1602

وعَنْ أنَسٍ رضي اللَّه عنْهُ قَال: نَهَى رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أنَّ تُصْبَرَ الْبَهَائمُ. متفقٌ عليه. ومَعْنَاه: تُحْبسَ للْقَتْلِ.

Enesden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem haýwanlary soň nyşana goýup öldürmek maksady bilen saklamagy gadagan etdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1603

وَعَنْ أبي عَليٍّ سُوَيْدِ بنِ مُقَرِّنٍ رضي اللَّهُ عنْهُ قَالَ: لَقَدْ رَأيْتُني سابِعَ سبْعَةٍ مِنْ بني مُقرِّنٍ مَالنَا خَادِمٌ إلاَّ واحِدةٌ لَطمها أصْغرُنَا فأمَرنَا رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أنْ نُعْتِقَها. رواه مسلم. وفي روايةٍ: « سابِع إخْوةٍ لي»

Ebu Aly Suweýd ibn Mukarrinden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Men Mukarrin ogullarynyň ýedinji çagasydym. Biziň bir gyrnakdan başga gulumyz ýokdy. Bir gün iň körpämiz oňa şarpyk çaldy. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize ony azat etmegi buýurdy”.

Salgylanma:

“(Muslim) Başga bir rowaýatda: “Doganlarymyň ýedinjisidim”– diýip gelýär. “

1604

وعنْ أبي مَسْعُودٍ البدْرِيِّ رضِيَ اللَّه عنْهُ قَال: كُنْتُ أضْرِبُ غلاماً لي بالسَّوطِ، فَسمِعْتُ صوتاً مِنْ خَلفي: « اعلَمْ أبا مَسْعُودٍ» فَلَمْ أفْهَمِ الصَّوْتَ مِنَ الْغَضب فَلَمَّا دنَا مِنِّي إذا هُو رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَإذا هُو يَقُولُ: « اعلَمْ أبا مسْعُودٍ أنَّ اللَّه أقْدرُ علَيْكَ مِنْكَ عَلى هذا الغُلامِ » . فَقُلْتُ: لا أضْربُ مملُوكاً بعْدَهُ أبداً.

Ebu Mes’ud Badriden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Bir gün gulumy gamçy bilen urup durkam yzymdan: “Eý Ebu Mes’ud, bilip goý...!” diýen bir ses eşitdim. Gahar-gazapdan ýaňa kimiň sesidigine düşünmän galdym. Haçan-da ol maňa ýakynlaşanda, ol Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bolup çykdy. Ol maňa: “Eý Ebu Mes’ud, bilip goý! Allahyň saňa bu guluňa edeniňden has köp zat etmäge güýji ýetýändir!” diýdi. Men şonda: “Mundan beýläk hiç haçan gul urmaryn!” diýip söz etdim”.

وفي روَايةٍ : فَسَقَطَ السَّوْطُ مِنْ يدِي مِنْ هيْبتِهِ .

Başga bir rowaýatda:

“Onuň haýbatyndan ýaňa elimdäki gamçy ýere düşdi” diýip gelýär.

وفي روايةٍ : فقُلْتُ: يَا رسُول اللَّه هُو حُرٌّ لِوجْهِ اللَّه تعالى فَقَال: « أمَا لوْ لَمْ تَفْعَلْ لَلَفَحَتْكَ النَّارُ أوْ لمَسَّتكَ النَّارُ» رواه مسلم . بهذِهِ الرواياتِ .

Ýene bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Men: “Ýa Resulallah! Allah Tagalanyň razylygy üçin ony azat etdim”– diýdim. Ol: “Eger sen şeýle etmedik bolsadyň, ot seni ýakardy (ýa-da ot saňa degerdi) diýdi”.

