1302

وعَنْ أبي بَكْرِ بن أبي مُوسى الأشْعَرِيِّ قَالَ: سَمِعْتُ أبي رضي اللَّه عنْه وَهُوَ بحَضْرَةِ العَدُوِّ يقول: قالَ رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «إنَّ أبْوابَ الجَنَّةِ تَحْتَ ظِلالِ السُّيُوفِ» فَقامَ رَجُلٌ رَثُّ الهَيْئَةِ فَقَالَ: يَا أبَا مُوسَى أَأَنْت سمِعْتَ رسولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول هذا؟ قال: نَعم فَرجَع إلى أصحَابِهِ فَقَال: « أقرأ علَيْكُمُ السَّلامَ ثُمَّ كَسَر جفْن سَيفِهِ فألْقاه ثمَّ مَشَى بِسيْفِهِ إلى العدُوِّ فضَرب بِهِ حتَّى قُتل ». رواهُ مسلمٌ .

Ebu Bekr ibn Ebu Musa El-Eşa’rydan rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýdi:

"“Men kakamyň (Allah ondan razy bolsun) duşmanyň garşysynda durka: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň: “Elbetde, Jennetiň gapylary, gylyçlaryň kölegesiniň astyndadyr” diýenini eşitdim” diýdi.
Şol wagt üsti-başy perişan halda bir adam ýerinden turup: “Eý, Ebu Musa! Bu sözleri Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden seniň özüň eşitdiňmi?” diýip sorady. Ol: “Hawa” diýdi. Muny eşiden adam dostlarynyň ýanyna baryp:
“Size salam bolsun!” diýdi-de gylyjynyň gynyny döwüp taşlady, soňra duşmanyň üstüne gitdi we ölýänçä söweş etdi”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1303

وعن أبي عَبْسٍ عبدِ الرَّحمنِ بْنِ جُبَيْرٍ رضي اللَّه عنهُ قال: قَال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « ما اغْبَرَّتْ قدَما عَبْدٍ في سبيلِ اللَّه فتَمسَّه النَّارُ ». رواهُ البخاري .

Ebu ‘Abs Abdurrahman ibn Jubeýrden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Allah ýolunda aýaklary tozanlan adama, Jähennem ody degmez”.

Salgylanma:

(Buhary)

1304

وَعَنْ أبي هُرَيْرَةَ رضي اللَّه عنهُ قَالَ: قَال رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « لا يلجُ النَّارَ رَجُلٌ بَكَى مِنْ خَشْيةِ اللَّهِ حتَّى يعُودَ اللَّبَن في الضَّرعِ وَلاَ يَجْتَمِعُ عَلَى عَبْدٍ غُبَارٌ في سبيل اللَّهِ ودخَان جهَنَّم » .رواه الترمذيُّ وقال: حديثٌ حسنٌ صحيحٌ .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Allahdan gorkup aglan adam tä, sagylan süýt yzyna ýeline girýänçä[1], dowzaha girmez. Allah ýolunda tozanlan tozan bilen jähennemiň dumany asla bir ýerde jemlenmez”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: Hadys hasan sahyh diýipdir) .

bellikler:

[1] Ýagny hiç haçan diýdigi.

1305

وعن ابن عبَّاسٍ رضي اللَّه عَنْهُمَا قَالَ: سمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ: «عيْنَانِ لا تَمسُّهُمَا النَّارُ: عيْنٌ بكَت مِنْ خَشْيةِ اللَّهِ وعيْنٌ باتَت تحْرُسُ في سبِيلِ اللَّهِ». رواه الترمذيُّ وقال: حديثٌ حسنٌ .

Ibn Abbasdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Iki göze asla jähennem ody degmez: Allahdan gorkup aglan göze we gijäni Allahyň ýolunda garawullap, geçiren göze”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: Hadys hasan diýipdir)

1306

وعن زَيدِ بنِ خَالدٍ رضِي اللَّه عَنْه أنَّ رسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال: « من جهَّزَ غَازِياً في سبيلِ اللَّهِ فَقَدْ غَزَا ومنْ خَلَفَ غَازياً في أَهْلِهِ بخَيْر فَقَدْ غزَا « . متفقٌ عليهِ .

