ondan razy bolsun), Ýemene ugradyp şeýle diýdi:

“Ilki bilen olary Allahdan başga hiç hili hudaýyň ýokdugyna we Meniň hem Allahyň Resuly, ilçisidigime şaýatlyk etmeklerine çagyr. Eger olar muny kabul etseler, Allahyň olara bir gije-gündiziň dowamynda bäş wagt namaz okamaklygy parz edendigini habar ber. Eger, olar muny hem kabul etseler, olaryň baýlaryndan alnyp garyplara berilmeli zekat (sadakasyny) Allahyň parz edendigini olara habar ber”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1209

وعَن ابن عُمَر رَضِيَ اللَّه عنْهَما قال: قال رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « أُمِرْتُ أَن أُقاتِلَ النَّاسَ حتى يشهدوا أَن لا إِلهَ إِلاَّ اللَّه وأَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ ، ويُقِيمُوا الصَّلاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكاةَ فَإِذا فَعَلوا ذلكَ عَصَمُوا مِنِّي دِمَاءَهُمْ وأَمْوَالَهم إِلاَّ بحَقِّ الإِسلامِ وحِسابُهُمْ عَلى اللَّهِ « .مُتفقٌ عليه.

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Men Allahdan başga hiç hili hudaýyň ýokdugyna, Muhammediň Allahyň ilçisidigine şaýat bolup, namazlaryny doly berjaý edip, zekatlaryny berýänçäler, adamlar[1] bilen söweş etmeklige emr edildim. Eger-de, olar bulary ýerine ýetirseler, Yslamyň hak-hukugyndan başga (şerigatyň kada-kanuny bozmadyk ýagdaýlarynda) janlaryny we mallaryny menden gorap, halas etdikleri bolar. Olaryň (ýüregindäki gizlin eden amallarynyň) hasabyny soramak bolsa, Allah Tagalanyň Özüne degişlidir”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

[1]Müşrikler

1210

وَعَنْ أَبي هُريرةَ رَضِي اللَّه عَنْهُ قالَ: لمَّا تُوُفي رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وَكانَ أَبُو بَكْر رَضِي اللَّه عَنْهُ وَكَفَرَ مَنْ كَفَرَ مِنَ العربِ فَقَالَ عُمرُ رَضيَ اللَّه عَنْهُ: كيفَ تُقَاتِلُ النَّاسَ وَقدْ قَالَ رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « أُمِرتُ أَنْ أُقاتِل النَّاسَ حتَّى يَقُولُوا لا إِلهَ إِلاَّ اللَّه فَمَنْ قَالهَا فقَدْ عَصَمَ مِني مَالَهُ وَنَفْسَهُ إِلاَّ بِحَقِّه وَحِسَابُهُ عَلى اللَّهِ؟ « فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: واللَّهِ لأُقَاتِلَنَّ مَنْ فَرَّقَ بَيْنَ الصَّلاةِ والزَّكاةِ فإِن الزَّكَاةَ حَقُّ المَالِ واللَّهِ لَو مَنعُوني عِقَالاً كانَوا يُؤَدونَهُ إِلى رَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم لَقَاتَلْتُهُمْ على منعِهِ قَالَ عُمرُ رَضِيَ اللَّه عَنْهُ: فَوَاللَّهِ مَا هُو إِلاَّ أَن رَأَيْتُ اللَّه قَدْ شَرَحَ صَدْرَ أَبي بَكْرٍ للقِتَالِ، فَعَرفْتُ أَنَّهُ الحَقُّ. مُتفقٌ عليه .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (dünýäden gaýdyp) wepat bolandan soň, Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsun) Onuň ýerine (halyf) boldy. Käbir araplar (zekat bermejek bolup) dinden dänip, kapyr boldular. Ebu Bekr olara garşy söweş yglan etdi. Omar (Allah ondan razy bolsun) oňa: “Bu adamlar bilen nädip söweş etjek? Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Men adamlar bilen tä, “Lä ilähä illallah” diýýänçäler olar bilen söweşmeklige emr edildim. Kim ony aýtsa, Yslamyň hak-hukugyna görä jeza bermeli bolýan bir işi etmedikleriçe, malyny we janyny Menden halas etdikleri bolar. Hakyky (ýagny, ýüreklerindäki gizlin eden amallarynyň) hasabyny soramak bolsa, Allah Tagalanyň Özüne degişlidir” diýip aýtdy ahyryn” diýdi.
Ebu Bekr oňa şeýle diýdi: “Allahdan ant içýärin, men namaz bilen zekady biri-birinden aýyrýanlara garşy hökman söweş ederin. Çünki zekat, maldan (baýlykdan) alynýan hakdyr.
Allahdan ant içýärin, (öz wagtynda) Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme berip, indi bolsa, maňa bermekden ýüz öwürýän zatlary, düýäniň ýüpi ýaly (ujypsyzja) bir zat hem bolsa, hut şol zat üçin hem olar bilen söweşerin.
(Şondan soň) Omar (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýdi: “Allahdan ant içýärin, olaryň garşysyna söweşmeklik kararyny Ebu Bekriň kalbyna hut Allahyň Özüniň aýdyň edendigine göz ýetirdim we bu (kararyň) dogry berilendigine düşündim”.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1211