Salgylanma:

(Bu rowaýatlaryň hemmesini Muslim rowaýat edipdir)

1605

وَعنِ ابْنِ عُمر رضي اللَّه عنْهُمَا أنَّ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَال: « منْ ضرب غُلاماً له حَداً لم يأتِهِ أو لَطَمَهُ فإن كَفَّارتَهُ أن يُعْتِقَهُ » .رواه مسلم .

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kim guluny (bigünä) ýere etmedik bir jenaýaty üçin ursa ýa-da şarpyk çalsa, onuň keffaraty şol guly azat etmekdir”.

Salgylanma:

(Muslim)

1606

وعن هِشَام بن حكيم بن حزامٍ رضي اللَّهُ عنْهُما أنَّهُ مرَّ بالشَّامِ على أنَاسٍ مِنَ الأنباطِ وقدْ أُقِيمُوا في الشَّمْس وصُبَّ على رُؤُوسِهِم الزَّيْتُ. فَقَال: ما هَذا؟ قيل: يُعَذَّبُونَ في الخَراجِ وَفي رِوايةٍ : حُبِسُوا في الجِزيةِ. فَقَال هِشَامٌ: أشْهَدُ لسمِعْتُ رسُول اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ: « إن اللَّه يُعذِّبُ الذِينَ يُعذِّبُونَ النَّاس في الدُّنْيا » فَدَخَل على الأمِيرِ فحدَّثَهُ فَأمر بِهم فخُلُّوا. رواه مسلم .¬ « الأنبَاطُ » الفلاَّحُونَ مِنَ العجمِ.

Hişäm ibn Hekim ibn Hizämden (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

"ol bir gezek Şamda günüň aşagynda goýulyp, kellelerine-de ýag guýulan keseki daýhanlaryň ýanyndan geçip barýarka: “Bu näme?” diýip sorady. “Bulary salgyt üçin gynaýarlar” diýdiler. (Bir rowaýatda “jizýe”- baş salgydy üçin diýdiler). Şonda Hişäm: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň: “Şu dünýäde ynsanlara azap berýänlere, Allah azap berer” diýip aýdanyny eşidendigime şaýatlyk edýärin” diýdi.
Soňra Hişäm emiriň ýanyna girip, oňa muny aýdyp berdi. Ol hem daýhanlary boşatmagy buýurdy”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1607

وعنِ ابنِ عبَّاسٍ رضي اللَّه عَنْهُما قَال: رأى رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم حِماراً مْوسُومَ الوجْهِ فأَنْكَر ذلكَ؟ فَقَال: وَاللَّهِ لا أسِمُهُ إلا أقْصى شَيءٍ مِنَ الوجْهِ وَأمرَ بِحِمَارِهِ فَكُوِيَ في جاعِرتَيْهِ فهو أوَّلُ مَنْ كوى الجَاعِرتَيْنِ. رواه مسلم . «الجاعِرتَانِ» : نَاحِيتَا الوركَيْن حوْل الدُّبُر.

Ibn Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýüzüne ot bilen tagma basylan bir eşegi görüp, Ol mundan nägile boldy.
Ibnu Abbas (öz-özüne): “Wallahi! Men mundan beýläk haýwanlara tagma basmaly bolsam, ýüzünden uzagrak bir ýerine tagma basaryn” diýdi we tagmany eşeginiň (iň yzky) butlaryna basdyrdy. Ol ilkinji bolup haýwanlaryň buduna tagma basdyran adam boldy”.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1608

وعَنْهُ أنَّ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: مَرَّ علَيهِ حِمَارٌ قد وُسِم في وجْهِه فقَال: «لعن اللَّه الَّذي وسمهُ» رواه مسلم.

Ýene-de Ibnu Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä,

(bir gün) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyndan ýüzüne tagma basylan bir eşek geçip gitdi. Ol: “(Bu haýwanyň ýüzüne) tagma basana, Allah nälet etsin!” diýdi”.

وفي رواية لمسلم أيضاً: نَهى رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم عن الضَّرْبِ في الوجهِ، وعنِ الوسْمِ في الوجهِ.