Zeýd ibn Halidden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Allah ýolunda söweşe gitjek bolýan bir mujähidi (at-ýarag, uruş esbaplary) bilen üpjün eden adama, söweşe gidip (jihäd eden ýaly) sogap bolar. Söweşe giden bir mujähidiň yzyndaky maşgalasyndan habar alyp, olara ýardam eden adama hem, Allah ýolunda söweşe giden ýaly sogap bolar”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1307

وَعَنْ أبي أُمامة رضي اللَّه عنْهُ قَالَ: قالَ رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « أفْضَلُ الصَّدَقات ظِلُّ فُسْطَاطٍ في سبيل اللَّه ومَنِيحةُ خادمٍ في سبيل الله أو طَروقهُ فحلٍ في سبيل اللَّه» رواه الترمذي وقال: حديث حسن صحيح.

Ebu Umamadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemşeýle diýipdir:

“Sadakalaryň iň gowusy; Allah ýolunda gurulan çadyryň kölegesi, Allah ýolunda (bir mujähide) berilen hyzmatkär we Allah ýolunda ulanmak üçin bagyş edilen bir erkek düýedir”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: Hadys hasan sahyh diýipdir)

1308

وعنْ أنسٍ رضي اللَّه عنْه أنَّ فَتىً مِن أسْلَمَ قال: يا رسول اللَّهِ إنِّي أُريد الغَزْو ولَيْس معِى ما أتَجهَّزُ بِهِ قال: « ائتِ فُلاناً فَإنَّه قَد كانَ تَجهَّزَ فَمَرِضَ » فأتاه فَقَال: إنَّ رسولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يُقْرِئَكَ السَّلامَ ويقولُ: أعطِني الذي تَجهَّزتَ بِهِ قَالَ: يا فُلانَةُ أعْطِيهِ الذي كُنْتُ تَجهَّزْتُ بِهِ ولا تَحْبِسين مِنْهُ شَيْئاً فوَاللَّهِ لا تَحْبِسي مِنْه شَيْئاً فَيُبارَكَ لَكِ فِيهِ. رواه مسلمٌ .

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Eslem taýpasyndan bir ýigit Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme: “Ýa Resulullah! Urşa gitmek isleýärin, emma meniň hiç hili uruş esbaplarym ýok” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Pylan adamyň ýanyna bar, ol söweşe gitmäge taýýarlyk görüpdi, ýöne ol syrkawlady” diýdi. Ýigit ol adamyň ýanyna baryp: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem saňa salam aýtdy we taýýarlap goýan uruş esbaplaryňy maňa bermegi emr etdi” diýdi. Ol adam aýalyna ýüzlenip: “Keýwany, taýýarlap goýan uruş esbaplarymyň hiç birini saklamazdan ählisini getir-de bu ýigide ber. Allaha kasam bolsun, olardan hiç bir zady saklap galaýma, şeýle etseň, Allah saňa-da bereket berer” diýdi”.

Salgylanma:

(Muslim)

1309

وعن أبي سَعيدٍ الخُدْرِيِّ رضي اللَّهُ عنهُ أنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بَعثَ إلى بَني لِحيانَ فَقَالَ: «لِيَنْبَعِثْ مِنْ كُلِّ رجُلَيْنِ أحدَهُما والأَجْرُ بينَهُما « .رواهُ مسلمٌ .

Ebu Sa’yd El-Hudrydan(Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem Huzeýil taýpasyndan bolan Lihýän ogullaryna bir goşun ibermekçi bolanda şeýle diýdi:

“Her iki erkekden biri urşa, jihäde gitsin, şonda olaryň ikisine-de deň derejede sogap bolar”.

وفي روايةٍ لهُ: « لِيخْرُجْ مِنْ كُلِّ رجلين رجُلٌ« ثُمَّ قال لِلقاعِدِ: « أَيُّكُمْ خَلَفَ الخارج في أَهْلِهِ ومالِهِ بخَيْرٍ كان لهُ مِثْلُ نِصْفِ أَجرِ الخارِجِ «.