وعن أَبي أَيوبَ رضِي اللَّه عنْه أَنَّ رَجُلاً قَالَ للنَّبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: أَخْبِرْني بِعَملٍ يُدْخِلُني الجَّنَةَ قَالَ: « تَعْبُدُ اللَّه وَلاَ تُشْرِكُ بِه شَيْئاً وتُقِيمُ الصَّلاةَ وتُؤْتي الزَّكاةَ وتَصِلُ الرَّحِمَ « .متفقٌ عليه.

Ebu Eýýubdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme: “Meni Jennete saljak amal bar bolsa aýdyp bersene?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Allaha ybadat et-de, Oňa hiç bir zady şärik goşma! Namazyňy berjaý et, zekadyňy ber we garyndaşlaryň bilen gatnaşygyňy kesme!” diýip jogap berdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1212

وَعنْ أَبي هُرَيرَة رضِي اللَّه عنهُ أَنَّ أَعرابِيًّا أَتى النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَقَال: يا رَسُول اللَّهِ دُلَّني على عمَل إِذا عمِلْتُهُ دخَلْتُ الجنَّةَ. قَالَ: « تَعْبُدُ اللَّه ولا تُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً وَتُقِيمُ الصَّلاةَ وَتُؤْتِي الزَّكاَة المَفْرُوضَةَ وَتَصُومُ رَمَضَانَ « قَالَ: وَالذي نَفْسِي بِيَدِهِ لا أَزيدُ عَلى هذا فَلَمَّا وَلَّى قالَ النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَنْظُرَ إِلى رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الجَنَّةِ فَلْيَنْظُرْ إِلى هذا » .مُتفقٌ عليه.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, bir beduin çarwadar Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip şeýle diýdi:

"“Ýa Resulallah, meniň Jennete girmekligime sebäp boljak bir amal görkezsene?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Allaha ybadat et, Oňa hiç bir zady şirk getirme, namazyňy berjaý et, parz zekadyňy ber we Remezan aýynda agzyňy bekle!” diýdi. Ol adam:
“Janym elinde bolan Allahdan ant içýärin, men (şu aýdylanlaryň üstüne) hiç zady goşmaryn” diýdi. Ol adam yzyna öwrülip gidenden soň, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Kimi Jennetilerden birini görmek hoşal edýän bolsa, şu adama seredäýsin” diýdi”.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1213

وَعَنْ جَريرِ بنِ عبدِ اللَّهِ رَضيَ اللَّه عَنْهُ قَالَ: بَايعْت النَّبِيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عَلى إِقامِ الصَّلاةِ وَإِيتاءِ الزَّكاةِ والنُّصْحِ لِكُلِّ مُسْلمٍ. مُتفقٌ عليه.