Muslimiň ýene bir rowaýatynda şeýle gelýär:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýüze urmaklygy we ýüze tagma basmaklygy gadagan etdi”.

Salgylanma:

(Muslim)

1609

عنْ أبي هُريْرة رضي اللَّه عنْهُ قَال: بعثنا رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في بعثٍ فَقال: «إن وجدْتُم فُلاناً وفُلاناً» لِرجُلَيْنِ مِنْ قُريش سمَّاهُمَا «فأحْرِقُوهُمَا بالنَّارِ» ثُمَّ قَال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم حِينَ أردْنا الخُرُوج: « إنِّي كُنْتُ أمرْتُكمْ أن تُحْرقُوا فُلاناً وفُلاناً وإنَّ النَّار لا يُعَذبُ بِهَا إلا اللَّه فَإنْ وجَدْتُموهُما فَاقْتُلُوهُما» رواه البخاري

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bizi “seriýýä” ýagny, harby ýörişe iberdi we Kureýişlilerden iki sany adamyň adyny tutup: “Pylan-pylan adamy tutsaňyz, oda ýakyň!” diýdi.
Soňra Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem ýola çykjak bolanymyzda: “Men size pylan-pylan adamy oda ýakyň diýip emr edipdim, ýöne ot bilen azap bermäge, Allahdan başga hiç kimiň haky ýokdur. Şol sebäpli siz ol ikisini tutsaňyz (ýakmaňda) öldüriň!” diýdi”.
"

Salgylanma:

(Buhary)

1610

وعن ابنِ مسْعُودٍ رضي اللَّه عنْهُ قَال: كُنَّا مع رسُولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم في سفَر فَانْطَلَقَ لحَاجتِهِ فَرأيْنَا حُمَّرةً معَهَا فَرْخَانِ فَأَخذْنَا فَرْخيْها فَجَاءتْ الحُمَّرةُ تَعْرِشُ فجاءَ النبي صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فقال: « منْ فَجع هذِهِ بِولَدِهَا؟ رُدُّوا وَلَدهَا إليْهَا » وَرأى قَرْيَةَ نَمْلٍ قَدْ حرَّقْنَاهَا فَقال: « مَنْ حرَّقَ هذِهِ ؟ » قُلْنَا: نَحْنُ. قَالَ: « إنَّهُ لا ينْبَغِي أنْ يُعَذِّب بالنَّارِ إلاَّ ربُّ النَّارِ ». رواه أبو داود بإسناد صحيح .قوله : « قَرْيةَ نَمْلٍ » معناهُ : موْضِعُ النَّمْلِ مَع النَّملِ.

Ibni Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Biz bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bilen bir sapardadyk. Ol hajatyny bitirmek (täretini täzelemek) üçin ýanymyzdan daşalşypdy. Biz şol ýerde iki sany jüýjesi bilen duran bir gyzyl guşy gördük. Onuň jüýjelerini aldyk. Guş jüjejiklerini halas etmek üçin biziň ýanymyza gelip howsala düşüp, ganatlaryny kakyp başlady. Şol wagt Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem geldi we: “Kim bu guşuň jüjelerini alyp ony biynjalyk etdi? Derrw onuň jüjelerini yzyna beriň!” diýdi.
Bir gezegem, Ol biziň garynjanyň hinini ýakanymyzy görende: “Muny kim ýakdy?” diýdi. “Biz” diýdik. Ol şonda: “Ot bilen azap bermäge, diňe oduň eýesinden (Allahdan) başga hiç kimiň haky ýokdur” diýdi. "

Salgylanma:

(Ebu Dawud, sahyh isnad bilen rowaýat etdi)