Onuň başga bir rowaýatynda şeýle gelýär:

"“Iki kişiden biri (jihäde) çyksyn.
Soňra (jihätden) galanlara şeýle diýdi: “Haýsy biriňiz (jihäde) gideniň maşgalasyna we mal-mülkne gowy seretse, sogabynyň ýarysyny alar”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1310

وعنِ البراءِ رضي اللَّه عَنْـهُ قال: أتى النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم رجلٌ مقنَّعٌ بِالحدِيدِ فَقال: يا رَسُول اللَّهِ أقَاتِلُ أوْ أُسْلِمُ ؟ فقَال: « أسْلِمْ ثُمَّ قاتِلْ « فَأسْلَم ثُمَّ قَاتَلَ فَقُتِلَ فقَال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « عمِل قَلِيلاً وَأُجِر كَثيراً ». متفقٌ عليهِ ، وهذا لفظُ البخاري .

Baradan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Bir gezek başyndan aýagyna çenli ýaragly bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Ýa Resulallah! Ilki bilen size goşulup söweş edeýinmi ýa-da musulman bolaýynmy?” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ilki musulman bol, soň söweş et!” diýdi.
Ol adam Yslamy kabul etdi, soňra söweşe girdi we şehid boldy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Az iş edip, köp gazandy” diýdi”. "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi. Bu Buharyň sözidir)

1311

وعَنْ أنَسٍ رضي اللَّه عنْهُ أنَّ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « ما أَحدٌ يدْخُلُ الجنَّة يُحِبُّ أنْ يرْجِعَ إلى الدُّنْيَا ولَه ما على الأرْضِ منْ شَيءٍ إلاَّ الشَّهيدُ يتمَنَّى أنْ يَرْجِع إلى الدُّنْيَا فَيُقْتَلَ عشْرَ مَرَّاتٍ لِما يرى مِنَ الكرامةِ»

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Jennete girenleriň hiç biri, eger ýeriň ýüzündäki ähli zatlar oňa berilse-de, bu dünýä gaýdyp gelmegi islemez. Diňe şehit edilýän aşa köp hezzet-hormaty görende, ýene dünýä gelip, on gezek şehit bolup ölmegi arzuw eder”.

وفي روايةٍ : « لِمَا يرَى مِنْ فَضْلِ الشَّهَادَةِ ». مُتفقٌ عليهِ .

Başga bir rowaýatda:

“Şehitligiň fazylatyny (derejesiniň uludygyny) görendigi üçin (gaýdyp gelmek islär)” diýip gelýär.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1312

وعَنْ عبدِ اللَّهِ بنِ عَمرو بنِ العاص رضي اللَّه عنْهما أنَّ رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « يغْفِرُ اللَّه للشَّهيدِ كُلَّ شَيْئٍ إلاَّ الدَّيْنَ » .رواه مسلمٌ .

Abdulla ibn ‘Amr ibn ‘Asdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Allah, şehidiň bergisinden başga ähli günäsini geçer”.

وفي روايةٍ له: « القَتْلُ في سَبِيلِ اللَّهِ يُكفِّرُ كُلَّ شَيءٍ إلاَّ الدَّيْن ».

Başga bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Allah ýolundaky ölüm, bergiden başga hemme günäni ýuwar”.

Salgylanma:

(Muslim)

1313

وعَنْ أبي قتَادَةَ رضي اللَّه عَنْه أنَّ رَسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَامَ فيهمْ فَذَكَرَ أنَّ الجِهادَ في سبِيلِ اللَّهِ وَالإيمانَ بِاللَّهِ أَفْضَلُ الأَعْمَال فَقَامَ رجُلٌ فَقَال: يا رَسُول اللَّهِ أَرأَيْتَ إنْ قُتِلْتُ في سبيلِ اللَّهِ أتُكَفَّرُ عنِّي خَطاياي؟ فَقالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « نعمْ إنْ قُتِلت في سبيلِ اللَّهِ وَأَنْتَ صابِرٌ مُحْتسِبٌ مُقبلٌ غيْرُ مُدْبِرٍ « ثُمَّ قَال رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «كَيْفَ قُلْتَ ؟ « قال: أَرأَيْتَ إنْ قُتِلْتُ في سبيل اللَّهِ أَتُكَفَّرُ عنِّي خَطَايَايَ ؟ فَقَالَ رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « نَعمْ وأَنْتَ صابِرٌ مُحْتَسِبٌ ، مُقْبلٌ غَيْرُ مُدْبرٍ إلاَّ الدَّيْنَ فَإنَّ جِبْرِيلَ عليه السلامُ قال لي ذلكَ » .رواهُ مسلمٌ .