Jerir ibn Abdulladan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Men namaz okajagyma, zekat berjegime we her bir musulmana nesihat etjegime Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme beýgat, ýagny, kasam içip äht etdim”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1214

"وَعَنْ أَبي هُريرةَ رضيَ اللَّه عنْهُ قَالَ: قَالَ رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « مَا مِنْ صاحِبِ ذهَبٍ وَلا فِضَّةٍ لا يُؤَدِّي مِنْهَا حَقَّهَا إِلاَّ إذا كَانَ يَوْمُ القِيامَةِ صُفِّحَتْ لَهُ صَفائِحُ مِنْ نَارِ فَأحْمِيَ عَلَيْهَا في نار جَهَنَّمَ فَيُكْوَى بهَا جنبُهُ وجبِينُهُ وظَهْرُهُ كُلَّما برَدتْ أُعيدتْ لَهُ في يوْمٍ كَانَ مِقْدَارُه خمْسِينَ أَلْف سنَةٍ حتَّى يُقْضَى بيْنَ العِبادِ فَيُرَى سبِيلهُ إِمَّا إِلى الجنَّةِ وإِما إِلى النَّارِ».
قيل: يا رسُولَ اللَّهِ فالإِبِلُ ؟ قالَ: ولا صاحبِ إِبِلٍ لا يؤَدِّي مِنهَا حقَّهَا ومِنْ حقِّهَا حَلْبُهَا يومَ وِرْدِها إِلا إذا كان يوم القيامَة بُطِحَ لها بِقَاعٍ قَرْقَرٍ أَوْفر ما كانتْ لا يَفقِدُ مِنْهَا فَصِيلاً واحِداً تَطؤُهُ بأَخْفَافِها وتَعَضُّهُ بِأَفْواهِها كُلَّما مَرَّ عليْهِ أَولاها ردَّ عليْهِ أُخْراها في يومٍ كانَ مِقْداره خَمْسِينَ أَلْفَ سَنةٍ حتَّى يُقْضَي بَيْنَ العِبَاد فَيُرَى سبِيلُه إِمَّا إِلى الجنَّةِ وإِمَّا إِلى النارِ ».
قِيل: يَا رسول اللَّهِ فَالْبقرُ وَالغَنَمُ ؟ قالَ: ولا صاحِبِ بقرٍ ولا غَنمٍ لا يُؤَدِّي مِنْهَا حقَّهَا إِلاَّ إِذا كان يَوْمُ القيامَةِ بُطِحَ لهَا بقَاعٍ قَرقَرٍ لا يفْقِد مِنْهَا شَيْئاً لَيْس فِيها عَقْصاءُ وَلا جَلْحاءُ وَلا عَضباءُ تَنْطحه بِقُرُونهَا وَتَطَؤُهُ بِأَظْلافِهَا كُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ أُولاها رُدَّ عَلَيْهِ أُخْراها في يومٍ كانَ مِقدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْف سنَةٍ حتَّى يُقْضَى بيْنَ العِبادِ فيُرَى سبِيلُهُ إِمَّا إِلى الجَنَّةِ وإِمَّا إِلى النَّارِ ».
قِيلَ: يا رسُول اللَّهِ فالخيْلُ؟ قال: « الخَيْلُ ثلاثَةٌ: هِي لِرَجُلٍ وِزرٌ وهِيَ لِرَجُلٍ سِتْرٌ وهِي لرجُلٍ أَجْرٌ فأَمَّا التي هي لهُ وزر فَرَجُلٌ ربطَها رِياءً وفَخْراً ونِواءً عَلى أَهْلِ الإِسْلامِ فهي لَهُ وِزرٌ وأَمَّا التي هِيَ لَهُ سِتْرٌ فَرَجُل ربَطَهَا في سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لم ينْسَ حقَّ اللَّهِ في ظُهُورِها ولا رِقابها فَهِي لَهُ سِتْرٌ وأَمَّا التي هِيَ لَهُ أَجْرٌ فرجُلٌ ربطَهَا في سبِيلِ اللَّهِ لأَهْل الإِسْلامِ في مَرْجٍ أَو رَوضَةٍ فَمَا أَكَلَت مِن ذلك المَرْجِ أَو الرَّوضَةِ مِن شَيءٍ إِلاَّ كُتِب لَهُ عدد ما أَكَلَت حســـنَاتٌ وكُتِب لَه عدد أَرْوَاثِهَا وأَبْوَالِهَا حَسنَاتٌ وَلا تَقْطَعُ طِوَلَهَا فاستَنَّت شَرَفاً أَو شَرفَيْنِ إِلاَّ كَتَب اللَّهُ لَهُ عددَ آثَارِهَا وأَرْوَاثهَا حَسنَاتٍ ولا مرَّ بها صاحِبُهَا عَلى نَهْرٍ فَشَرِبَت مِنْهُ وَلا يُريدُ أَنْ يَسْقِيَهَا إِلاَّ كَتَبَ اللَّه لَهُ عدَدَ ما شَرِبَت حَسنَاتٍ ».
قِيلَ: يا رسولَ اللَّهِ فالحُمُرُ؟ قالَ: « ما أُنْزِل علَيَّ في الحُمُرِ شَيءٌ إِلاَّ هذِهِ الآيةُ الْفَاذَّةُ الجَامِعَةُ: { فمن يعْملْ مِثقَال ذرَّةٍ خَيْراً يرهُ ، ومَن يعْملْ مثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرَّاً يرهُ } » .مُتَّفَقٌ عليهِ . وهذا لفظُ مُسْلمٍ .ومعْنَى القاعِ : المكان المستوى من الأرضِ الواسع . والقرقر : الأملس .
"

