798

وعن قَيسِ بن بشرٍ التَّغْلبيِّ قَالَ: أَخْبَرنى أَبي وكان جَلِيساً لأَبِي الدَّرداءِ قَالَ: كَانَ بِدِمشقَ رَجُلٌ مِنْ أَصحاب النَّبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقال لَهُ سهلُ بنُ الحنظَليَّةِ، وَكَانَ رجُلاً مُتَوحِّداً قَلَّمَا يُجالسُ النَّاسَ، إِنَّمَا هُوَ صلاةٌ، فَإِذا فرغَ فَإِنَّمَا هُوَ تَسْبِيحٌ وتكبيرٌ حَتَّى يأْتيَ أهْلَهُ، فَمَرَّ بِنَا ونَحنُ عِند أَبي الدَّردَاءِ، فَقَالَ لَهُ أَبو الدَّردَاءِ : كَلِمةً تَنْفَعُنَا وَلاَ تضُرُّكَ،. قَالَ : بَعثَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم سريَّةً فَقَدِمَتْ، فَجَاءَ رَجُلٌ مِنهم فَجَلسَ في المَجْلِس الَّذِي يَجلِسُ فِيهِ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فقَالَ لرجُلٍ إِلى جَنْبهِ : لَوْ رَأَيتنَا حِينَ التقَيْنَا نَحنُ والعدُو، فَحمَل فلانٌ فَطَعَنَ، فَقَالَ : خُذْهَا مِنِّى وأَنَا الغُلامُ الغِفَارِيُّ، كَيْفَ تَرى في قوْلِهِ؟ قَالَ : مَا أَرَاهُ إِلا قَدْ بَطَلَ أَجرُهُ . فسَمِعَ بِذلكَ آخَرُ فَقَالَ : مَا أَرَى بِذَلَكَ بأْساً، فَتَنَازعا حَتى سَمِعَ رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فقَالَ : سُبْحان اللَّه؟ لاَ بَأْس أَن يُؤْجَرَ ويُحْمَد .فَرَأَيْتُ أَبا الدَّرْدَاءِ سُرَّ بِذلكَ، وجعلَ يَرْفَعُ رأْسَه إِلَيهِ وَيَقُولُ : أأَنْتَ سمِعْتَ ذَلكَ مِنْ رَسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم؟ فيقول : نعَمْ، فما زال يعِيدُ عَلَيْهِ حَتَّى إِنّى لأَقولُ لَيَبرُكَنَّ عَلَى ركْبَتَيْهِ .قَالَ :فَمَرَّ بِنَا يَوماً آخَرَ، فَقَالَ لَهُ أَبُو الدَّرْدَاءِ : كَلِمَةً تَنفَعُنَا وَلاَ تَضُرُّكَ، قَالَ : قَالَ لَنَا رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم :المُنْفِقُ عَلى الخَيْلِ كالبَاسِطِ يَدَهُ بالصَّدَقة لاَ يَقْبِضُهَا. ثُمَّ مرَّ بِنَا يَوْماً آخَرَ، فَقَالَ لَهُ أَبو الدَّرْدَاءِ :كَلِمَةً تَنْفَعُنَا وَلا تَضرُّكَ، قَالَ : قَالَ رسول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: نعْمَ الرَّجُلُ خُرَيْمٌ الأَسَديُّ، لولا طُولُ جُمته وَإِسْبَالُ إِزَارِه فبَلغَ ذَلِكَ خُرَيماً، فَعجَّلَ فَأَخَذَ شَفرَةً فَقَطَعَ بِهَا جُمتَهُ إِلى أُذنيْه، ورفعَ إِزَارَهُ إِلى أَنْصَاف سَاقَيْه . ثَمَّ مَرَّ بنَا يَوْماً آخَرَ فَقَالَ لَهُ أَبُو الدَّرْدَاءِ : كَلِمةً تَنْفَعُنَا ولاَ تَضُرُّكَ قَالَ: سَمعْتُ رسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقُولُ :إِنَّكُمْ قَادمُونَ عَلى إِخْوانِكُمْ. فَأَصْلِحُوا رِحَالَكمْ، وأَصْلحوا لبَاسَكُمْ حَتَّى تَكُونُوا كَأَنَّكُمْ شَامَة في النَّاسِ، فَإِنَّ اللَّه لاَ يُحبُّ الفُحْشَ وَلاَ التَّفَحُش . رواهُ أَبو داود بإِسنادٍ حسنٍ، إِلاَّ قَيْسَ بن بشر، فاخْتَلَفُوا في توثيقِهِ وتَضْعفيه، وقد روى له مسلم.