Ebu Katada Haris ibn Rib’yýden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Bir gün Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem sahabalaryň arasynda dik duran ýerinden Allah ýolunda jihäd etmekligiň we Allaha iman etmegiň amallaryň iň afzalydygyny gürrüň berdi. Şol wagt bir adam ýerinden turup: “Ýa Resulallah! Eger men Allah ýolunda öldürilsem, bu meniň günälerime keffarat bolarmy?” diýip sorady.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Hawa, sabyr edip, sogabyny diňe Allahdan umyt eden halyňda, öňe gidip, yzyňa-da gaçman, Allah ýolunda öldürilseň, günäleriňe keffarat[1] bolar” diýdi.
Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Nähiliräk diýdiň?” diýip sorady. Ol adam: “Eger men Allah ýolunda öldürilsem, bu meniň günälerime keffarat bolarmy?” diýip soradym” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Hawa, sabyr edip, sogabyny diňe Allahdan umyt eden halyňda, öňe gidip, yzyňa-da gaçman, Allah ýolunda öldürilseň, bu seniň bergiňden galan ähli günäleriňe keffarat bolar. Muny maňa Jebraýyl aýtdy” diýdi”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

bellikler:

[1] Günäleriň geçiler

1314

وعَنْ جابرٍ رضي اللَّه عَنْهُ قالَ: قالَ رَجُلٌ: أين أنَا يا رسُولَ اللَّهِ إنْ قُتِلتُ؟ قال: « في الجَنَّةِ ». فألقى تَمَرَاتٍ كُنَّ في يَدِهِ ثُمَّ قاتَلَ حتَّى قُتِلَ. رواهُ مسلم .

Jabirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, bir adam:

“Ýa Resulallah! Eger Allah ýolunda öldürilsem, men nirede bolaryn?” diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Jennetde” diýdi. Ol adam muny eşiden badyna elindäki hurmalaryny taşlap, tä, ölýänçä söweş etdi”.

Salgylanma:

(Muslim)

1315

وعنْ أنَسٍ رضي اللَّه عَنْهُ قالَ: انْطَلقَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم وَأَصْحَابُهُ حَتَّى سَبَقُوا المشْركِينَ إلى بَدرٍ وَجَاءَ المُشرِكونَ فقالَ رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « لا يَقْدمنَّ أحَدٌ مِنْكُمْ إلى شيءٍ حَتَّى أكُونَ أنا دُونَهُ» فَدَنَا المُشرِكونَ فقَال رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « قُومُوا إلى جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمواتُ وَالأَرْضُ » قال: يَقولُ عُمَيْرُ بنُ الحُمَامِ الأنْصَارِيُّ رضي اللَّه عَنْهُ: يا رسولَ اللَّه جَنَّةٌ عَرْضُهَا السَّمواتُ والأرضُ؟ قالَ: «نَعم» قالَ: بَخٍ بَخٍ. فقالَ رَسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « ما يَحْمِلُكَ على قَولِكَ بَخٍ بخٍ؟ » قالَ: لا وَاللَّهِ يا رسُول اللَّه إلاَّ رَجاءَ أن أكُونَ مِنْ أهْلِها قال: « فَإنَّكَ مِنْ أهْلِهَا » فَأخْرج تَمَرَاتٍ مِنْ قَرَنِهِ فَجَعَل يَأْكُلُ منْهُنَّ، ثُمَّ قَال: لَئِنْ أنَا حَييتُ حتى آكُل تَمَراتي هذِهِ إنَّهَا لحَيَاةٌ طَويلَةٌ فَرَمَى بمَا مَعَهُ مَنَ التَّمْرِ. ثُمَّ قَاتَلَهُمْ حَتَّى قُتِلَ. رواهُ مسلمٌ. « القرَنَ» بفتح القاف والراءِ: هو جُعْبَةُ النُشَّابِ.v

