1382

وَعَنهُ أيضاً رضي اللَّه عنْه أنَّ رَسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « مَنْ دعا إلى هُدىً كانَ لهُ مِنَ الأجْر مِثلُ أُجورِ منْ تَبِعهُ لا ينْقُصُ ذلكَ من أُجُورِهِم شَيْئاً » .رواهُ مسلمٌ.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Adamlary dogry ýola çagyran kişä, özüne eýerenleriň sogaby ýaly sogap berler. Oňa eýerenleriň sogaplaryndan hiç zat kemelmez.

Salgylanma:

(Muslim)

1383

وعنْهُ قال: قَالَ رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « إذا ماتَ ابْنُ آدَم انْقَطَع عَملُهُ إلاَّ مِنْ ثَلاثٍ: صَدقَةٍ جارية أوْ عِلمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ أوْ وَلدٍ صالحٍ يدْعُو لَهُ » .رواهُ مسلمٌ.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Adam ogly ölenden soň, şu üç ýoldan başga ähli amallarynyň sogaby kesiler:
1. Sadakaýy-järiýe (Ulanşy dowam edýän sogaply amallar: suw çekmek, mesjit, ýol, köpri gurmak we ş.m. akyp durýan sadaka)
2. Peýdaly ylym (adamlara peýdaly ylym öwretmek) .
3. Yzyndan doga-dileg edýän (haýyrly, imanly) salyh perzentler”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1384

وَعنْهُ قَالَ: سمِعْتُ رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ: « الدُّنْيَا ملْعُونَةٌ ، ملْعُونٌ ما فِيهَا إلاَّ ذِكرَ اللَّه تَعَالى وما والاَهُ ، وعَالماً ، أوْ مُتَعلِّماً ». رواهُ الترمذيُّ وقال : حديثٌ حسنٌ.قولهُ « وَمَا وَالاهُ » أي : طاعةُ اللِّه .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Dünýä we onuň içindäki ähli zatlar melgundyr (näletlenendir). Diňe Allah Tagalanyň zikri[1] we oňa golaý ybadatlar şeýle hem alym we ylym öwrenýänler[2] olardan däldirler”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol hadys hasan, diýipdir)

bellikler:

“[1] Allahy ýatlamak we Oňa ýakynlaşdyrýan ybadatlar
[2] Allahyň razylygy üçin öwretmek we öwrenmek

1385

وَعَنْ أنسٍ رضي اللَّه عنْهُ قالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « مَن خرَج في طَلَبِ العِلمِ فهو في سَبيلِ اللَّهِ حتى يرجِعَ » . رواهُ الترْمِذيُّ وقال: حديثٌ حَسنٌ.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Ylym gözläp ýola çykan adam, tä )öýüne) gaýdyp gelýänçä, Allah ýolundadyr”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol hadys Hasan – diýipdir) Zagyfmy?

1386

وعَنْ أبي سَعيدٍ الخدْرِيِّ رضي اللَّه عَنْهُ عَنْ رسُولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « لَنْ يَشبَع مُؤمِنٌ مِنْ خَيْرٍ حتى يكون مُنْتَهَاهُ الجَنَّةَ ». رواهُ الترمذيُّ وقَالَ: حديثٌ حسنٌ .

Ebu Sa’yd El-Hudrydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Mu’min adam Jennete girýänçä haýyrdan (sogaply işlerden) doýmaz”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol hadys Hasan, diýipdir) (Da’yf hadys)

1387

وعَنْ أبي أُمَامة رضي اللَّه عنْهُ أنَّ رَسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « فضْلُ الْعالِم على الْعابِدِ كَفَضْلي على أَدْنَاكُمْ » ثُمَّ قال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « إنَّ اللَّه وملائِكَتَهُ وأَهْلَ السَّمواتِ والأرضِ حتَّى النَّمْلَةَ في جُحْرِهَا وحتى الحُوتَ لَيُصَلُّونَ عَلى مُعلِّمِي النَّاسِ الخَيْرْ» رواهُ الترمذي وقالَ: حَديثٌ حَسنٌ.