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Kyýamat güni zekaty berilmedik her bir altyn-kümüş, otda ýasy şekilde süýülip, ony jähennemiň odunda gyzdyrylyp, eýesiniň gapdallaryna, maňlaýyna we arkasyna basylar. Her gezek olar sowanda, täzeden gyzdyrylyp bir güni elli müň ýyla barabar bolan günüň dowamynda gaýtalanyp, tä, bendeleriň arasynda Hasap güni başlaýança, bu ýagdaý dowam edip durar. Soňra ol adam ýolunyň Jennete ýa-da dowzaha tarap gitdigini görer”.
“Ýa Resulallah! (Zekaty berilmedik) düýeler hakynda nämeler aýdyp biljek?” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi:
“Haky berilmedik her bir düýe eýesi - (suwuň başyna getirilen wagty sagyp süýdünden mätäçlere paýlap bermek, bu-da onuň haklarynyň içinden biridir) - Kyýamat güni ol adamy tekiz we giň bir ýere getirilip ýüzinligine ýatyrylyp goýular. Ol düýeler öňküsinden has semiz ýagdaýynda, ähli köşekleri bilen bilelikde ol adamy aýaklary bilen depeläp, dişleri bilen çeýnärler. Öňdäkileri geçenden soň, yzyndakylar geler (şeýdip gaýtalanyp durar). Bir güni elli müň ýyla barabar bolan günde, bendeleriň arasynda hasap başlaýança bu ýagdaý dowam edip gaýtalanyp durar. Soňra ol kişi ýolunyň Jennete ýa-da dowzaha tarap gitdigini görer”.
“Ýa Resulallah! (Zekaty berilmedik) sygyr we goýunlar hakda nämeler aýdyp biljek?” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi:
“Haky berilmedik her bir sygyr we goýun eýesi, Kyýamat güni ol adamy tekiz we giň bir ýere getirilip ýüzinligine ýatyryp goýarlar. Olaryň hemmesi şol sanda şahy egrisi, şahsyzy we şahy döwülenleriň hemmesi gelip ol adamy şahlary bilen süsüp, toýnaklary bilen depelärler. Öňdäkileri geçenden soň, yzyndakylar geler (şeýdip gaýtalanyp durar). Bir güni elli müň ýyla barabar bolan günde, bendeleriň arasynda hasap başlaýança bu ýagdaý dowam edip gaýtalanyp durar. Soňra ol kişi ýolunyň Jennete ýa dowzaha tarap gitdigini görer”.
“Ýa Resulallah! (Zekaty berilmedik) atlar hakda nämeler aýdyp biljek?” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi:
“Atlar üç synpdan ybaratdyr: Adama ýük (günä) getirjek at, örtük (perde) boljak we sogap getirjek atdyr;
Adama ýük (günä) boljak at, ol aty riýa (başgalara görkezmek) üçin, öwünmek üçin we Yslama garşy duşmançylyk etmek üçin saklan adamdyr. Ol at onuň üçin günä gazandyrjak atdyr.
Adama örtük (perde) boljak at, atyny Allah ýolunda ulanmak üçin saklaýan adamdyr. Şol bir wagtda ol atyň arkasyna we boýnuna düşýän Allahyň haklaryny unudýan däldir. Ine, bu onuň üçin (hasaba çekilmekden) bir perde bolar.
Emma eýesine sogap getirjek at, ol eýesiniň musulmanlara ýardam bermek niýeti bilen Allah ýolunda saklap, öri meýdanlarda we baglarda otlatdygy atydyr. Ol adama beriljek sogaplaryň sany şol öri meýdanlardan we baglyklardan iýen zadynyň sanyna görädir. Çykarýan tezekleriniň we peşewiniň sanyça, oňa haýyr-sogap ýazylar. Hatda at ýüpüni üzüp, bir ýa iki gezek çapyp gaýtsa, onuň geçen (aýak) yzlarynyň sanyça we çykaran tezekleriniň sanyça oňa sogap ýazylar. Atlaryny derýanyň ýanyndan geçirip barýarka, ondan suw içseler, eger eýesiniň olary suwa ýakmak niýetinde bolmasa-da, Allah ol adama atynyň içen suwlarynyň sanyça sogap berer”.
“Ýa Resulallah! Eşekler hakda näme aýdarsyň?” diýdiler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi:
“Eşekler barada şu hemme zady öz içine alýan aýatdan başga hiç zat inderilmedi:
“Kim zerre mukdarynda haýyr eden bolsa, onuň (peýdasyny) görer. Kim zerre mukdarynda şer (günä) iş eden bolsa, onuň (zyýanyny) görer”. "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1215