1611

وَعَنْ أبي هُريرَةَ رضي اللَّه عَنْهُ أنَّ رَسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « مَطْلُ الغَنِيِّ ظُلْمٌ، وَإذَا أتبِعَ أحَدُكُمْ عَلى مَليءٍ فَلْيَتْبَعْ » .متفقٌ عليه. مَعْنَى « أُتبِعَ » أُحِيلَ.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Bergisini bermäge güýji ýetýän baýlaryň bergisini bermän gijikdirmegi zulumdyr. Haçanda, siziň biriňiziň bergisini (siziň ýeriňize) bir baý adamyň bermegi teklip edilse, ony kabul etsin”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1612

َنِ ابنِ عَبَّاسٍ رضي اللَّه عنْهُما أن رَسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « الَّذِي يعُودُ في هِبَتهِ كَالكَلبِ يرجعُ في قَيْئِهِ » .متفقٌ عليه.

Ibnu Abbasdan (Allah olardan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Beren sowgadyny yzyna alan adam, gusan gusugyny ýalaýan it ýalydyr”.

وفي روايةٍ: « مَثَلُ الَّذي يَرجِعُ في صدقَتِهِ كَمَثلِ الكَلْبِ يَقيءُ ثُّمَّ يعُودُ في قَيْئِهِ فَيَأكُلُهُ » .

Başga bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Beren sadakasyny yzyna alan adam, gusup soňra gelip gusugyny iýen it ýalydyr”.

وفي روايةٍ: « العائِدُ في هِبَتِهِ كالعائدِ في قَيْئِهِ ».

Ýene bir rowaýatda şeýle gelýär:

“Sowgadyny yzyna alan, öz gusugyny iýen ýalydyr”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1613

وَعَنْ عُمَرَ بن الخَطَّابِ رضي اللَّه عنْهُ قَالَ: حَمَلْتُ عَلى فَرَسٍ في سبيلِ اللَّه فأَضَاعَهُ الَّذي كَانَ عِنْدَه فَأردتُ أنْ أشْتَريَهُ وظَنَنْتُ أنَّهُ يَبيعُهُ بِرُخْصِ فسَألتُ النبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَقَالَ: « لا تَشتَرِهِ وَلا تَعُدْ في صدَقَتِكَ وإن أعْطَاكَهُ بِدِرْهَمٍ فَإنَّ الْعَائد في صَدَقَتِهِ كَالْعَائِدِ في قيْئِهِ » .متفقٌ عليه. قوله : « حمَلْتُ عَلى فَرسٍ في سَبيلِ اللَّه » معْنَاهُ : تَصدَّقْتُ بِهِ عَلى بعْض المُجاهِدِينَ.

Omar ibn Hattabdan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“(Bir wagtlar) Allah ýolunda uruşa gatnaşmak isleýän bir adama bir at (sadaka hökmünde) berdim. Ol ata gowy ideg edip bilmedi. Soňra men (şol aty) arzan satar öýdüp, ondan satyn almak isledim we Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden bu hakda maslahat soradym. Ol maňa: “Ony satyn alaýma, bir dirheme-de berse, beren sadakaňy yzyna almagyn! Çünki sadakasyny yzyna alan adam, öz gusugyny iýen adam ýalydyr” diýdi”.

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1614

وَعن أبي هُريْرة رضي اللَّه عَنْهُ عَن النَّبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قَالَ: « اجْتَنِبُوا السَّبْعَ المُوبِقَاتِ قَالُوا: يا رَسُولَ اللَّه ومَا هُن؟ قال: الشِّرْك بِاللَّهِ وَالسِّحْرُ وَقَتْلُ النَّفْسِ التي حرَّمَ اللَّهُ إلاَّ بِالحقِّ وَأكْلُ الرِّبَا وَأكْلُ مال اليتِيمِ والتَّولِّي يوْمَ الزَّحْفِ وقذفُ المُحْصنَاتٍ المُؤمِنَات الغافِلاتِ » .متفقٌ عليه . « المُوبِقَاتُ » المُهْلكَاتُ.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Ýedi sany heläk ediji (günälerden) saklanyň! Sahabalar: “Ýa Resulallah! Olar haýsy (günäler)?” diýip soradylar. Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem:
1. Allaha şirk getirmek.
2. Jadygöýlik (dogalamak).
3. Allahyň gadagan eden bir adamsyny haksyz ýere öldürmek.
4. Ryba (prosent) iýmek (süýthorlyk).
5. Ýetimiň malyny (emlägini) iýmek.
6. Söweş meýdanyndan gaçmak.
7. Hiç zatdan habary ýok, päk, mu’min aýallara zyna etdi diýip töhmet atmak –diýdi”.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1615