Ebu Umamadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Alym adamyň abytdan (ybadat edýän adamdan) artykmaçlygy, Meniň siziň içiňizdäki iň pes adamdan artykmaçlygym ýalydyr”.
Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem sözüni dowam etdirip şeýle diýdi: “Elbetde, Allah, Onuň perişdeleri, asman we ýer ähli (ýaşaýjylary), hatda hinindäki garynjalar, suwdaky balyklara çenli, adamlara haýyr öwredýänlere doga-dileg ederler”.
"

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol hadys Hasan – diýipdir)

1388

وَعَنْ أبي الدَّرْداءِ رضي اللَّه عَنْهُ قَال: سمِعْتُ رَسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقولُ: « منْ سلك طَريقاً يَبْتَغِي فِيهِ علْماً سهَّل اللَّه لَه طَريقاً إلى الجنةِ وَإنَّ الملائِكَةَ لَتَضَعُ أجْنِحَتَهَا لِطالب الْعِلْمِ رِضاً بِما يَصْنَعُ وَإنَّ الْعالِم لَيَسْتَغْفِرُ لَهُ منْ في السَّمَواتِ ومنْ في الأرْضِ حتَّى الحِيتانُ في الماءِ وفَضْلُ الْعَالِم على الْعابِدِ كَفَضْلِ الْقَمر عَلى سائر الْكَوَاكِبِ وإنَّ الْعُلَماءَ وَرَثَةُ الأنْبِياءِ وإنَّ الأنْبِياءَ لَمْ يُورِّثُوا دِينَاراً وَلا دِرْهَماً وإنَّما ورَّثُوا الْعِلْمَ فَمنْ أَخَذَهُ أَخَذَ بِحظٍّ وَافِرٍ ». رواهُ أبو داود والترمذيُّ. (قال المحدث الألباني في صحيح أبي داود: صحيح، الصفحة أو الرقم 3641).

Ebud-Derdadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Bir adam ylym almak üçin ýola düşse, Allah oňa Jennete barýan ýoly aňsat eder. Elbetde, perişdeler ylym gözleýänleriň edýän işlerinden hoşal bolup, olaryň üstlerine ganatlaryny ýaýarlar. Asmandaky we ýerdäki ähli zatlar hat-da suwdaky balyklara çenli, alym adama magfiret (ýalkowlyk) dilärler. Alymyň abytdan (ybadat edýän adamdan) artykmaçlygy, aýyň beýleki ýyldyzlardan artykmaçlygy ýalydyr. Elbetde, ulamalar (alymlar) Pygamberleriň mirasdüşerleridir. Pygamberler altyn ýa-da kümüş miras goýman, diňe ylym miras goýup gitdiler. Ony alan adam bolsa, uly bir paý alan adam bolar”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud we Tirmizi. Albani “Sahyh Ebu Dawud”-de sahyh hadys diýdi (3641))

1389

وعنِ ابن مسْعُودٍ رضي اللَّه عنْهُ قال: سمِعْتُ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ: «نَضَّرَ اللَّه امْرءاً سمِع مِنا شَيْئاً فبَلَّغَهُ كما سَمعَهُ فَرُبَّ مُبَلَّغٍ أوْعى مِنْ سَامِع ». رواهُ الترمذيُّ وقال: حديثٌ حَسنٌ صَحيحٌ .

Ibn Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Bizden bir zat eşidip, ony eşidişi ýaly başgalara-da ýetiren adamyň Allah ýüzüni ak etsin! Käbir (ylym) ýetirilen adamlar bardyr, olar özi eşiden adamdan hem has gowy düşünip, özleşdirerler”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol hadys Hasan sahyh – diýipdir)

1390

وعن أبي هُريرةَ رضي اللَّه عنْهُ قال: قال رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « منْ سُئِل عنْ عِلمٍ فَكَتَمَهُ أُلجِم يَومَ القِيامةِ بِلِجامٍ مِنْ نَارٍ ». رواهُ أبو داود والترمذي ، وقال : حديثٌ حسنٌ .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir kişi (din) alymyndan özüne gerekli bolan bir ylmy soranda, alym dogrusyny aýtman ýaşyrsa, ol alym Kyýamat gününde otdan bolan jylaw bilen jylawlanyp (jezalandyrylar)”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud we Tirmizi. Ol hadys hasan – diýipdir)

1391

وعنه قال: قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « منْ تَعلَّمَ عِلماً مِما يُبتَغَى بِهِ وَجْهُ اللَّهِ عز وَجَلَّ لا يَتَعلَّمُهُ إلا ليصِيبَ بِهِ عرضاً مِنَ الدُّنْيا لَمْ يجِدْ عَرْفَ الجنَّةِ يوْم القِيامةِ » يعني: ريحها . رواه أبو داود بإسناد صحيح.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kimde-kim Allah Azza we Jelläniň razylygy üçin öwrenilýän (şerigatyň) bir ylmyny, diňe dünýewi maksat (bähbit) üçin öwrense, Kyýamat güni Jennetiň ysynam almaz”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud, sahyh isnad bilen rowaýat etdi)

