1582

وعَنْهُ قَالَ : ذَكَرَ رَجُلٌ لِرَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أنَّهُ يُخْدعُ في البُيُوعِ ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « منْ بايَعْتَ ، فَقُلْ لا خِلابَةَ » .متفقٌ عليه . « الخِلابةُ » بخاءٍ معجمةٍ مكسورة ، وباءٍ موحدة : وهي الخدِيعةُ .

Ýene-de ibn Omardan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir adam Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň (ýanyna gelip mydama) söwda edende özüniň aldanýandygyny aýdyp berdi. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem oňa: “Kim bilen söwda etseň, “Lä hiläbe!” (Yslam dininde) aldaw, hilegärlik ýokdur diýip aýt!” didi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1583

"وَعَنْ أبي هُرَيْرَةَ رضي اللَّه عَنهُ قَال: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم : « مَنْ خَبَّب زَوْجَة امْرِيءٍ أوْ ممْلُوكَهُ ، فَلَيْسَ مِنَّا » .رواهُ أبو داود . « خبب » بخاءٍ معجمة ، ثم باءٍ موحدة مكررة : أيْ : أفسدَهُ وخدعَهُ .
(قال المحدث الألباني في صحيح أبي داود: صحيح، الصفحة أو الرقم 2175).
"

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir kişiniň aýalyny ýa-da guluny aldan adam, bizden däldir!”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud. Albani “Sahyh Ebu Dawud”-de sahyh hadys diýdi (2175))

1584

وعَنْ عبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرو بْنِ العاص رضي اللَّه عَنْهُمَا أنَّ رسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « أرْبعٌ مَنْ كُنَّ فيهِ كانَ مُنَافِقاً خالصاً وَمَنْ كانتْ فيه خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كانَ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفاقِ حتَّى يدعها: إذا أؤتمِنَ خانَ وإذا حدَّثَ كَذَب وإذا عاهَدَ غَدَر وإذا خَاصَم فَجر». متفقٌ عليه .

Abdulla ibn ‘Amr ibn al-‘Asdan Allah ol ikisinden razy bolsun, rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Kimde şu dört häsiýet bar bolsa, ol adam hakyky munafykdyr (ikiýüzlidir). Kimde olardan biri bar bolsa, onda ol adamda tä, ol häsiýetini taşlaýança munafyklygyň bir häsiýeti bar boldugydyr:
1. Berilen amanata hyýanat eder.
2. Sözlese ýalan sözlär.
3. Söz berse sözünde durmaz.
4. Dawa-jenjel edende şerraýlyk eder (şerigatyň çäginden çykar). "

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1585

وعن ابن مسْعُودٍ، وابنِ عُمرَ، وأنسٍ رضي اللَّه عنهُمْ قَالُوا: قَالَ النبيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « لِكُلِّ غَادِرٍ لِوَاءٌ يوْمَ القِيامةِ يُقَالُ: هذِهِ غَدْرَةُ فُلانٍ» .متفقٌ عليه .

Ibn Mes’uddan, Ibn Omardan we Enesden (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir: "

“Ähdini bozup, sözünde durmadyk her kimin Kyýamat gününde bir baýdagy bolar we bu pylan kişiniň sözünde durmandygynyň alamaty, diýiljekdir”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1586

وَعَنْ أبي سَعِيدٍ الخُدْرِي رضي اللَّه عَنهُ أنَّ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال: لِكُلِّ غَادِرٍ لِواءٌ عِندَ إسْتِه يَوْمَ القِيامةِ يُرْفَعُ لَهُ بِقدْرِ غدْرِهِ ألا ولا غَادر أعْظمُ غَدْراً مِنْ أمير عامَّةٍ » . رواه مسلم .

Ebu Sa’yd Hudrydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kyýamat güni her bir sözünde durmadyk adamyň arkasynda ähdi wepasyzlygynyň derejesine görä bir baýdak galdyrylar. Ägä boluň! Söz berip yzynda durmadyk ýolbaşçylaryň ähdi wepasyzlygyndan has uly wepasyzlyk ýokdur”.

Salgylanma:

(Muslim)

1587

وعنْ أبي هُرَيرةَ رضي اللَّه عنهُ عن النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: قَالَ اللَّه تعالى: ثَلاثَةٌ أنا خَصْمُهُمْ يوْمَ القِيَامَةِ: رَجُلٌ أعطَى بي ثُمْ غَدَرَ، وَرجُلٌ باع حُراً فأَكل ثمنَهُ، ورجُلٌ استَأجرَ أجِيراً فَاسْتَوْفي مِنهُ ولَمْ يُعْطِهِ أجْرَهُ» رواه البخاري .