وَعنْ أَبي هُريرة رضِي اللَّه عنْهُ قال: قال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « قال اللَّه عَزَّ وجلَّ: كُلُّ عملِ ابْنِ آدم لهُ إِلاَّ الصِّيام فَإِنَّهُ لي وأَنَا أَجْزِي بِهِ. والصِّيام جُنَّةٌ فَإِذا كَانَ يوْمُ صوْمِ أَحدِكُمْ فلا يرْفُثْ ولا يَصْخَبْ فَإِنْ سابَّهُ أَحدٌ أَوْ قاتَلَهُ فَلْيقُلْ: إِنِّي صَائمٌ والَّذِي نَفْس محَمَّدٍ بِيدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائمِ أَطْيبُ عِنْد اللَّهِ مِنْ رِيحِ المِسْكِ. للصَّائمِ فَرْحَتَانِ يفْرحُهُما: إِذا أَفْطرَ فَرِحَ بفِطْرِهِ وإذَا لَقي ربَّهُ فرِح بِصوْمِهِ» . متفقٌ عليه. وهذا لفظ روايةِ الْبُخَارِي.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Allah Azza we Jelle şeýle aýtdy:
“Adam oglunyň orazasyndan başga eden her bir amaly özi üçindir. Diňe tutan orazasy Meniň üçindir, onuň sogabyny (sylagyny) hem Meniň Özüm berjekdirin.”
Oraza bir galkandyr[1]. Sizden biriňiziň agzy bekli wagty, erbet, paýyş sözleri aýtmasyn, dawa-jenjel, goh etmesin. Kimdir biri oňa sögse ýa-da dawa etjek bolsa, goý ol: “Meniň agzym bekli!” diýsin.
Muhammediň jany elinde bolan Allahdan ant içýärin, rozadaryň agzynyň ysy Allahyň huzurynda miskiň (hoşboý) ysyndan has ýakymlydyr. Oraza tutýan adamyň, iki sany şatlykly pursady bardyr. Biri agzyny açanda, agzyny açanyna begener, beýlekisi bolsa, tutan orazasynyň sogaby bilen Robbuna gowuşanda begener”. "

وفي رواية له: « يتْرُكُ طَعامَهُ وَشَرابَهُ وشَهْوتَهُ مِنْ أَجْلي الصِّيامُ لي وأَنا أَجْزِي بِهِ والحسنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا ».