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem sahabalary bilen ýola düşdi. Olar Bedre müşriklerden öň bardylar. Haçan-da Müşrikler gelenlerinde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem sahabalaryna ýüzlenip: “Menden öň hiç kim hiç zat etmesin!” diýdi.
Müşrikler ýakynlaşanda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Ini asman bilen ýeriň aralygy ýaly bolan Jennete girmek üçin aýaga galyň!” diýdi. (Enes) şeýle diýdi:
“Ensarylardan ‘Umaýr ibnul-Humam (Allah ondan razy bolsun) diýilýän bir adam: “Ýa Resulallah! Jennetiň ini asman bilen ýeriň aralygy ýaly giňmi?” diýip sorady. Pygamberimiz: “Hawa” diýdi. Ol adam: “Beh, beh!” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Näme üçin beýle diýdiň?” diýdi.
‘Umaýr: “Ýok, Wallahi, ýa Resulallah! Men ýöne şol Jennetilerden bolasym geldi” diýdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Senem şolardansyň” diýdi.
Şondan soň (‘Umaýr) torbasyndan biraz hurma çykaryp, iýip başlady. Soňra şeýle diýdi: “Eger men bu hurmalary iýip gutarýançam ýaşamaly bolsam, onda bu meniň üçin uzak ömür bolar” diýip, elindäki hurmalaryny taşlady-da tä, şehid bolýança söweş etdi”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1316

وعنه قال: جاءَ ناسٌ إلى النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أنِ ابْعث معنَا رجالاً يُعَلِّمونَا القُرآنَ والسُّنَّةَ، فَبعثَ إلَيْهِم سبعِينَ رجلا مِنَ الأنْصارِ يُقَالُ لهُمُ: القُرَّاءُ فيهِم خَالي حرَامٌ. يقرؤُون القُرآنَ ويتَدَارسُونَهُ باللَّيْلِ يتعلَّمُونَ وكانُوا بالنَّهار يجيئُونَ بالماءِ فَيَضعونهُ في المسجِدِ ويحْتَطِبُون فَيبيعُونه ويَشْتَرُونَ بِهِ الطَّعام لأهلِ الصُّفَّةِ ولِلفُقراءِ فبعثَهم النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فعرضوا لهم فقتلُوهُم قبل أنْ يبلُغُوا المكانَ فقَالُوا: اللَّهُمَّ بلِّغ عنَّا نَبيَّنَا أَنَّا قَد لَقِينَاكَ فَرضِينَا عنْكَ ورضيت عَنا. وأَتى رجُلٌ حراماً خالَ أنس مِنْ خَلْفِهِ ، فَطعنَهُ بِرُمحٍ حتى أنْفَذهُ فَقَال حرامٌ: فُزْتُ وربِّ الكَعْبةِ فقال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « إنَّ إخْوانَكم قَد قُتِلُوا وإنهم قالُوا : اللَّهُمَّ بلِّغ عنَّا نبينا أَنَّا قَد لَقِيناكَ فَرضِينَا عنكَ ورضِيتَ عَنَّا » .متفقٌ عليه. وهذا لفظ مسلم .

Ýene-de Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna bir topar adamlar gelip: “Biziň ýanymyz bilen bize Kuran we Sünnet (hadyslary) öwretjek adamlary iberäýiň” diýdiler.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem olara Ensarylardan ýetmiş sany adam ugratdy. Olara “Kurra” (Kuran okyjylar) diýýärdiler. Olaryň içinde daýym Haram hem bardy. Bu adamlar öz aralarynda gijelerine Kuran okap, öwrenýärdiler. Gündizlerine bolsa mesjitde suw getirip goýýardylar. Şeýle hem odun satyp, Ähli Suffa we garyplara iýer ýaly tagam satyn alardylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem olara bu adamlary iberdi. Ýöne olary barmaly ýerlerine barmakalar ýolda öňlerinden çykyp öldürdiler.
Olar (ölmezlerinden öň): “Allahym! Biziň habarymyzy Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme ýetir. Biz Saňa duşduk we Senden razy bolduk, Sen hem bizden razy bolduň!” diýdiler.
Bir adam Enesiň daýysy Haramyň yzyndan gelip, naýzasyny onuň bir tarapyndan sokup beýleki tarapyndan geçirip öldürdi. Haram (ölmänkä): “Käbäniň Robbundan ant içýän, men gazandym!” diýdi.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýdi: “Siziň doganlaryňyzy öldürdiler, olar bolsa: “Allahym! Biziň habarymyzy Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme ýetir. Biz Saňa gowuşdyk we Senden razy bolduk, Sen hem bizden razy bolduň!” diýdiler”. "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi. Bu Muslimiň sözüdir)