Ebu Sa’yd El-Hudrydan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Allah Tagala şeýle diýdi: “Kyýamat güni Men şu üç adamdan dawagärdirin (duşmanydyryn):
1. Meniň adymdan söz berip, soňra sözünde durmadyk adam.
2. Azat adamy gul hökmünde satyp, puluny iýen adam.
3. Hakyna işçi tutup, (işledip) soňra hakyny bermedik adam”.
"

Salgylanma:

(Buhary)

1588

وعنْ أبي ذَرٍّ رضي اللَّه عنهُ عنِ النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « ثَلاثةٌ لا يُكلِّمُهُمْ اللَّه يوْمَ القيامةِ ولا يَنْظُرُ إليْهِمْ ولا يُزَكِّيهِمْ وَلهُمْ عذابٌ أليمٌ « قال: فَقرأها رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم ثَلاثَ مَرَّاتٍ. قال أبو ذرٍّ: خَابُوا وخَسِروا منْ هُمْ يا رسولَ اللَّه؟ قال المُسبِلُ، والمَنَّانُ، والمُنْفِقُ سلعتهُ بالحِلفِ الكَاذبِ » .رواه مسلم .

Ebu Zerrden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Üç hili adam bardyr, Kyýamat güni Allah olar bilen gürleşmez, ýüzlerine seretmez, olary aklamaz we olar üçin elhenç azap bardyr. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bu sözleri üç gezek gaýtalady. Ebu Zerr: “Ýa Resulallah! Bu şowsuzlyga uçrap, uly bir ýitgi çekjek (betbagtlar) kimler?” – diýip sorady. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Egin-eşiklerini tekepbirlikden (ulumsylykdan) ýaňa, ýerden süýreýän adam. (Eden ýagşylygyny) minnet edýän adam we ýalandan ant içip, harytlaryny satýan adamdyr” diýdi”.

وفي روايةٍ له : « المسبلُ إزارهُ » يعْني : المسْبِلُ إزَارهُ وثَوْبَهُ أسفَلَ مِنِ الكَعْبَيْنِ للخُيَلاءِ.

Onuň başga bir rowaýatynda:

“Izaryny süýreýän...” – diýip gelýär. Ýagny bu diýdigi: Eşigini tekepbirlikden ýaňa topugyndan aşak düşürip, süýräp gezýän adam diýmekdir.

Salgylanma:

(Muslim)

1589

وعَنْ عِياض بْنِ حمار رضي اللَّه عنْهُ قَال: قَال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « إن اللَّه تَعالى أوْحَى إليَّ أن تواضعُوا حَتى لا يبْغِيَ أحَدٌ على أحدٍ ولا يفْخرَ أحدٌ على أحدٍ » .رواه مسلم . قال أهلُ اللغةِ : البَغيُ : التَّعَدِّي والاستِطالةُ .

‘Yýad ibn Himarden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Allah Tagala maňa, biri-biriňize haksyzlyk, zulum etmezlik üçin we hiç kimiň başga biriniň ýanynda öwünmezligi üçin pespäl (kiçi göwünli) bolmagyňyzy wahyý etdi!”.

Salgylanma:

(Muslim)

1590

وعن أبي هُريرةَ رضي اللَّه عنْهُ أنَّ رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال: « إذا قال الرَّجُلُ: هلَكَ النَّاسُ فهُو أهْلَكُهُمْ » .رواه مسلم.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir kişi (äsgermezlikden): “Adamlar heläk bolupdyr!”[1] diýse, asyl heläk bolan onuň özüdir”.

الرِّوايةُ المشْهُورةُ : « أهْلكُهُمْ » بِرفعِ الكافِ ورُوِي بِنَصبِهَا. وهذا النَّهي لمنْ قالَ ذلكَ عجْباً بِنفْسِهِ وتصاغُراً للناسِ وارْتِفاعاً علَيْهمْ ، فهَذَا هُو الحرام وأما منْ قالهُ لما يرى في الناس مِن نقْصٍ في أمْر دينِهِم وقَالهُ تَحزُّناً علَيْهِمْ وعلى الدِّينِ فلا بأس بهِ. هَكَذا فَسَّرهُ العُلماءُ وفصَّلوهُ ومِمنْ قالَه مِنَ الأئمةِ الأعْلام: مالكُ ابنُ أنسٍ والخَطَّابيُّ، والحميدِيُّ وآخرونَ، وقد أوْضَحْته في كتاب « الأذْكَارِ » .