Kaýs ibn Bişr Taglibiden (Allah ondan razy bolsun) rowaýat edilmegine görä, ol şeýle diýipdir:

"“Kakam, Ebud-Dardanyň dostudy, ol maňa şeýle habar berdi:
“Damask şäherinde Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň sahabalaryndan biri bolan, Sähl ibn Hanzaliýýe diýen bir adam bardy. Ol ýalňyzlygy gowy görerdi, mydama namaz okardy, adamlaryň ýanyna seýrek barardy, namazyny okap bolandan soň tä, öýüne barýança tesbih, tekbir aýdyp gezerdi. Bir gün Ebud-Dardanyň ýanynda otyrkam, ol (Sähl ibn Hanzaliýýe) biziň ýanymyzdan geçdi. Ebud-Darda ondan: “Bize peýda berip, özüňe-de zyýany degmejek bir söz aýdyp bersene” diýdi. Ol hem şeýle diýdi:
“Bir gezek Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem (sahabalaryny) bir seriýýä (söweşe) iberipdi, olar yzlaryna gaýdyp gelenlerinde, şol söweşe gatnaşanlaryň biri Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň ýanyna gelip oturdy-da, gapdalyndaky oturanlaryň birine: “Käşgä, biziň duşman bilen söweşen wagtymyzy gören bolsadyň, pylany (hüjüm edende) naýzasyny duşmanyň gursagyndan geçirip “Al, bu-da menden saňa sowgat, men Gifärli bir ýigitdirin!” diýdi. Bu sözler hakda näme pikir edýärsiň?” diýip, sorady. Ol adam hem: “Meniň pikirimçe onuň gazanan sogaby gidipdir” diýdi. Muny eşiden başga biri-de: “Men bu ýerde ýalňyş bir zat görmeýärin” diýdi. Şeýdip bular bir-birleri bilen jedelleşip başladylar. Bulary synlap oturan Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem: “Subhanallah! Bu adamyň sogap gazanmagynda we öwünmeginde hiç hili ýalňyşlyk ýokdur” diýdi. Men munuň Ebud-Dardanyň göwnünden turandygyny gördüm, ol başyny galdyryp: “Sen muny Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň hut özünden eşitdiňmi?” diýip gaýtalap sorady. Ol: “Hawa” diýdi. Ebud-Darda ol adamdan şol bir soragy gaýta-gaýta sorady durdy, men öz ýanymdan indi bu hökman dyza çöker öýtdüm.
Kakam sözlerini şeýle dowam etdi: “Soňra Ibn Hanzaliýýe ýene-de bir gün ýanymyzdan geçip barýardy. Ebud-Darda ýene-de oňa: “Bize peýda berip, özüňe-de zyýany degmejek bir söz aýdyp bersene” diýdi. Ol: “Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bize şeýle aýtdy diýip söze başlady:
“Allah ýolunda münmek üçin atlary iýmläp, bakyp-bejerip, olaryň harjyny kem etmeýän adam, elini açyp, hiç ýummaýan (yzygider sadaka) berýän adam ýalydyr”.
Soňra Ibn Hanzaliýýe ýene-de bir gün ýanymyzdan geçip gitdi. Ebud-Darda ýene-de oňa: “Bize peýda berip, saňa-da zyýany degmejek bir söz aýdyp bersene” diýdi. Ol ýene-de şeýle diýdi:
“Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellem bir gün bize: “Hureým Asadiýý nähili gowy adam! Käşgä, uzyn zülplerini kesip, izarynyň hem aşagyny gysgaldyp, ýerden süýrenmez ýaly eden bolsady!” diýdi.
Bu sözler Hureýmiň gulagyna degende, ol dessine howlugyp eline (saç kesilýän) peýkam alyp zülplerini gulaklarynyň deňine çenli kesdi we izaryny injikleriniň ýarysyna çenli galdyrdy.
Soňra (Ibn Hanzaliýýe) ýene bir gün ýanymyzdan geçdi. Ebud-Darda ýene-de oňa: “Bize peýda berip, özüňe-de zyýany degmejek bir söz aýdyp bersene” diýdi. Ol hem: “Men Pygamberimiz sallallahu aleýhi wesellemiň şeýle diýenini eşitdim” diýdi:
“Siz (musulman) doganlaryňyzyň ýanyna barýansyňyz, münýän ulaglaryňyzyň (atlaryňyzy) eýerlerini we egin-eşikleriňizi tertipleşdiriň, ynsanlaryň arasynda (gözellik nyşany bolan) ýüzdäki meň ýaly bolup baryň. Çünki Allah çirkinligi we çirkinligi döredýänleri (nejisleri) söýýän däldir”.
"

Salgylanma:

(Ebu Dawud. Hasan isnad bilen rowaýat etdi. Bu hadysda diňe Kaýs bin Bişr hakda dürli pikirler bar, käbirleri ony ynamdar, käbirleri bolsa, ejiz hasaplaýarlar. Ol Muslime-de rowaýat edipdir). (Da’yf hadys)