Onuň başga bir rowaýatynda şeýle gelýär:

(Allah Tagala şeýle diýer): “Iýmegini-içmegini we şähwetini meniň üçin terk eder. Oraza Meniň üçin tutulýandyr. Onuň sogabyny (sylagyny) hem Meniň Özüm berjekdirin. Ýagşylyga beriljek sogap bolsa, on essedir”.

وفي رواية لمسلم: « كُلُّ عَملِ ابنِ آدَمَ يُضَاعفُ الحسَنَةُ بِعشْر أَمْثَالِهَا إِلى سَبْعِمِائة ضِعْفٍ. قال اللَّه تعالى: « إِلاَّ الصَّوْمَ فَإِنَّهُ لِي وأَنا أَجْزي بِهِ: يدعُ شَهْوتَهُ وَطَعامَهُ مِنْ أَجْلي. لِلصَّائم فَرْحتَانِ:فرحة عند فطره ، فَرْحةٌ عِنْدَ لقَاء رَبِّهِ. ولَخُلُوفُ فيهِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ ريحِ المِسْكِ».

Muslimiň rowaýatynda şeýle gelýär:

"“Adam oglunyň eden her bir (ýagşy) amalynyň sogaby köpeldiler. Her bir ýagşylygyň sogaby on esseden ýedi ýüz essä çenli artdyrylar. Allah Tagala şeýle diýdi:
“Diňe oraza beýle däldir. Çünki, ol Meniň üçindir, onuň sogabyny (sylagyny) hem hut Meniň Özüm berjekdirin, çünki ol şähwetini we tagamyny Meniň üçin terk eder. Oraza tutýan adamyň, iki sany şatlykly pursady bardyr. Biri agzyny açanda, beýlekisi bolsa, Robbuna gowuşandaky şatlygydyr. Rozadaryň agzynyň ysy, Allahyň huzurynda miskiň hoşboý ysyndan hem ýakymlydyr”.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi) Bu Buharynyň rowaýat eden sözidir.

bellikler:

[1] Ýagny şu dünýäde günälerden Ahyretde bolsa, dowzahdan goraýan bir galadyr.

1216

وعنهُ أَنَّ رسولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قالَ: « مَنْ أَنْفَقَ زَوْجَين في سَبِيلِ اللَّهِ نُودِيَ مِنْ أَبْواب الجَنَّةِ: يَا عَبْدَ اللَّهِ هذا خَيْرٌ فَمَنْ كَان مِنْ أَهْلِ الصَلاةِ دُعِي منْ باب الصَّلاةِ ومَنْ كانَ مِنْ أَهْلِ الجِهَادِ دُعِي مِنْ باب الجِهَادِ ومَنْ كَانَ مِنْ أَهْل الصِّيامِ دُعِيَ مِنْ باب الرَّيَّانِ ومنْ كَانَ مِنْ أَهْل الصَّدقَة دُعِي مِنْ باب الصَّدقَةِ » قال أبو بكرٍ رَضِيَ اللَّه عَنْهُ : بأَبي أَنت وأُمِّي يا رسولَ اللَّه ما عَلى مَنْ دُعِي مِنْ تِلكَ الأَبْوابِ مِنْ ضَرُورةٍ فهلْ يُدْعى أَحدٌ مِنْ تلك الأَبْوابِ كلِّها؟ قال: « نَعَم وَأَرْجُو أَنْ تكُونَ مِنهم » متفقٌ عليه.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Allah ýolunda jübüt sadaka beren adamy (ýagny iki sany zady sadaka beren adamy), Jennetiň gapylarynyň (her birinden): “Eý, Allahyň guly! Haýyr we bereket bu ýerde bardyr!” diýip çagyrarlar.
Namaz okaýanlar namaz gapysyndan, mujahidler jihäd gapysyndan, agyz bekleýänler bolsa, “Ar-Raýýan” gapysyndan çagyrylar. Sadaka berenleri, sadaka gapysyndan çagyrylarlar”.
Ebu Bekr (Allah ondan razy bolsun): “Enem-atam Saňa gurban bolsun, ýa Resulallah! Bu gapylaryň birinden çagyrylan adamyň beýleki gapylardan çagyrylmagyna zerurlyk ýokdur, ýöne bu gapylaryň hemmesinden (bir wagtda) çagyryljak adam bolarmyka?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Hawa, senem şolardan biri bolarsyň diýip umydym bar” diýdi”.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1217