1317

وعنهُ قال: غَاب عَمِّي أنسُ بنُ النضْر رضي اللَّه عنْهُ عنِ قِتَالِ بدرٍ فقال: يا رسول اللَّه غِبتُ عن أوَّلِ قِتالٍ قاتَلتَ المُشرِكينَ لئِنِ اللَّه أشْهَدني قِتالَ المُشرِكِينَ ليَرينَّ اللَّه ما أَصنع . فلمَّا كانَ يومُ أحُدٍ انكشفَ المُسلِمُونَ فقال: اللَّهُمَّ إنِّي أَعتَذِرُ إلَيك مِمَّا صنع هَؤُلاءِ ¬ يعْني أصْحابهُ ¬ ؤأَبْرأ إليكَ مِمَّا صنع هَؤُلاءِ ¬ يعني المُشركينَ ثُمَّ تقدَّم فاستَقبلهُ سعدُ بنُ مُعاذٍ فقال: يا سعدُ بنَ مُعاذٍ الجنَّةُ وربِّ النَّضْرِ إنِّي أجِدُ رِيحَهَا مِن دونِ أُحدٍ. قال سعدٌ: فما استَطعتُ يا رسول اللَّهِ مَا صنَع قال أنسٌ: فَوجدْنَا بِهِ بِضعاً وثَمانِينَ ضربةً بالسَّيفِ أوْ طَعنةَ برُمْحٍ أوْ رميةً بِسهمٍ ووجدناهُ قد قُتِلَ ومثَّلَ بِهِ المُشرِكونَ فَما عرفَهُ أحدٌ إلا أُختُهُ بِبنانِهِ. قال أنسٌ : كُنَّا نَرى ¬ أوْ نَظُنُّ ¬ أَنَّ هذِهِ الآيةَ نَزَلَتْ فِيهِ وفي أَشبَاهِهِ: { مِنَ المُؤْمِنينَ رِجَالٌ صدقُوا ما عَاهَدوا اللَّه عليْهِ فَمِنْهُمْ منْ قَضَى نَحْبَهُ } إلى آخرهَا [ الأحزاب : 23] . متفقٌ عليه ، وقد سبَقَ في باب المُجاهدة .

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Agam Enes ibn Nadyr (Allah ondan razy bolsun), Bedr söweşine gatnaşyp bilmändi. Şol sebäpli hem ol: “Ýa Resulallah! Müşriklere garşy eden ilkinji söweşiňde men ýokdum. Ýöne indi, egerde, Allah Tagala maňa müşriklere garşy ediljek bir söweşe gatnaşmaklygy miýesser edäýse, elbetde, Allah meniň nämeler etjegimi görerdi” diýdi.
Soňra Uhud söweşinde musulmanlaryň hatarlary daganda (agam Enes) dostlaryny göz öňüne tutup: “Eý, Allahym! Bularyň eden işleri üçin senden ötünç soraýaryn[1]” diýdi. Müşrikleri göz öňüne tutup bolsa: “Bularyň eden işlerinden hem Saňa sygynýaryn[2]” diýip, öňe tarap gitdi we Sa’d ibn Mugaza gabat geldi. Ol:
“Eý Sa’d! Arzuwym Jennetdir. Nadyryň Robbundan ant içýärin, men Uhudyň bärisinden Jennetiň ysyny alýaryn” diýdi.
Sa’d (bu wakany gürrüň berip durka): “Ýa Resulallah! Men onuň edişi ýaly edip bilmedim” diýdi. Enes (Allah ondan razy bolsun) sözüni dowam edip şeýle diýdi:
“(Söweşden soň) biz onuň şehid bolup ýatanyny gördük. Endamynda segsenden gowrak gylyç, naýza we peýkam yzlarynyň ýarasy bardy. Müşrikler ony tanalmaz ýagdaýda, bölekläp öldüripdirler. Ony hiç kim tanamady, diňe gyz dogany barmaklaryndan tanady”.
Enes (Allah ondan razy bolsun) şeýle diýdi: “Biz şu aýaty agam we oňa meňzeşler hakynda inen aýat diýip pikir ederdik”:
“Mu′minleriň arasynda Allaha beren wadalarynda duran ençeme mert ýigitler bardyr. Olaryň bir topary bu ýolda şehid boldy, bir topary bolsa (oňa) garaşýarlar.” (Ahzab – 23) «.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

“[1] Uhud söweşinde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem elli sany sahabany müşrikleri atly goşunyndan saklamak dagyň üstünde üçin goýdy. Ýöne olar müşrikleriň ýeňilip oturanyny görüp buýrugy diňlemen dagdan aşak indiler.
[2]Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň garşysyna söweşendikleri üçin