1392

وعنْ عبدِ اللَّه بن عمرو بن العاص رضي اللَّه عَنهُما قال: سمِعتُ رسولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول: « إنَّ اللَّه لا يقْبِض العِلْم انْتِزَاعاً ينْتزِعُهُ مِنَ النَّاسِ ولكِنْ يقْبِضُ العِلْمَ بِقَبْضِ العُلَماءِ حتَّى إذا لمْ يُبْقِ عالماً اتَّخَذَ النَّاسُ رُؤوساً جُهَّالاً فَسئِلُوا فأفْتَوْا بغَيْرِ علمٍ فَضَلُّوا وأَضَلُّوا » .متفقٌ عليه .

Abdulla ibn ‘Amr ibn ‘Asdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Allah ylmy adamlardan (ýatlaryndan, beýnilerinden) aýyrmak bilen däl-de, alym adamlary (öldürip) ortadan aýyrmak bilen, ylmy alar. Netijede, ortada hiç bir alym goýmaz. Adamlar nadan (ylymsyz) adamlary özlerine ýolbaşçy ederler. Olardan käbir soraglar soralanda, ylymsyz jogap (petwa) bererler. Şeýlelikde, hem özlerini, hem-de başgalaryny azaşdyrarlar”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1393

وعن أبي هُرَيْرة رضي اللَّه عنْهُ أَنَّ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أُتِي لَيْلةَ أُسْرِيَ بِهِ بِقَدَحَيْن مِن خَمْر ولَبن فنظَرَ إلَيْهِما فأَخذَ اللَّبنَ فَقَالَ جبريلُ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « الحمْدُ للَّهِ الَّذي هَداكَ للفِطْرةِ لوْ أخَذْتَ الخَمْرَ غَوتْ أُمَّتُكَ « .رواه مسلم .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

"Isra gijesinde Pygamberimiz sallallahu aleýhi weselleme birinde şerap beýlekisinde bolsa süýt bolan iki sany gap getiripdirler. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem gaplara seredip süýtli gaby alypdyr. Jebraýyl aleýhissalam şeýle diýipdir:
“Fytrata ýagny, seni adamyň ýaradylyş maksadyna laýyk bolana ugrukdyran Allaha hamd bolsun. Eger-de, şeraby alan bolsadyň, ymmatyň (dogry ýoldan) azaşyp ýoldan çykardy” diýdi”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1394

وعنْهُ عنْ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « كُلُّ أمْرٍ ذِي بال لا يُبْدأُ فيه بـــ : الحمد للَّه فَهُوَ أقْطُع « حديثٌ حسَنٌ رواهُ أبو داود وغيرُهُ .

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Älhamdulilläh” diýip başlanmadyk her bir möhüm iş, bereketsiz bolar”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud we başgalar. Hasan hadys) (Da’yf hadys)

1395

وعَن أبي مُوسى الأشعريَّ رضي اللَّه عنْهُ أنَّ رسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « إذا ماتَ ولَدُ العبْدِ قال اللَّه تعالى لملائِكَتِهِ: قَبضْتُمْ ولَدَ عبْدِي؟ فيقولُون: نَعمْ ، فَيقولُ: قبضتُم ثَمرةَ فُؤَادِهِ؟ فيقولون: نَعَمْ ، فيقولُ: فَمَاذَا قال عَبْدي؟ فيقولون: حمِدكَ واسْتَرْجَع فَيقُولُ اللَّه تَعالى: ابْنُوا لِعَبْدِي بيْتاً في الجنَّةِ وسَمُّوهُ بَيْتَ الحمْدِ « رواهُ الترمذي وقالَ: حديثٌ حسنٌ .

Ebu Musa Aşgarydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Bir gulunyň çagasy ölende, Allah Tagala perişdelerine: “Bendämiň çagasyny elinden aldyňyzmy?” diýip sorar. Olar hem: “Hawa” diýerler. Allah Tagala: “Gulumyň köňül miwesini gopardyňyzmy?” diýip sorar. Perişdeler: “Hawa” diýerler. Allah Tagala ýene-de: “Bendäm näme diýdi?” diýip sorar. Perişdeler: “Saňa hamd aýtdy we “Innä lillähi wä innä iläýhi roji’un!” (Elbetde, biz Allahyňkydyrys we Onuň ýanyna gaýdyp bararys!) diýip aýtdy” diýerler.
Allah Tagala şeýle buýrar: “Gulum üçin Jennetde bir köşk guryň we adyna-da “Hamd köşgi” diýip goýuň!”.
"

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: Hadys hasan – diýipdir).