وَعَن ابنِ مَسْعودٍ رضي اللَّه عَنْهُ قَالَ: « لَعَنَ رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم آكِلَ الرِّباَ وموكِلهُ» .رواه مسلم.

Ibn Mes’uddan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem süýthorlygy (prosendi) alana-da berene-de nälet etdi”.

زاد الترمذي وغيره : « وَشَاهديه ، وَكَاتبَهُ ».

Tirmizi we beýleki hadys ymamlary (Ibni Mes’udyň şu hadysynyň yzyndan şulary hem) goşup getirendigini aýdýarlar: “(Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem süýthorlaryň (prosent alan wagty)):

“... şaýat bolanlara-da we ony ýazanlara-da (nälet bolsun!)” diýdi.

Salgylanma:

(Muslim)

1616

وَعَنْ أبي هُريْرَةَ رضي اللَّه عنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ: « قَالَ اللَّه تعَالى: أنَا أغْنى الشُّرَكَاءِ عَنِ الشِّركِ منْ عَملَ عَمَلا أشْركَ فيهِ مَعِى غَيْرِى تَركْتُهُ وشِرْكَهُ ». رواه مسلم.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

“Allah Tagala şeýle diýipdir: “Men şärikleriň içinde şäriklige iň mätäç dälleriň biridirin. Kim bir amal edip, ol amalyna Menden başgasyny-da şärik etse (ýagny ol amalyny diňe Meniň üçin däl-de, başga biri üçin hem etse), Men ondanam onuň şärigindenem ýüz öwürerin!”.

Salgylanma:

(Muslim)

1617

وَعَنْهُ قَالَ: سمِعْتُ رَسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُولُ: « إنَّ أوَّلَ النَّاسِ يُقْضَى يوْمَ الْقِيامَةِ عَليْهِ رجُلٌ اسْتُشْهِدَ فَأُتِىَ بِهِ فَعرَّفَهُ نِعْمَتَهُ فَعَرفَهَا قالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِيها؟ قَالَ: قَاتَلْتُ فِيكَ حَتَّى اسْتُشْهِدْتُ. قالَ كَذَبْت وَلكِنَّكَ قَاتلْتَ لأنَ يُقالَ جَرِيء فَقَدْ قِيلَ ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِىَ في النَّارِ. وَرَجُل تَعلَّم الْعِلّمَ وعَلَّمَهُ وقَرَأ الْقُرْآنَ فَأتِىَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمهُ فَعَرَفَهَا. قالَ: فمَا عمِلْتَ فِيهَا؟ قالَ: تَعلَّمْتُ الْعِلْمَ وَعَلَّمْتُهُ وَقَرَأتُ فِيكَ الْقُرآنَ قَالَ: كَذَبْتَ ولكِنَّك تَعَلَّمْت الْعِلْمَ وَعَلَّمْتُهُ وقَرَأتُ الْقرآن لِيقالَ: هو قَارِىءٌ فَقَدْ قِيلَ ثُمَّ أمِرَ فَسُحِبَ عَلى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِىَ في النَّارِ وَرَجُلٌ وسَّعَ اللَّه عَلَيْهِ وَأعْطَاه مِنْ أصنَافِ المَال فَأُتِى بِهِ فَعرَّفَهُ نعمَهُ فَعَرَفَهَا. قال: فَمَا عَمِلْت فيها؟ قال: ما تركتُ مِن سَبيلٍ تُحِبُّ أنْ يُنْفَقَ فيهَا إلاَّ أنْفَقْتُ فيها لَك. قَالَ : كَذَبْتَ ولكِنَّكَ فَعَلْتَ ليُقَالَ: هو جَوَادٌ فَقَدْ قيلَ ثُمَّ أمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وجْهِهِ ثُمَّ ألْقِىَ في النار» .رواه مسلم. « جَرِيء » بفتح الجيم وكسر الرَّاءَ وبالمدِّ أىّ: شُجَاعٌ حَاذقٌ .