Bu gadaganlyk, özüne buýsanyp, adamlary kiçi saýyp, olara tekepbirlik edýän adam üçindir. Bu haramdyr. Emma adamlardaky görýän dini kemçilikleri üçin, olara gynanyp diýse, onuň zyýany ýokdyr. Bu hadysy alymlar şeýle düşündiripdirler. Olardan: Mälik ibn Enes, Al-Hattaby, Al-Humeýdi we başgalar. Men muny “Al-Azkar” kitabymda-da düşündirip geçipdim.

Salgylanma:

(Muslim)

bellikler:

[1] Ýagny “Adamlaryň işi gaýdypdyr!” diýip, adamlary kemsitjek bolsa.

1591

وعنْ أنَسٍ رضي اللَّه عنهُ قال: قال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « لا تَقَاطَعُوا، ولا تَدابروا، ولا تباغضُوا، ولا تحاسدُوا، وكُونُوا عِبادَ اللَّهِ إخْواناً. ولا يحِلُّ لمُسْلِمٍ أنْ يهْجُرَ أخَاهُ فَوقَ ثَلاثٍ » .متفقٌ عليه .

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Biri-biriňizden gatnaşygy kesmäň, birek-birekden ýüz öwürmäň, biri-biriňizi duşmançylyk edip ýigrenmäň, biri-biriňize hasad, göriplik etmäň! Eý, Allahyň bendeleri, dogan boluň! Musulman kişä öz musulman doganyndan üç günden artyk ýüz öwürmegi (gürleşmän gezmegi) halal däldir!”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1592

وعنْ أبي أيوبَ رضي اللَّه عنْهُ أنَّ رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال: « لا يحِلُّ لمُسْلِمٍ أنْ يَهْجُرَ أخَاهُ فوْقَ ثَلاثِ لَيالٍ: يلتَقِيانِ فيُعرِضُ هذا ويُعرِضُ هذا وخَيْرُهُما الَّذِي يبْدأ بالسَّلامِ » .متفقٌ عليه.

Ebu Eýýubdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir musulmanyň öz (musulman) doganyndan üç gijeden artyk öýke-kine etmekligi halal däldir. Olar duşuşan wagtlary biri-birlerinden ýüz öwürerler. Emma ol ikisiniň iň gowusy ilki bilen salam berýänidir”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1593

وعنْ أبي هُريرةَ رضي اللَّه عنْه قَال: قَال رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « تُعْرضُ الأعْمالُ في كُلِّ اثنين وخَميس فيغفِر اللَّه لِكُلِّ امْريءٍ لا يُشْرِكُ بِاللَّهِ شَيْئاً إلا امْرءًا كَانَتْ بيْنَهُ وبيْنَ أخِيهِ شَحْناءُ. فيقُولُ: اتْرُكُوا هذَينِ حتَّى يصْطلِحا » .رواه مسلم .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Her duşenbe we penşenbe günleri adamlaryň amallary (Allaha) görkeziler. (Musulman) dogany bilen arasynda duşmançylyk bar bolan adamdan başga, Allaha hiç bir zady şirk getirmeýän her bir adamyň günäleri bagyşlanar. “Bu ikisi tä, biri-birleri bilen ýaraşýançalar degmäň (garaşyň)!” diýerler”.

Salgylanma:

(Muslim)

1594

وعَنْ جابرٍ رضي اللَّه عنْهُ قَال: سمِعْتُ رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ: « إنَّ الشَّيْطَانَ قَدْ يئسَ أنْ يَعْبُدهُ المُصلُّون في جَزيرةِ العربِ ولكِن في التَّحْرِيشِ بيْنهم » .رواه مسلم . « التَحْرِيشُ » الإفسادُ وتغييرُ قُلُوبِهم وتَقَاطُعُهم .

Jabirden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Şeýtan, Arap ýarymadasyndaky namaz okaýan musulmanlaryň özüne ybadat etmeginden umydyny üzdi. Ýöne olaryň aralaryny kesmek, bozmak umydyndan welin el çekmedi”.