1396

وعنْ أنَسَ رضي اللَّه عنهُ قال: قال رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « إنَّ اللَّه لَيرضي عنِ العبْدِ يَأْكُلُ الأكْلَةَ فَيَحْمَدُهُ عَليْهَا وَيَشْرب الشَّرْبَةَ فَيَحْمَدُهُ عَلَيْهَا « .رواهُ مسلم.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Allah, bendesi bir zat iýip-içenden soňra hamd etse, ondan razy bolar”[1].

Salgylanma:

(Muslim)

bellikler:

[1] Ýagny nahar iýip bolandan soň “Elhamdulilläh” (Allaha şükür) diýse, iýen nygmatynyň şükrüni etdigi bolar we Allah ondan razy bolar

1397

وعنْ عبد اللَّه بن عمرو بن العاص رضي اللَّه عنْهُمَا أنَّهُ سمِع رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ: «من صلَّى عليَّ صلاَةً صلَّى اللَّه علَيّهِ بِهَا عشْراً « .رواهُ مسلم.

Abdulla ibn ‘Amr ibn ‘Asdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Kim maňa bir gezek salawat aýtsa, Allah oňa on esse salawat (ýagny merhemet) eder”.

Salgylanma:

(Muslim)

1398

وعن ابن مسْعُودٍ رضي اللَّه عنْهُ أنَّ رسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « أَوْلى النَّاسِ بي يوْمَ الْقِيامةِ أَكْثَرُهُم عَليَّ صلاةً « .رواه الترمذي وقال : حديثٌ حسنٌ .

Ibn Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kyýamat güni maňa iň ýakyn boljak adam, maňa iň köp salawat aýdan adamdyr”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: Hadys hasan – diýipdir)

1399

وعن أوس بن أوس رضي اللَّه عنْهُ قال : قالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: إنَّ مِن أَفْضلِ أيَّامِكُمْ يَوْمَ الجُمُعةِ فَأَكْثِرُوا عليَّ مِنَ الصلاةِ فيه فإنَّ صَلاتَكُمْ معْرُوضَةٌ علَيَّ . فقالوا: يا رسول اللَّه وكَيْفَ تُعرضُ صلاتُنَا عليْكَ وقدْ أرَمْتَ؟ يقولُ:بَلِيتَ قالَ: إنَّ اللَّه حَرم على الأرْضِ أجْساد الأنْبِياءِ .رواهُ أبو داود بإسنادٍ صحيحِ .

Ews ibn Ewsden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Günleriň iň gowusy juma günüdir. Şol gün meniň üçin köpräk salawat aýdyň. Çünki siziň aýdan salawatlaryňyz maňa gelip gowuşar”.
Sahabalar: “Ýa Resulallah! Siz toprak bolup gideniňizden soňra biziň okan salawatlarymyz nädip size gelip gowuşar?” diýip soradylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Allah Tagala pygamberleriň jesetlerini çüýretmegi topraga haram etdi” diýdi. "

Salgylanma:

(Ebu Dawud, sahyh isnad bilen rowaýat etdi)

1400

وعنْ أبي هُريْرةَ رضي اللَّه عنهُ قال : قال رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « رَغِم أنْفُ رجُلٍ ذُكِرْتُ عِنْدَهُ فَلَمْ يُصَلِّ علَيَّ .« رواهُ الترمذي وقالَ : حديثٌ حسنٌ.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Ýanynda meniň adym agzalanda, maňa salawat aýtmaýan adamyň goý, burny ýerden süýrensin (ýagny masgara bolup, heläk bolsun)!”.

Salgylanma:

(Tirmizi. Ol: Hadys hasan diýipdir)

1401

وعنهُ رضي اللَّه عنْهُ قال: قالَ رَسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « لا تَجْعلُوا قَبْرِي عِيداً وَصلُّوا عَلَيَّ فَإنَّ صَلاتَكُمْ تَبْلُغُني حيْثُ كُنْتُمْ « .رواهُ أبو داود بإسناد صحيح.

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Meniň gabrymy baýramçylyk edilýän ýere öwürmäň. Maňa salawat aýdyň, çünki siz nirede bolsaňyz hem siziň salawatlaryňyz Maňa gelip ýeter”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud, sahyh isnad bilen rowaýat etdi)