Ýene-de Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim diýipdir:

"“Kyýamat güni sorag edilip höküm çykaryljak ilkinji adam şehit edilen adamdyr. Ony (Allahyň huzuryna) getirerler. Allah Tagala oňa beren nygmatlaryny ýatladar, ol hem boýun alar. Soňra Allah oňa: “Sen şonça nygmatyň garşylygynda näme etdiň?” diýip sorar. Ol: “Tä, şehid bolup ölýänçäm Seniň üçin söweşdim” diýer. Allah Tagala oňa: “Sen ýalan sözleýärsiň! Sen özüňe batyr adam diýdirmek üçin söweşdiň, onam saňa diýdiler” diýer. Soňra Allah Tagalanyň buýrugy bilen ol adamy ýüzinligine süýräp dowzaha atarlar.
Soňra ylym öwrenip we ony başgalara-da öwreden we köp Kuran okan (alym) bir adamy getirerler. Allah oňa-da beren nygmatlaryny sanap ýatladar, olam boýun alar. Allah Tagala oňa-da: “Sen şonça nygmatyň garşylygynda näme etdiň?” diýip sorar. Ol: “Ylym öwrendim we ony başgalarada öwretdim we Seniň razylygyň üçin Kuran okadym” diýer. Allah Tagala oňa: “Sen ýalan sözleýärsiň! Sen Kurany özüňe kary, owadan okaýar diýdirmek üçin okadyň, özüňe alym diýdirmek üçin ylym öwrendiň we başgalara-da öwretdiň, onam saňa diýdiler” diýer. Soňra Allah Tagalanyň buýrugy bilen ol adamy ýüzinligine süýräp dowzaha atarlar.
Soňra Allahyň oňa dürli görnüşdäki mal-baýlyklaryny beren bir (baý) adamy getirerler. Allah oňa-da beren nygmatlaryny ýatladar, olam boýun alar. Ondan hem: “Sen şonça nygmatyň garşylygynda näme etdiň?” diýip sorar. Ol: “Seniň razylygyňy gazanmak üçin, Seniň halaýan ýerleriň hiç birini goýman haýyr-sahawat etdim” diýer. Allah Tagala oňa: “Sen ýalan sözleýärsiň! Sen özüňe jomart, sahy adam diýdirmek üçin etdiň, onam saňa diýdiler” diýer. Soňra Allah Tagalanyň buýrugy bilen ol adamy hem ýüzinligine süýräp dowzaha atarlar.
"

Salgylanma:

(Muslim)

1618

وَعَنْ ابنِ عُمَرَ رضي اللَّه عَنْهُما أنَّ نَاساً قَالُوا لَهُ : إنَّا نَدْخُلُ عَلى سَلاطِيننا فَنَقُولُ لهُمْ بِخِلافِ مَا نَتَكَلَّمُ إذا خَرَجْنَا منْ عنْدِهمْ ؟ قالَ ابْنُ عُمَرَ رضي اللَّه عنْهُمَا: كُنَّا نَعُدُّ هذا نِفَاقاً عَلى عَهْد رَسُولِ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم . رواه البخاري.