Salgylanma:

(Muslim)

1595

وعنْ أبي هريرة رضي اللَّه عَنْه قَال: قال رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم « لا يحِلُّ لمسْلِمٍ أنْ يهْجُرَ أخَاه فوْقَ ثَلاثٍ ، فمنْ هَجر فَوْقَ ثلاثٍ فمات دخَل النَار » . رواهُ أبو داود بإسْنادٍ على شرْطِ البخاري.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir musulmanyň öz (musulman) doganyndan üç gijeden artyk öýke-kine etmekligi halal däldir. Üç günden artyk öýkeli bolup, ölen adam Jähenneme girer”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud, Buharynyň şertine laýyk isnad bilen rowaýat etdi)

1596

وعَنْ أبي خرَاشٍ حدْرَدِ بن أبي حدْردٍ الأسْلمي ويُقَالُ السُّلمي الصَّحابِي رضي اللَّه عَنْهُ أنَّهُ سَمِعَ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ: « منْ هَجر أخاهُ سَنَةً فَهُو كَسفْكِ دمِهِ ». رواه أبو داود بإسناد صحيح .

Es-Sulemi hem diýilýän, Ebu Hiraş Hadred ibn Ebu Hadred El-Eslemi sahabadan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşidipdir:

“(Musulman) doganyndan bir ýyllap ýüzüni sowup, gürleşmän öýkeli gezen adam, onuň ganyny döken adam ýaly (günä gazanar)”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud, sahyh isnad bilen rowaýat etdi)

1597

وعنْ أبي هُرَيْرةَ رضي اللَّه عَنْهُ أنَّ رسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « لا يَحِلُّ لمُؤْمِنٍ أنْ يهْجُرَ مُؤْمِناً فَوْقَ ثَلاثٍ فَإنْ مرَّتْ بِهِ ثَلاثٌ فَلْيَلْقَهُ ولْيُسَلِّمْ عَلَيْهِ، فَإن رَدَّ عليهِ السَّلام فقَدِ اشْتَرَكَا في الأجْرِ وإنْ لَمْ يَرُدَّ عَلَيْهِ فَقَدْ باءَ بالإثمِ وخَرَجَ المُسلِّمُ مٍن الهجْرةِ». رواهُ أبو داود بإسنادٍ حسن . قال أبو داود: إذا كَانَتِ الهجْرَةُ للَّهِ تَعالى فَلَيْس مِنْ هذَا في شيءٍ .

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir mu’miniň başga bir mu’minden üç günden artyk ýüz sowmagy (öýke-kine etmegi) halal däldir. Üç gün geçenden soň oňa duşup, salam bersin. Eger salamyna jogap berse, ikisi hem sogap gazanar. Egerde jogap bermese, salamy almadyk adam günäkär bolar, salam beren musulman bolsa, öýkeden çykdygy bolar”.

Salgylanma:

“(Ebu Dawud, hasan isnad bilen rowaýat etdi) Ebu Dawud şeýle diýipdir: Egerde bu aýralyk, öýke-kine Allah üçin bolsa, onda bu aýdylanlar bilen onuň hiç hili baglanşygy ýokdur. “

1598

وعن ابْنِ عُمَرَ رضي اللَّه عنْهُمَا أنَّ رسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال: « إذا كَانُوا ثَلاثَةً، فَلا يَتَنَاجَى اثْنَانِ دُونَ الثَّالِثِ » .متفقٌ عليه.

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Üç kişi bir ýerdekä, iki bolup üçünjiniň ýanynda pyşyrdaşyp gepleşmesinler”.

ورواه أبو داود وَزاد: قَالَ أبُو صالح : قُلْتُ لابْنِ عُمرَ: فأربعة ؟ قَالَ: لا يضرُّكَ.

Ebu Dawud hem bu hadysy rowaýat edip, şulary goşup getiripdir:

“Ebu Salyh şeýle diýipdir: “Men Ibn Omardan: “Eger dört bolup duran bolsalar näme?” diýip soradym. “Onda zyýany ýokdur” diýdi”.