1318

وعنْ سمُرةَ رضي اللَّه عَنهُ قالَ: قال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « رأَيْتُ اللَّيْلَةَ رجُلين أتَياني فَصعِدا بي الشَّجرةَ فَأدْخَلاني دَاراً هِي أحْسنُ وَأَفضَل لَمْ أَر قَطُّ أَحْسنَ منها قالا: أَمَّا هذِهِ الدَّار فَدارُ الشهداءِ » .رواه البخاري وهو بعضٌ من حديثٍ طويلٍ فيه أنواع العلم سيأتي في باب تحريمِ الكذبِ إنْ شاءَ اللَّه تعالى .

Samuradan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Şu gün agşam düşümde iki sany adam gelip, meni bir agajyň üstüne çykardylar. Soňra olar meni hiç haçan görmedigim bir owadan, gowy bir jaýa saldylar. Ol iki adam maňa: “Bu jaý, şehitleriň jaýydyr” diýdiler”.

Salgylanma:

“(Buhary) (Bu hadys, köp dürli maglumatlary öz içine alýan we inşa Allah “Ýalan sözüň haramlygy” hakyndaky bapda dolulygyna beriljek uzyn hadysyň bir bölegidir.) “

1319

وعنْ أنسٍ رضي اللَّه عنْهُ أنَّ أُم الرَّبيعِ بنْتَ البَرَاءِ وهي أُمُّ حارثةَ بنِ سُرَاقةَ أتَتِ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَقَالَت: يا رَسُولَ اللَّهِ ألا تُحدِّثُني عَنْ حارِثَةَ وَكانَ قُتِل يوْمَ بدْرٍ فَإنْ كانَ في الجَنَّةِ صَبَرتُ وَإن كانَ غَيْر ذلكَ اجْتَهَدْتُ عليْهِ في البُكَاءِ ، فقال: « يا أُم حارِثَةَ إنَّهَا جِنانٌ في الجَنَّةِ وَإنَّ ابْنَكَ أَصاب الفرْدوْسَ الأَعْلى ». رواه البخاري.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

", Harisa ibn Surakaň ejesi, Ummu Rabi’ bintul-Bara, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip: “Ýa Resulallah! Maňa Harisa hakynda aýdyp bilersiňmi?” diýdi. Ol Bedr söweşinde öldürildi. Eger, ol Jennetde bolsa, sabyr ederin, ýogsam men onuň üçin kän aglaryn” diýdi.
Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Eý, Ummu Harisa! Elbetde Jennetiň içinde kän Jennetler bardyr. Seniň ogluň olaryň iň beýigi, Firdews Jennetindedir” diýdi”.
"

Salgylanma:

(Buhary)

1320

وعَنْ جابر بن عبدِ اللَّهِ رضي اللَّه عنْهُما قال: جِيءَ بابي إلى النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قدْ مُثِّل بِهِ فَؤُضعَ بَيْنَ يَديْه فَذَهَبْتُ أَكْشِفُ عنْ وجهِهِ فَنَهاني قَوْمٌ فقال النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «ما زَالَتِ الملائِكَةُ تُظِلُّهُ بِأَجْنِحَتِها» متفقٌ عليه.

Jabir ibn Abdulladan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Elhenç ýagdaýda öldürilen kakamyň[1] jesedini getirip, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň öňünde goýdular. Men baryp ýüzüni açjak boldum, adamlar meni sakladylar. Şonda Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Perişdeler henizem oňa ganatlary bilen kölege berip durlar” diýdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

bellikler:

[1]Abdulla ibn Jabiriň kakasyny müşrikler Uhud söweşinde öldüripdirler.

1321

وعَنْ سهل بن حُنَيْفٍ رضي اللَّه عنهُ أنَّ رَسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « مَنْ سأَلَ اللَّه تعالى الشَّهَادةَ بِصِدْقٍ بلَّغهُ منَازِلَ الشُّهَداءِ وإنْ ماتَ على فِراشِهِ ». رواه مسلم .

Sahl ibn Huneýfden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir adam çyn ýürekden Allah Tagaladan şehit bolmagy dilese, Allah ony eger düşeginde ýatyp ölse-de, şehitleriň derejesine ýetirer”.

Salgylanma:

(Muslim)