Ibn Omardan (Allah olardan razy bolsun), rowaýat edilmegine görä, käbir adamlar onuň ýanyna gelip:

“Biz hökümdarlarymyzyň ýanyna giren wagtymyz olaryň ýanyndan çykan wagtymyzdakydan tersini gürleýäris” diýdiler. Ibn Omar olara: “Biz muny Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň döwründe munafyklykdan (ýagny iki ýüzlülikden) hasap ederdik” diýdi”.

Salgylanma:

(Buhary)

1619

وعنْ جُنْدُب بن عَبْدِ اللَّه بنِ سُفْيانَ رضي اللَّه عَنْهُ قَالَ: قالَ النبيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «مَن سَمَّعَ سَمَّعَ اللَّه بِهِ ومَنْ يُرَاَئِى اللَّه يُرَئِى بِهِ » .متفقٌ عليه . وَرَواهُ مُسْلِمٌ أيضاً مِنْ رِوَايَةِ ابْنِ عَبَّاسٍ رضي اللَّه عَنْهُمَا. « سَمَّعَ» بتَشْدِيدِ المِيمِ وَمَعْنَاهُ: أشْهَرَ عمَلَهُ للنَّاس ريَاءً « سَمَّعَ اللَّه بِهِ » أيْ: فَضَحَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ومَعْنى: « منْ رَاءَى » أيْ: مَنْ أَظْهَرَ للنَّاسِ الْعَمَل الصَّالحَ لِيَعْظُمَ عِنْدهُمْ «رَاءَى اللَّه بِهِ » أيْ: أظْهَرَ سَرِيرَتَهُ عَلى رُؤوس الخَلائِقِ.

Jundub ibn Abdulla ibn Sufýandan (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

"“Kim (şöhrat gazanmak üçin) eden amallaryny adamlara eşitdirse, Allah (Kyýamat güni onuň gizlin eden günälerini aýan edip) masgara eder.
Kimde-kim (adamlaryň arasynda abraý gazanmak üçin) ýagşy amallaryny (ryýa edip) görkezse, Allah hem onuň (gizlin amallaryny) äşgär edip görkezer”.
"

Salgylanma:

(Muttafakun aleýhi)

1620

وعَنْ أبي هُريْرَةَ رضي اللَّه عنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « مَنْ تَعَلَّم عِلْماً مِمَّا يُبْتَغَى بِهِ وَجْهُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ لا يَتَعَلَّمُهُ إلاَّ لِيُصِيبَ بِهِ عَرَضاً مِنَ الدُّنْيَا لَمْ يَجِدْ عَرْفَ الجَنَّةِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ» يَعْنى: رِيحَهَا. رواه أبو داود بإسنادٍ صحيحٍ. والأحاديثُ في الباب كثيرةٌ مشهورةٌ.

Ebu Hureýreden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem şeýle diýipdir:

“Kimde-kim Allah Azza we Jelläniň razylygyny gazanmak üçin öwrenilýän bir ylmy, dünýä maksady üçin öwrense, Kyýamat güni ol adam Jennetiň ysynam almaz”.

Salgylanma:

(Ebu Dawud, sahyh isnad bilen rowaýat etdi)

1621

عنْ أبي ذَرٍّ رضي اللَّه عنْهُ قَال: قِيل لِرسُولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: أَرأَيْتَ الرَّجُلَ الذى يعْملُ الْعملَ مِنَ الخيْرِ ويحْمدُه النَّاسُ عليه؟ قال: « تِلْكَ عاجِلُ بُشْرَى المُؤْمِنِ » .رواه مسلم .

Ebu Zerrden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

“(Bir gezek) Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemden: “Bir adam bir haýyr iş etse, adamlaram ony öwseler, muňa näme diýersiň?” diýip soradylar. Ol: “Bu mu’min adama öňünden berilen bir hoş habar, buşlukdyr” diýdi”.

Salgylanma:

(Muslim)