وعن سهلِ بنِ سعدٍ رضي اللَّه عنهُ عن النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « إِنَّ فِي الجَنَّة باباً يُقَالُ لَهُ: الرَّيَّانُ يدْخُلُ مِنْهُ الصَّائمونَ يومَ القِيامةِ لا يدخلُ مِنْه أَحدٌ غَيرهُم. يقالُ: أَينَ الصَّائمُونَ؟ فَيقومونَ لا يدخلُ مِنهُ أَحَدٌ غيرهم فإِذا دَخَلوا أُغلِقَ فَلَم يدخلْ مِنْهُ أَحَدٌ» .متفقٌ عليه.

Sahl ibn Sa’ddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Jennetde “Ar-Raýýan” atly bir gapy bardyr. Kyýamat güni şol gapydan diňe oraza tutanlar girer. Olardan başga hiç kim şol gapydan girip bilmez. “Oraza tutanlar nirede?!” diýip ses eşidiler, olar hem ýerlerinden turup gapa tarap bararlar. Şol gapydan olardan başga hiç kim girip bilmez. Olar girenden soň gapy ýapylar, başga hiç kim şol gapydan girip bilmez”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1218

وعَنْ أَبي سَعيدٍ الخُدْريِّ رَضيَ اللَّه عنهُ قال: قالَ رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « مَا مِنْ عبْدٍ يصُومُ يَوماً في سبِيلِ اللَّه إِلاَّ باعَدَ اللَّه بِذلك اليَومِ وجهَهُ عَن النَّارِ سبعينَ خرِيفاً » .متفقٌ عليه.

Ebu Sa’yd Hudrydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

: “Kimde-kim Allah Tagalanyň razylygy üçin ýekeje gün oraza tutsa, Allah Tagala ol adamyň ýüzüni, şol gün sebäpli ýetmiş ýyllap dowzah odundan daş eder”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1219

وعنْ أَبي هُرَيرةَ رضيَ اللَّه عنهُ عن النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قالَ: « مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَاناً واحْتِساباً غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذنْبِهِ » .متفقٌ عليه.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kimde-kim iman edip, sogabyny hem Allahdan umyt eden halynda Remezan aýynda agyz beklese, onuň öňki eden günäleri bagyşlanar”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1220

وعنهُ رضيَ اللَّهُ عنهُ أَنَّ رسولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قالَ: « إِذا جَاءَ رَمَضَانُ ، فُتِّحَتْ أَبْوَابُ الجنَّةِ وغُلِّقَت أَبْوَابُ النَّارِ وصُفِّدتِ الشياطِينُ » .متفقٌ عليه.

Yene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

(Muttafakun aleýhi)

1221

وعنهُ أَنَّ رسولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قالَ: « صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤيَتِهِ فإِن غمي عَليكم فَأَكْمِلُوا عِدَّةَ شَعْبانَ ثَلاثينَ » .متفقٌ عليه. وهذا لفظ البخاري.

Yene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“(Remezan aýy) Aýy görüp tutuň we agzyňyzy hem (Şewwal Aýyny) görüp açyň. Eger-de (Remezan aýynyň başy) bulutly güne gabat gelse, onda Şaban (Meret aýyny) otuza tamamlaň”.

وفي روايةِ مسلم : « فَإِن غُمَّ عَليكم فَصُوموا ثَلاثِينَ يَوْماً.

Muslimiň rowaýatynda şeýle gelýär:

“Eger bulutly (gün) bolsa, otuz gün oraza tutuň”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi) Bu Buharynyň sözi.

Riyad al-Salihin yslam dininiň meşhur hadys ýygyndysydyr. Takmynan 1,900 hadysy öz içine alýan bu eser, Pygamberimiziň (S.A.W) sünnetine esaslanyp, musulmanlaryň durmuşynda ýol görkezijidir.

Möhüm Baglanyşyklar

Riyad al-Salihin Programmasyny

Bir basyş bilen uygulamany göçür we ruhy syýahata başla!