ورواه مالك في « المُوطأ »: عنْ عبْدِ اللَّهِ بنِ دِينَارٍ قَالَ: كُنْتُ أنَا وَابْنُ عُمرَ عِند دارِ خالِدِ بن عُقبَةَ التي في السُّوقِ، فَجاءَ رجُلٌ يُريدُ أنْ يُنَاجِيَهُ، ولَيْس مع ابنِ عُمر أحَدٌ غَيْري فَدعا ابنُ عُمرَ رجُلاً آخر حتَّى كُنَّا أرْبَعَةً فقال لي وللرَّجُلِ الثَّالِثِ الَّذي دَعا: اسْتَأخِرا شَيْئاً فإنِّي سَمِعْتُ رسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ: «لا يَتَنَاجَى اثْنَانِ دونَ وَاحدٍ ».

Mundan başgada Ymam Mälik “Muwattada” Abdulla ibn Dinardan şeýle rowaýat edipdir:

“Bir gezek men Ibn Omar bilen bazaryň golaýynda ýerleşýän Halid ibn ‘Ukbanyň öýündekäm, bir adam gelip onuň bilen pyşyrdaşyp gepleşjek boldy. Öýde Ibn Omardan we menden başga hiç kim ýokdy. Soňra Ibn Omar başga bir adamy çagyrdy, biz dört adam bolduk. Soňra ol maňa we üçünji çagyran adamsyna garap şeýle diýdi: “Siz biraz çekiliň, çünki men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň: “Iki kişi üçünji adamyň ýanynda pyşyrdaşyp gepleşmesinler” diýenini eşitdim” diýdi.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1599

وَعن ابنِ مسْعُودٍ رضي اللَّه عنهُ أنَّ رسُولَ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « إذا كُنْتُمْ ثَلاثة، فَلا يَتَنَاجى اثْنَانِ دُونَ الآخَرِ حتَّى تخْتَلِطُوا بالنَّاسِ، مِنْ أجْل أنَّ ذَلكَ يُحزِنُهُ » .متفقٌ عليه.

Ibn Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Üç kişi bir ýerde bolan mahalyňyz, başga adamlara baryp goşulýançaňyz, iki bolup, beýlekini gyra goýup pyşyrdaşyp gepleşmäň. Çünki bu ony gynandyrar”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1600

وَعنِ ابنِ عُمر رضي اللَّه عنْهُما أنّْ رسول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال: « عُذِّبتِ امْرَأةٌ في هِرَّةٍ حبستها حَتَّى ماتَتْ فَدَخلَتْ فِيهَا النَّارَ لا هِيَ أطْعمتْهَا وسقَتْها إذ هي حبَستْهَا ولا هِي تَرَكتْهَا تَأكُلُ مِنْ خَشَاشِ الأرض.» متفقٌ عليه. «خَشَاشُ الأرْضِ » بفتح الخاء المعجمةِ وبالشينِ المعجمة المكررة: وهي هَوامُّها وحشَراتُها.

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bir aýal bir pişigi ölýänçä (üstüni ýapyp) gabap goýany üçin, oňa azap berildi we şol sebäpli hem dowzaha girdi. Haýwany gabap goýan mahaly oňa iýer-içer ýaly hiç zat bermändir we ýerdäki mör-möjeklerden iýer ýaly erkinligine-de goýbermändir”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1601

وعنْهُ أنَّهُ مرَّ بفِتْيَانٍ مِنْ قُريْشٍ قَدْ نصبُوا طَيْراً وهُمْ يرْمُونَهُ وقَدْ جعلُوا لِصاحبِ الطَّيْرِ كُلَّ خَاطِئةٍ مِنْ نَبْلِهِمْ فَلَمَّا رأوُا ابنَ عُمرَ تفَرَّقُوا فَقَالَ ابنُ عُمَرَ: منْ فَعَلَ هذا؟ لَعنَ اللَّه مَن فَعلَ هذا إنَّ رسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم لَعَنَ من اتَّخَذَ شَيْئاً فِيهِ الرُّوحُ غَرضاً. متفقٌ عليه . «الْغرَضُ»: بفتح الغين المعجمة والراءِ وهُو الهَدفُ والشَّيءُ الَّذي يُرْمَى إلَيهِ.

Ýene-de Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

bir gün ol Kureýşli ýaş ýigitleriň ýanyndan geçip barýarka, olaryň bir guşy nyşana goýup, ok atyp duranlaryny gördi. Olar nyşana degmedik her bir oklary üçin guş eýesine töleg edýärdiler. Olar Ibn Omaryň gelýänini görüp, dargadylar. Ibn Omar olara: “Muny kim etdi? Muny edenlere Allah nälet etsin! Çünki Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem janly zady nyşana hökmünde ulanýanlara nälet etdi” diýdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)